Вінцэсь Мудроў - Жанчыны ля басейну

- А зараз адкажыце, каго мы бачым на плякаце?

Дакучлівы голас разьвеяў салодкія згадкі, і Жэрар зь неахвотаю зірнуў на дошку. На плякаце быў намаляваны звычайны конік, і пытаньне Лаліты Піліпаўны нічога, апроч крывой усьмешкі, выклікаць не магло. Змаўчалі, занятыя размовамі, і астатнія, і толькі двоечнік Мінкевіч, вядомы як аматар паспаць на ўроках, на ўвесь кляс галёкнуў: “Коніка! Мы бачым коніка!” Настаўніца перачакала выбух рогату і дрыготкім ад хваляваньня голасам абвясьціла:

- Не, таварышы піянэры… Гэта ня конік, не цвыркун. Гэта саранча, наш з вамі люты вораг!

Гамонка, якая вось-вось павінна была перарасьці ў гамэрню, аціхла, і ўсьцешаная гэтым Лаліта Піліпаўна ўзяла са стала тоўстую кнігу.

- Вось паслухайце…

Адгарнуўшы ў патрэбным месцы, настаўніца стоеным голасам пачала:

- “Там, дзе апусьціцца саранча, квітучы край ператвараецца ў голую пустэчу. Яна прылятае незьлічонымі хмарамі, якія засьцяць сонца. Пошум мільёнаў крылаў можна параўнаць з шумам вадаспаду. Калі гэтае страшнае войска апусьціцца на зямлю, галіны дрэваў і дахі пабудоў ломяцца пад яго цяжарам…”

Лаліта Піліпаўна на момант перапынілася і спадылба паглядзела на кляс. Дзесьці між шыбін адчайна зумкала самотная восеньская муха. Паправіўшы акуляры, настаўніца працягвала:

- “Збажына зьедзеная да камля, дрэвы стаяць безь лістоты, усё зруйнаванае і зжэртае. Калі на зямлі не застаецца анічога, жудасны рой уздымаецца і, пакінуўшы пасьля сябе голад і роспач, ляціць шукаць новы палетак. Сама саранчовая сьмерць становіцца яшчэ большым няшчасьцем. Іхнія незьлічоныя трупы, прыгрэтыя сонцам, пачынаюць гнісьці і атручваць паветра, ад чаго ў людзей пачынаюцца хваробы…”

Некалькі дзясяткаў пар вачэй з трывогай глядзелі на сваю піянэрважатую. Тая акінула вучняў усхваляваным позіркам і, адклаўшы кнігу, казала далей:

- Так было ў царскай Расеі, але сёньня саранча ўжо не зьяўляецца той сьмяротнай небясьпекай, якой яна была калісьці. Савецкая навука перамагла гэтага ворага!

Па клясе пракаціўся ўздых палёгкі, і ўзрушаная ўвагаю вучняў Лаліта Піліпаўна пачала захоплена апавядаць пра авіяэкспэдыцыі, які труцяць шкодніка ў Сярэдняй Азіі.

- Але мы не павінны супакойвацца. Саранча пераможаная, ды сям-там яшчэ спрабуе псаваць нам жыцьцё. Наша задача – зьнішчаць шкодніка ў зародку, не даючы яму распаўсюдзіцца. Свой даробак у гэтую справу мусяць унесьці і піянэры…

- Што, зноў па тройцы несьці? – выгукнуў тым часам двоечнік Мінкевіч.

Але Лаліту Піліпаўну гэты недарэчны жарт не зьбянтэжыў.

- Кожны піянэр, які ўбачыць на полі, у лесе альбо ў збажыне адну ці некалькі асобін саранчы, павінен, прыкмеціўшы месца, неадкладна паведаміць аб гэтым у бліжэйшы сельсавет. Адрозьніць саранчу ад вядомага вам коніка даволі проста. Па-першае, яна значна большая па памерах, даўжыня саранчы-шыстацеркі дасягае шасьцёх сантымэтраў, а па-другое…

Лаліта Піліпаўна хацела яшчэ нешта сказаць, але ў гэты момант празьвінеў званок, і 6”А” гамузам падхапіўся зь месцаў. Прабяхаючы каля кляснай дошкі, Жэрар яшчэ раз глянуў на малюнак лютага ворага. У той момант хлопец і не падазраваў, які злы жарцік выкіне гэтая кузурка, што з халоднаю няўмольнасьцю аб’ядала пшанічны колас.

Пагодным чэрвеньскім днём, блізу поўдня, у вёску Зьвёздная, што яшчэ пазалетась называлася Бочкінцы, павольна ўехалі чырвоныя “Жыгулі”. Легкавік, узьнімаючы клубы жоўтага пылу, хвацка праехаў па калдабаністай вуліцы, запарушыў вочы цікаўным кабетам і спыніўся каля хаты-пяцісьценкі.

- Авой, авой… А я гляджу раніцою, голуб у шыбу і так ужо б’ецца, і так б’ецца.

Жэрарава цётка, у хвартуху, з даёнкай у руцэ, подбегам трухала насустрач.

- Што ж ты, Хведзя, без ціліграмы? – цётка Палута плюснула Жэраравага бацьку ў скронь. – А Жорык які вялікі стаў!

Жорык нясьпешна вылез з машыны, падставіў цётцы шчаку і, абыйшоўшы легкавік, выцяў нагою па скату, як гэта робяць сапраўдныя аўтагоншчыкі.

Тым часам у канцы вулкі засьвісталі, і з-за павароткі вылецеў гурт вясковых хлапцоў. Наперадзе, махаючы даўжэзнай вудай, бег стрыечны Жэрараў брат Міхась.

- А мы тут… з мальцамі… на рыбу сабраліся, - задыхана прамовіў Міхась і Жэрар паціснуў братаву руку.

Госьць з усьмешкаю глянуў на альховую крывуліну, памацаў самаробны, выразаны зь віннага корка, плавок і, адчыніўшы багажнік, выцягнуў плястыкавае складанае вудзільна.

Праз чвэрць гадзіны сталічны госьць на чале сябрыны вудалёў шыбаваў па гасьцінцы, і басаногая блазнота не магла адарваць яд яго вачэй. Дзіва што! На Жэрару былі новыя джынсы “Левісы”, фірмовая майка зь відарысам Чыка Карыа, а на галаве зухавата чырванела кепурка з гучным надпісам “Кент”. Па дарозе на рэчку ён дзяліўся сваімі багатымі рыбацкімі ведамі. Жэрар паведаміў вясковым сябрам сакрэты лоўлі сіга, назваў некалькі прынадаў, на якія добра бярэцца таймень, параіў не шукаць стронгу ў вярхоўях Пячоры, дзе ён змарнаваў аднойчы цэлы месяц, і нагаварыў яшчэ шмат з таго, што яму запомнілася з размоў бацькавых знаёмцаў.