Генрых Далідовіч - Маладыя гады

— Калі вы гэтакія сціплыя, — усміхнуўся ён, — дык я вам скажу яшчэ больш. Вы не толькі цудоўная настаўніца, але i цудоўная жанчына. Можна толькі пазайздросціць вашаму мужу, што ён мае такую жонку...

— Вось гэта вы дарэмна!— пажартавала Антаніна.— У школе я адна, а дома другая зусім. Дома я вельмі паганая жанчына. Злосная, капрызная. Мой муж зусім не рады, што ў яго гэтакая жонка.

— Тады няхай аддасць вас мне, — усміхнуўся, з любасцю зірнуў ёй у вочы. I доўга пазіраў, аж пакуль не спатыкнуўся.— Я, i мала ведаючы, хоць i сёння вазьму вас замуж.

— Вы хіба нежанатыя?— здзівілася яна. Аж гэтаксама зірнула яму ў вочы. Не магла паверыць гэтаму.

— Не, — адказаў ён.— Любімая дзяўчына яшчэ некалі, калі быў студэнтам, выбрала другога, адмовілася ад мяне. А я з той пары нікога не магу пакахаць, ды i мяне ніхто не хоча палюбіць па-сапраўднаму. Вось i жыву бабылём.

— Не можа быць, — прамовіла яна.

— Чаму? — запытаў ён.

— Ну...— сказала яна, запнулася: не скажаш жа яму, хлопцу, што ён прыгожы, разумны, далікатны, дык яго павінны кахаць жанчыны, паціснула плячыма.— У вас ёсць усё, каб вас... Ну, каб жанчыны на вас звярнулі ўвагу. Калі не звяртаюць, як вы кажаце, дык яны цяпер бесталковыя, не туды глядзяць...

— Можа, я i сам вінаваты, — паківаў ён галавою.— Не хачу жаніцца не па каханні. Хоць i глядзіш парою i бачыш: такі звычайны мужчына, а такую красуню жонку ўзяў. I жывуць добра. А ты... не здолеў. Ці пасаромеўся, ці запазніўся. I, можа, прайшло шчасце побач...

«Напраўду так бывае...— падумала Антаніна, спачуваючы яму.— А яшчэ бывае, што i паспяшыш, не на тое натрапіш. Потым агледзішся — ды позна ўжо...»

— Таму, ведаеце, мяне i ўразіла ваша шчырасць, абаяльнасць, — прызнаўся ён, сказаў такім пяшчотным голасам, што яна аж захвалявалася: што ён гаворыць? — Мне здаецца, што вы вельмі далікатная, пяшчотная жанчына, што вы ўсё разумееце. Усе тонкасці душы. I вам хочацца ўсё расказаць, нібы пашукаць у вас падтрымкі...

— Што вы! — усклікнула яна.— Зацэньваеце вы мяне. Не такая я на самай справе, горшая, не магу так... Ды ў самой мяне вельмі няпростае жыццё... Я i сама ўсё часцей задумваюся, як жыць далей, бо незадаволена, як цяпер жыву. Калі вам маё расказаць, дык не супакою вас, а яшчэ болей расчарую. Але не буду расказваць: гэта маё i няхай яно будзе пры мне толькі...

Яны ішлі поплеч: яна па сцежачцы, а ён па грудку між дзвюх — машынных — каляін. Дождж падужэў, пацурбаніў ужо. Але было прыемна, што ён ільецца: у паветры настойвалася свежасць, лагоднасць, нават пяшчотнасць, што i самому хацелася быць чуллівым, далікатным ды пяшчотным.

Амытыя вадою алешыны, бярэзіны, трава, чысты, як сок, дождж — усё, здаецца, шаптала: ціха, людзі, асцярожна, бо вакол чысціня.

«Ці гэта мне ўсё здаецца? — усміхнулася сама сабе Антаніна.— Ці не паэтэса я якая, што во гэтак думаю?!»

— Прабачце, — прамовіў Міхаіл Іванавіч, — як сёння ехаў сюды, дык разгаварыўся з вашымі людзьмі. Яны сказалі, што вам нялёгка жывецца, але вас хвалілі. I за далікатнасць, i за працавітасць.

«Людзі ж усё бачаць, канечне, ведаюць, — падумала яна.— Але сябе брыдка хваліць, а мужа няма як. Лепш памаўчаць. Другія кабеты дык любяць хваліцца сваімі мужамі, а мне — лепш змаўчаць».

— Жыву...— з самотаю ўсміхнулася яна.— Як выходзіць, так i жыву. Ды стараюся, каб лепш было.

— Вы не пакрыўдзіліся? — занепакоіўся ён.— Вы не думайце, калі ласка, што я распытваў. Сама неяк зайшла гутарка. Людзі спыталі, куды я еду, чаго, як сказаў, што школьны інспектар, дык самі вас успомнілі, пачалі хваліць. Вось я i падумаў: малайчына Антаніна Іосіфаўна, мае народнае прызнанне...

— Годзе вам пасміхацца, — папрасіла яна.

— Які ж тут смех. Гэта трэба слухаць, што народ гаворыць. Народ усё бачыць, усё разумее.

Незаўважна, здаецца, яны падышлі да сцежкі, дзе яны мінулы раз развіталіся. Ён прыпыніўся, думаючы, што яна падасца сюдою дадому.

— Мне трэба зайсці ў кантору, так што нам па дарозе...— сказала яна i зачырванелася: нi ў якую кантору ёй не было патрэбы ісці.

— Кaлi ласка, — усміхнуўся ён.— Яшчэ з хвілін некалькі будзе шчасце пабыць разам з вамі.

У яе зноў з трывогаю забілася сэрца.

«Што ён гаворыць? Нешта я цьмяна разумею. Можа, i таму, што чамусьці мне прыемна ад гэтых слоў... Далібог, гэты май нешта робіць загадкавае з маёю душою, з маім сэрцам...»

Ля канторскай агароджы прыпыніліся, сталі насупраць адзін аднаго.

— Ну, шчасліва вам даехаць! I ўдач усякіх! — усміхнулася яна, падала яму на развітанне руку.