Адам Глёбус - Адзiнота на стадыёне

— Мне.

— Тушкан табе не напарнiк.

— Чаму?

— Не будзеш ты з iм працаваць.

— Не разумею.

— Разумееш. Няма табе дарогi ў падвал.

Бэр засмяяўся, але Швед не падтрымаў яго.

— Не круцi, Швед. Мы з табой сябрамi заўсёды былi. Хто мне дапаможа, калi не ты? Трэба мне ў сiстэму вярнуцца. Уладкуюся вартаўнiком, а на вымпелах падымуся. Будуць бабкi, будзем далей думаць. Не магу я, Швед, не магу ў iхняй сiстэме жыць, па паркету хадзiць, на цэментовыя твары глядзець. Лепш у падвале па цэменце хадзiць ды на людзей глядзець. Пяць гадоў я на жываце поўз. Ведаеш, я ж пад iнтэлектуала касiў... А больш не магу, бо яны не б'юць, яны плююць у душу... Усё робiцца толькi за спiнаю. У вочы толькi добрыя словы, а за спiнаю бруд. Стаiш, бывала, у светлым калiдоры, дзе адных дзвярэй на тры iнтэрнаты хапiла б, стаiш i разважаеш з якiм-небудзь намеснiкам загадчыка аддзела пра этычныя каштоўнасцi i эстэтычныя набыткi. Ён цябе ненавiдзiць, i ты яго адпаведна. Толькi ты яму гэтага не гаворыш, i ён табе гэтаксама. Здаецца, закапаў бы яго, рукамi асфальт узарваў бы, каб гэтага казла ў зямлю загнаць, ды не... Стрымлiваешся.

Не ведаю, цi ёсць у чалавека душа? Але ў мяне дзiўнае адчуванне пачало з'яўляцца... Заходжу я ў свой офiс, а душа пакiдае мяне, яна застаецца за дзвярыма. Я працую — запаўняю бланкi, падлiчваю працэнты, выконваю параграфы, размаўляю, адказваю па тэлефоне, пiшу лiсты... Толькi ўсё робiцца механiчна. Нарэшце я выходжу з офiса — i душа вяртаецца. Не магу я так далей жыць. Сам сябе пачынаю баяцца.

— Не ганi фуфел, Бэр, не пралезе. Ты адзiны, хто чысты з нашай сiстэмы выйшаў. Нi кiр, нi бабы, нi нарката цябе не хвалявалi. Няма табе дарогi ў падвал. Думаеш, не хачу з табой працаваць? Хачу. Толькi з усiх нас ты адзiн iншым стаў. Нi Баця, нi Iрэн, нi Малы, нi Кэт, нi Салавей з Гаранiным — нiхто з падвала не выйшаў, мы ўсе ў бамбасховiшчах засталiся, а ты выбраўся. За тое, што шчанюкоў не здаў, дзякуй. Не псiхуй. Ну, падставiлi яны падножку, але мы з iмi разлiчылiся — грошы твае ў тваёй кiшэнi. А далей нашы дарогi разбеглiся. Калi што якое, заходзь.

* * *

Бэр пайшоў на вакзал. Яму захацелася пастаяць на пероне, паглядзець на людзей, што ад'язджаюць, хацелася апынуцца ў натоўпе, хацелася расплавiцца ў развiтаннях i сустрэчах.

З-за рога, насустрач Бэру, выйшлi двое мужчын. Ён пазнаў iх. Ён рэзка развярнуўся i пабег. Тупат пакацiўся па пустэльнай вулiцы. Бэр выбег на плошчу. Праз плошчу ён бег лёгка i хутка, але яму здавалася, што так марудна ён нiколi ў жыццi не бегаў. Бэр азiрнуўся, Цапок i Алекс адставалi. Бэру пачало не хапаць паветра, нябачныя рукi сцiснулi горла. Больш ён не азiраўся.

З плошчы, па лесвiцы, праз арку ён забег у двор. Цёмны, без лiхтароў, засаджаны кустамi унiверсiтэцкi двор.

Бэр кiнуўся напрасткi, па кустах i газонах, па кветнiках i праз нiзкiя садовыя штыкетнiкi... Ён нават не заўважыў, што разадраў калашыну. На сярэдзiне двара ён зачапiўся за дрот, упаў, садраў скуру на далонях, але iмгненна ўскочыў i кiнуўся далей.

На вулiцу, праз яе, у прахадны пад'езд, на апошнi паверх, праз гарышча, у другi пад'езд, у двор, да сцяны, на сцяну, па ёй, на дах, па пажарнай лесвiцы, на кантэйнер са смеццем, паўз гаражы, да плота, праз плот, у сквер, праз вулiцу, у двор...

Хiпi — моладзь, якая выказвала тэатралiзаваны пратэст супраць забюракратызаванага грамадства.

Разборы — высвятленне адносiн.

Бункер — падвал, бамбасховiшча, прыстасаванае для слухання музыкi цi iншых заняткаў сучаснай моладзi.

Калёсы — таблеткi з наркотыкамi.

Сiстэма — арганiзацыя хiпi, арганiзацыя.

Ролiнг Стоўнз — назва рок-гурта.

Аўтастоп — бясплатны праезд на спадарожных машынах.

Кайф — асалода, наркотык.

Здаць — прадаць.

Іголка — шпрыц (тырчаць на iголцы — сiстэматычна ужываць наркотыкi).

Падкурыць — пакурыць анашу.

Казёл — апошнi чалавек, гомасексуалiст.

Мiкрага — мiкрараён.

Трава — анаша.

Бiч — валацуга.

Падняцца — зарабiць грошы.

Бабкi — грошы.

Касiць — прыкiдвацца.

Гнаць фуфел — падманваць.

Кiр — алкаголь.

Бэр — мядзведзь у старажытных славян.

— Ара гадае! Ара гадае! — голас гучаў над пляцам.

Вецер прыносiў на паўднёвы пляц водар марскiх хваль. Срэбнае, падобнае да вялiкай манеты сонца ўзышло над шэра-блакiтнымi гарамi.

Мужчына сядзеў у кавярнi за белым круглым сталом. Кавярня — некалькi сталоў i гэтакiх жа эмалева-белых крэслаў, буфет i стойка — мясцiлася на другiм паверсе марпорта ў каланадзе. Буфетчыца смажыла буйное зерне кавы на электрапанiве. Ад гаркаватага паху дарагой кавы, ад ранiшняга, маладога сонца, ад марскога сакавiтага паветра, а найбольш праз тое, што ў мужчыны адпачынак, ён меў добры настрой. Мужчына не спяшаючыся пiў другую фiлiжанку густой, горкай, без цукру кавы, курыў доўгую, дарагую цыгарэту i глядзеў на пляц з веернымi пальмамi.