Аляксей Карпюк - Вершалінскі рай

— Ой, глядзеце, на небе зноў яна!..

— Дзе?.. Дзе-е?.. — пасля хвіліны напружанага маўчання з забабонным страхам, баючыся свайго малавер'я, баючыся самі сабе прызнацца, што нічога не бачаць, зашапталі бабкі.

— Гляньце, дыхт ля хмаркі!.. Унь, кучаравай той!

— У ядвабнай ша-аце і ў залатой каро-оне, са сваім дзіцяткам на руках, ах, бо-ожа!..— ледзь не вар'яцела ад шчасця цётка Піліпіха.

— Шчэ і ўсміхаецца да нас, родная!.. Няўжо не бачыце?!. Глядзіце ж!..— паказала ўжо трэцяя бабка, ды так шчыра, бытта хапала цуд за ногі.— Такая самюткая, як на Альяшовай іконцы, са шрамамі на лічыку!

— Ох, і я ўгледзела!.. Бы з-за тума-ану таго, дальбо, паказаласо!..

Русялёва Хрысціна расчулена ад радасці ўспляснула рукамі:

— Ах, заступніца ты нашая!.. Дзякуй табе, што ашчаслівіла нас, грэшных і бедных гаротніц! Цяпер выслухай ты сірот сваіх і памілуй!

Сотні здранцвелых ад цуда вясковых жанчын, якія пакаленнямі чакалі збавення, загіпнатызавана пацягнулі ў неба рукі, пазадзіралі галовы.

— Зрабі нам... Спусці на нас... Дыхні ў раны нашы, каб пазажывалі яны... Ах, якая я шчаслівая, ах, як мне до-обро, што цябе ўбачыла! — спяшаючыся, што вось-вось не стане цуда, а яна мае яшчэ столькі сказаць, крычала Піліпіха.

Далей цётка не вытрывала і расплакалася. Затое Русялёва Хрысціна перадыхнула, і з вуснаў таленавітай гаварухі паліліся словы:

— Пакутніца ты нашая, дзева Марыя! Падзякуй госпаду богу за любоў святую да нас і сына адзінароднаго, катораго паслаў ён нам на збавенне грахоў нашых!

Хрысціна бухнула лбом у пясок, а за ёй адбілі паклон і астатнія.

— Маці божая, якая ў мэнках раджала, у цярпеннях выкарміла і на крыж Галгофскі праводзіла дзіцятко сваё адзінае, ахіні нас хмарай нябеснай, прымі нас у лік дзяцей сваіх ясных, вазьмі пад сваю апеку маладыя і старыя сэрцы нашыя і спашлі на нас сілу і шчасце духа тваго святаго, каб мы маглі справамі сваімі ўсцешыць сына тваго адзінароднаго, збавіцеля нашаго любімаго!

Хрысціна набрала паветра і загаварыла да неба зноў:

— Сваімі божымі далонькамі, што датыкаліся ранаў сынавых, блаславі — і дзетак нашых, і ўнукаў і праўнукаў, і мужыкоў, добрых і няўдалых, і суседзяў, любых і пастылых, і чужых, і сваякоў, ды тых грэшнікаў па ўсяму аблічы зямному, хто яшчэ не ведае волі божай, бо, павер, кожная душа хоча ратунку!..

— Скажы там госпаду,— цягнула яна ў экстазе,— няхай і ён пройдзе каля нас ціхімі крокамі, пачуе малітвы нашы гарачыя, і асвеціць нас прамяністым святлом сваго твару незямного, ды сагрэе чарадзейнай святасцю сваёю, а мы будзем удзячныя і служыцімем — усе служыцімем яму верна, покуль смяротны пот не залье нашыя скроні, не ўскалане нас прадсмяротная ікаўка, а кроў не застыне ў жылах, ды не пагаснуць нашыя вочы і дыханні, амін!

— Амін!— як адзін чалавек, выдыхнуў натоўп енк. Баязлівае маўчанне абарвалася. Людзі раптоўна заварушыліся, пачуўся плач і адчайны крык:

— Мацер свята-ая!.. Ма-ацер божая!..

— То дайце ж мне даслухаць, яна гавоорыць штось! — дамагалася Руселіха.

— А я толькі бачу, але нічагутко не чую!

— I я...

— Дзе, цётко Піліпіхо, пакажэ-эце вы ж!..

— Я ўсю жызню маліласа, і бог мяне ўважыў!.. Я ўсё маліла, нрасіла бога, і ён паслухаўсо...

—...Кажу — гаворыць нам, бабы!

— Хто, што гаворыць, куды глядзець?!. Баба Насця, дзе тое вы бачыце?!

Нечы прарэзлівы дыскант заглушыў усіх:

— Змоўкнемо, бабы, змоўкніце, маладыя, ша-а! Хіба можно гэто кожнаму слухаць?.. Адной Хрысціне дано чуць голас багародзіцы, хай адная і ўслухаецца!

На ўзгорку адразу запанавала мёртвая цішыня.

— Слухай, Хрысціна. Слухай добро і нам усё перасказвай!

Руселіха з той жа ўзнёслай ад радасці ўсмешкай, з блуднымі ад узбуджанасці вачыма, утаропленымі ў неба, з нездаровымі — чырвона-белымі — плямамі на твары, пачала скарагаворкай ды з паўзамі ўпэўнена перадаваць:

—О! спасіцельніца гаворыць, бытто ўласць... Што ўладу бог даручае на зямле... Нашаму Альяшку, Лаўрэнаваму сыну, і аб'яўляе яго божым чалавекам!

— Ах-х!..— зноў выдыхнуў натоўп.

— Выходзіць, гэто — праўда?! — пачуўся прыглушаны ад жаху і здзіўлены голас.

— Яму такі!..— падхапілі адразу некалькі ўражаных бабак.

— Мелі рэхт тыя, што гаварылі!

— Ціхо, бабы, не перашкаджаймо ёй! — перакрыў усе галасы дыскант.

I святыя словы Хрысціна нерадавала далей:

—...Што Альяш у госпада тут — намеснік!.. Пабудуе... божы храм!.. I не адзін!.. Тры!.. Наказвае, каб Альяша мы слухаліса, бо чалавек гэны прывядзе нас да царства нябеснаго!