Аляксей Карпюк - Выбраныя творы ў двух тамах. Том 2

У гэты час на Захадзе ярка загарэўся талент 19-ці гадовай Ф. Саган. I вось на нарадзе ўжо ўзрадзілася чутка, што аўтар «Глыбінь-Гарадка» Л. Абухава — наша Франсуаза. Таму, наладаваныя цяжкімі мікрафонамі, кіно- і фотаапаратурай, увішныя карэспандэнты нагвалт атакавалі маладзенькую Ліду. На нас ніхто і вокам не павёў. Толькі і было чуваць:

«Советише Франсуаза!..»

«Соувет Франсуазе!..»

«Советык Франсуа!..»

Падстаўляючы ў профіль і ў анфас свой распрамянёны тварык пад аб'ектывы, адказваючы на пытанні, Абухава аж квітнела. Напэўна, гэта быў у яе «звездный час». Але калі глядзець збоку, усё пагадвала шытае белымі ніткамі, было смешным ды надта здзіўляла.

Другая сустрэча — з Валянцінам Авечкіным. Цікавы чалавек, усім вельмі спадабаўся. Апавядаў нам гадзін з пяць.

Авечкін толькі што вярнуўся з МТС пад Масквой, дзе дырэктарам паставілі нейкага гараджаніна. Прыняў той ад папярэдніка справы, а назаўтра звоніць у Маскву знаёмай аграномшы:

«Зіна, што такое ялавая карова? Расталкуй, калі ласка, бо мне тут, разумееш сама, пытацца няёмка!.. А-а, ясна! Гэта—каторая не доіцца, каторая фігуру сваю не хоча псаваць, дзякуй!.. Заадно падкажы: без пеўня куры могуць несціся?.. Гы, ты глядзі-і!.. Дзякуй яшчэ раз!.. А што такое зяблівае ворыва? Разумееш, у нас адзін інжынер сказаў — зяблікавае. Усе калгас-нікі з той пары пачалі яго называць — «таварыш Зяблік»!..»

* * *

Словам, перада мной — прэзідыум нашай нарады. Многіх ведаю з кінахронікі. Вось яны сядзяць па парадку:

Лабасты Ціханаў — бытта капітан на сваім мосціку, глядзіць некуды ўдалячынь.

Худы, з пышнай і стаўбуністай (як бы сказалі ў нашым Страшаве) шавялюрай сівых валасоў — Сцяпан Шчыпачоў.

Тоўсты і мажны, у акулярах з залатой аправай, Кафтанаў — міністр асветы.

Чарнавусы высокі прыгажун — Сяргей Міхалкоў.

Наступных не ведаю. Усё нейкія маладыя — з застылымі тварамі...

Кажуць, у калідоры расхожвае Пастарнак з Чукоўскім і Пановай. Вера Панова з Юрыем Трыфанавым вызначаны кіраўнікамі маёй секцыі, яшчэ паспею наглядзецца і на яе і на аўтара маёй любімай кніжкі «Студэнты», а на тых дваіх — жывых класікаў — трэба зірнуць у час перапынку. Пастарнак з Чукоўскім, кажуць, надта высокія, знайсці — не праблема.

Меўся прысутнічаць на нарадзе і Фадзееў, але бытта бы хворы...

Нечакана мяне абуджаюць словы Ажаева з трыбуны:

«...Очень жаль, что не имею возможности подробно разобрать или хотя бы рассказать об интересной повести Алексея Карпюка из Белоруссии!..»

Бытта ўдарае мяне токам. Аднак зараз жа бяру сябе ў рукі. Ат, сунулі яму фразу ў даклад літкансультанты з рэспублік, і ён прачытаў не свае словы!..

Зноў назіраю за прэзідыумам.

Ціханаву раптам спатрэбілася пайсці. Ен усхопліваецца, бойка кіруе за кулісы, але перакульвае крэсла. Шчыпачоў крэсла ловіць на ляту, ставіць на месца.

Тоўсты Кафтанаў нюхае блакнот у чырвоным каленкоры — іх з аловачкамі раздавалі ўдзельнікам нарады, у тым ліку і мне.

Адным словам, усё звычайнае — бы прэзідыум кожнай іншай нарады.

У зале раптоўна нараджаецца нейкі рух. Насцярожваюся. Ажаеў з трыбуны якраз гаворыць:

— На гэтай нарадзе маладых, на жаль, знаходзіцца занадта многа лысых і сівых...

Першыя рады пачынаюць біць у далоні. Пляскаюць заядла — з усяе сілы. За што тут апладзіраваць? Не такі ўжо і вялікі жарт сказаў дакладчык!..

Тым часам дружныя апладысменты ўспыхваюць злева, выбухаюць справа, перакідваюцца на сярэдзіну залы ды пераходзяць у бурную авацыю. Чамусьці ўсе пачынаюць яшчэ і ўставаць...

Ого-о!.. Толькі цяпер бачу: з-за куліс да прэзідыума шпарка топае аўтар «Ціхага Дона»!

Няўжо-о?!. Яшчэ ўсё не веру сваім вачам.

Аднак перада мной — жывы і самы сапраўдны Міхаіл Шолахаў. Памыліцца не магу — гэтулькі разоў бачыў яго ў кінахроніцы, на фота. Унь — тырчыць рыжаваты вожык, такія ж — вусы, знаёмая гімнасцёрачка без пагонаў...

Залу агарнуў экстаз захаплення. Усе нешта крычаць, равуць ды люта б'юць у далоні. Толькі цяпер заўважаю, што, паддаўшыся агульнаму экстазу, усхапіўся, як апантаны, на ногі ды нешта крычу і я.

Авацыя працягваецца мінут 8-10. Такое назіраю першы раз у сваім жыцці.

Нарэше ўсе супакойваюцца, садзяцца. Фотакоры і кіношнікі кідаюцца да прэзідыума рабіць здымкі — гучыць стракатанне апаратаў, бліскаюць магніевыя ўспышкі.

Шолахаў заняў у прэзідыуме месца. Камічная сітуацыя. Злева і справа ад яго — на добры метр! — пустое месца. Усе славутыя літаратары ад жывога класіка нібыта пастараліся адсунуцца ды гэтым падкрэсліць, што ў параўнанні з вешанскім Казаком яны — нішто, і аб гэтым самі добра ведаюць ды супроць госця нічога не маюць.