Іван Шамякін - Пошукі прытулку

— Ну, хто віначэрпій?

— Гаспадар.

— А хто тут гаспадар?

— Губернатар — гаспадар.

— Іван, надзяру вушы! Накаркаеш, што мяне пракоцяць.

— Хто цябе пераважыць? Ну, чорт з вамі. Я арганізаваў — я i камандую. Але наліць памагайце — да ўсіх чарак не дацягнуся.

Вікенцій Паўлавіч адкаркаваў пляшку віна «Каберне», наліў у падсунутую да сябе шклянку.

— Вікенцій Паўлавіч, — ажно застагнаў Сімакоў, — зноў ты кісляціну? Ад таго ў цябе i язва была. Хлабысні ты шклянку каньяку. Адразу пачуеш сябе на небе.

— Не заклікай на неба, прафесар. Зямны рай лепш. Во ён.

Іван Залоза наліваў у чаркі каньяк і... пераліваў, хоць застолле i асвятлялі фары машыны.

— Ты што, краёў не бачыш?

Жарт барадаты, аднак усе засмяяліся, прагна аблізваючы вусны.

— Ну, а тост першы твой, Вікенцій. Будзем лічыць, што ты аксакал сярод нас.

— Ну што ж, за працу, якую мы зрабілі...

— I якую зробім.

— За тую, што будзем рабіць, мы яшчэ вып'ем... не адзін раз.

— Ну дык я п'ю за вас усіх. За вашу бескарыслівую дапамогу. Папрацавалі вы...

— Па-сяброўску.

— За сяброў сваіх i п'ю.

— А мы — за цябе.

Падбярозскі выпляснуў трэць шклянкі каньяку ў рот з размаху.

Сімакоў цадзіў праз зубы, смакуючы кожны глыток, стогнучы ад асалоды, уцягваючы носам каньячны водар.

— Заразліва ты п'еш, Эдуард. Перанімаю твой вопыт, — засмяяўся Палавінка.

— А каньяк толькі так i п'юць... А вы — што ў халяву выліваеце. Не навучы вас...

Згаладала кінуліся на закусь. Жывапісная rapa памідораў, гуркоў, перцу ў хвіліну знікла.

— Замарылі чарвяка? А цяпер кароткая выбарчая нарада. Давай распішам, хто паслязаўтра куды едзе. Ва ўсіх буйных гарадах у нас павінен быць свой кантроль. Крывель крывіць не будзе. А дзялок Лапіцкі — сам некая! быў старшынёй выбарчай камісіі i вывучыў усе махінацыі...

— За махінацыю — суд.

— Наіўны ты чалавек, асветнік. Мне трэба застацца ў цэнтры, у штабе. Але я наведаюся ў бліжэйшыя равны. Ты куды, Эдуард? Вязі сваіх кантралёраў — лічыльнікаў. На кожным участку — нашы. Яшчэ адзін скачок, i мы на кані.

— Ці пад канём, — пасміхнуўся Вікенцій Паўлавіч.

Ён такі моцна сумняваўся ў сваёй перамозе, пакуль Мудроны не зняў з выбараў сваю кандыдатуру. Загадкавы дэмарш. Але ў яго, маладога кандыдата, з'явілася акрыляючая ўпэўненасць, бо Крывеля i Лапіцкага i ён не ўспрымаў сур'ёзна, ва ўсякім разе, не баяўся. Сёння цэлы дзень адчуваў сябе бадай жа губернатарам. А тут, у гэтым лясным раі, у дэмакратычнай кампаніі — ляснік, вадзіцелі — упэўненасць пачала слабець, i ён, чалавек самакрытычны, у думках пасміхаўся са свайго хлапецкага ўзлёту. Не ўпасці б з вышыні.

Арцём ужо падаваў юшку ў металічных місках, i Biкенцій Паўлавіч падняўся, каб не запэцкаць касцюм; ён, кандыдат, убраўся ў лепшае, што меў, i толькі адзін Залоза дазволіў сабе джынсы, у якіх выходзіў i на трыбуны. Але i Залоза падняўся з юшкай.

I тут з-пад абрыву ляснуў стрэл. Куля свіснула над ix галовамі i мякка ўвайшла ў бліжэйшую елку.

Вікенцій яшчэ не паспеў сцяміць, у чым справа, як Залоза ўмомант шыбнуў сваю міску, выхапіў ягоную, шпурнуў у бок стрэла, потым закрыў здзіўленага кандыдата сабой, абшчапіў, груба паваліў на зямлю i нейкі міг ляжаў на ім. Астатнія таксама прыціснуліся да зямлі, як байцы пад кулямётным агнём. Адзін Міхаіл Палавінка выхапіў з кабуры пад пінжаком пісталет i кінуўся да абрыву.

Там затрашчалі кусты, нешта цяжкае бултыхнулася ў ваду.

Палавінка стрэліў раз, другі, пасля паузы — трэці.

— Аднак, — прастагнаў Сімакоў.

— Аднак, — паўтарыў Падбярозскі.

Залоза, задыханы, быццам пасля бойкі, скаціўся з кандыдата. Вікенцій Паўлавіч, падняўся, звярнуўся да Залозы:

— Дзякуй табе, Іван. Надзейны ты таварыш... Не забуду.

— А ты думаў, усё проста? На вайне, як на вайне, — сказаў Залоза.

За гаспадаром падняліся шафёры. Вярнуўся з цемры ў святло фар Палавінка. Папракнуў:

— Няўжо нікому не хапіла розуму выключыць фары? Добра, што адзіночка. Скаціўся ў ваду i пабег па рэчцы. Не дагоніш у цемры. Каму ты прагаварыўся, ляснік?

— Што рыба маўчаў, таварыш начальнік.

— Разбяромся.

Юрка кінуўся да машыны i выключыў фары. У густой цемры, не бачачы адзін аднаго, насцярожана змоўклі, слухаючы цішыню. Удалечыні за рэчкай фыркнуў конь.

— Аднак. На кані стралец.

— Баль закончаны?! — загадаў ці спытаў Палавінка.

— Скончаны! — рашуча сказаў кандыдат.

— Брызент у машыну! Ляснік, збярэш астатняе. Тлела вуголле кастра, на якім варылася юшка. Пры гэтым святле похапкам сабралі ў першую чаргу пляшкі з пітвом — на гэта не забыліся шафёры. A шашлыкі ў мангале i ў казанку юшку пакінулі.