Анка Упала - Дрэва энталіпт

Еду ўвечары дамоў у аўтобусе. Моцна нецвярозы (ледзьве варочае языком) пенсіянер звяртаецца да кандуктара:

— ПРАБАЧЦЕ, КАЛІ ЛАСКА, АЛЕ Я ПАВІНЕН ВАМ НЕШТА СКАЗАЦЬ! Мы с вами учились в одном училище. Вы на маляра учились! (далей шмат няўцямных словаў па-расейску)…

— Нет, вы меня с кем-то препутали…

Пасажыры аўтобуса ўсміхаюцца.

***

Іду ўздоўж яру, дзе цячэ ручай Дзебра. Насустрач маладая жанчына маргінальнага выгляду вядзе сына год чатырох за руку. Хлопчык махае галінкай вярбы і ціхенька скандуе: БЕ-ЛА-РУСЬ! БЕ-ЛА-РУСЬ!..

У маёй сяброўкі не прайграваліся дыскі ў музычным цэнтры таму, што ў ейным студэнцкім інтэрнаце ў вялікай колькасці жылі прусакі, і жылі яны, у прыватнасці, у музычным цэнтры. Спачатку яны проста выязджалі на талерцы-прымачы для дыскаў. Ціснеш на гузік — і прусакі весела выкотваюцца. А потым талерка перастала выязджаць увогуле. Толькі можна было глядзець у шчылінку, як прусакі там жывуць. І слухаць касеты. Прусакоў у інтэрнаце было так шмат, што яны сяліліся літаральна ва ўсё. І ў ежу траплялі гэтак жа сама, як у апавяданні Салжаніцына «Матрёнин двор», дзе герой раз-пораз знаходзіць у бульбяным супе прусаковыя ножкі.

Магчыма, гэтыя ножкі сведчаць пра тое, што прусакі да целашкодніцтва біліся паміж сабой і нават мелі які ўзброены канфлікт. Ваявалі за правапіс, напрыклад — тараканаўка супраць прусаковіцы.

Ці задумваліся вы калі-небудзь пра тое, што ці не ўсе ліфты Беларусі невыпадкова вырабленыя на адзіным у нашай краіне ліфтавым заводзе — у Магілёве?

Паспрабуйце ўважліва паназіраць, як магілёўцы карыстаюцца ліфтам па-за межамі роднага горада: заходзячы ў яго, яны злёгку, каб было незаўважна, разводзяць рукі, альбо, калі гэта немагчыма, хаця б крыху адтапырваюць палец.

«Навошта?» — запытаецеся вы. А справа ў тым, што для ўраджэнцаў Магілёва кожны ліфт — гэта энергетычная капсула. Такім чынам яны падлучаюцца да hot spots з роднай зямлёй, па дзве жмені якой уштукоўваюць у сцены ліфта ласкавыя рукі ліфтабудаўнікоў.

Калі ўраджэнец Магілёва праводзіць далонню ўздоўж сценкі ліфта, у тым месцы, дзе за панэллю хаваецца родная яму зямля, ён адразу адчувае гарачыню. Але калі вы папросіце яго паказаць гэтую кропку, ён адмовіцца, з саркастычнай усмешкай скажа вам, што там нічога няма і папросіць вас не тлуміць яму галаву. Магілёўцы не любяць дзяліцца сваімі таямніцамі. Гэта тая самая качка, у якой схаванае яйка, у якім схаваная магілёўская іголка. Кожны наш ліфт — амбасада Магілёва не толькі ў любым горадзе Беларусі, але і за мяжой. Менавіта ў ліфце сапраўдныя магілёўцы адпачываюць душой.

Разумею горыч тых беларусаў, якія б і хацелі духоўна падсілкоўвацца ў ліфце, але не могуць. Маленькі сакрэт: калі падчас падарожжа з паверха на паверх вы ўбачылі цэтлік «Магілёўліфтмаш», прыцісніце да яго палец і едзьце да канцавога прыпынку — па выхадзе з ліфта адчуеце сябе лепей. Такая жыватворчая моц у нашай зямлі і нашых цэтлікаў.

У маё жыццё ён увайшоў незаўважна. Я пераехала жыць у пакой, які цяпер здымаю, — а ён на камодзе стаіць, у вазоне. Звычайны насельнік кватэр клапатлівых гаспадыняў, у якіх такіх, як ён, — цэлы гарнізон. Я ж гаспадыня, магчыма, і неблагая, але ў дачыненні да кветак ніколі ў клапатлівых не хадзіла. Калі маці з’язджала на тры месяцы і пакідала мне дагляд за кветкамі ў хаце, па вяртанні яе сустракалі толькі самыя трывалыя і непераборлівыя гадаванцы. Гэта недзе палова ўсяго кветкавага саставу. Але вось я ўжо пачала расказваць пра сябе, а галоўнага не зрабіла.

Калі вырашыла напісаць пра расліну, з якой жыву, значыць выходзіць, што гэтая расліна — герой апавядання, і трэба яго апісваць як належыць.

Колер у яго самы распаўсюджаны, зялёны. Адценне травяное. Лісцем і камлём кветка падобны да лімона. Усе думаюць, што ён — лімон (і я так спачатку падумала), але ён не лімон.

Этыкетку, якая была з ім пры пакупцы, згубілі, адпаведна згублены і радавод кветкі, і цяпер невядома, адкуль яго карані. Пры мне кветка не цвіў. Вазон у яго літры на паўтара, прыгожы, керамічны з глянцам. На крэмавым тле намаляваныя зялёныя кветачкі.

Алена Пятровіч, якая жыла ў маім пакоі да мяне, пакінула расліну тут, бо ў іх з мужам новай кватэры яе пакуль няма куды паставіць. Гэты факт, тым не менш, мала цікавіў Аленіну суседку Палікарпаўну, якая пасяліла на Аленін гаўбец два залатыя вусы. Таксама часова, («на сорак восем дзён», — сказала Палікарпаўна), да тае пары, пакуль яна не вернецца. Думаю, што калі я завяду ўласную пакаёвую кветку, мне трэба будзе пасяліць яе ў кватэру да Палікарпаўны, каб замкнуць гэтае д’ябальскае кола. Але пакуль з чужымі кветкамі жывем я і Алена Пятровіч.