Вінцэсь Мудроў - Жанчыны ля басейну

Гадзіны праз тры, з боем узяўшы высокія вагонныя прыступкі, байцы будатраду «Гвардзейцы сямідзесятых» убіліся ў цягнік. Дзень быў базарны, і цісканіна ў пятнаццатым вагоне была неверагодная: натоўп адарваў камісара ад падлогі, занёс у канец вагону, піхнуў у цёмны кут, і нечы дыхтоўны, туга напакаваны мяшок балючы прыціснуў яму лытку. Камісар паспрабаваў быў пашырыць жыцьцёвую прастору, піхаючы мех нагамі, але ў сярэдзіне меха хтосьці жаласьліва застагнаў, і ён суціх, прытуліўшыся распаранай скроньню да халоднай вагоннай шыбы.

Манько са Швнрубовічам натоўп занёс у тое ж самае купэ, і яны атабарыліся насупраць, наставіўшы на камісара свае барвовыя, абязьвечаныя пачуцьцём глыбокага незадаволеньня твары.

- Нават форму прапілі, нягоднікі, - з уздыхам прашаптаў камісар і, перш чым панурыцца ў дрымоту, зірнуў з-пад вясёлкавых веяў на бутафорскія сьпяцоўкі, у якія былі апранутыя нягоднікі.

Мерна стукалі колы, паволі калыхаўся вагон. У замарачным перастуку яму чулася адна і тая ж чароўная мэлёдыя, мроіліся дзіўныя вершы, якія здаваліся геніяльнымі і якія адразу ж забываліся, кранаючы сэрца кволым сьвятлом азарэньня. Ён доўга ня мог даўмецца – адкуль яны, гэтыя сумныя, бясконцыя, як сама дарога, вершы, аж пакуль не зразумеў, што гэта гучалі ў ім адгалоскі тых ненапісаных песень, якія нарадзіліся некалі ў душах іншых людзей і цяпер блукалі па сьвеце, зьліўшыся зь перастукам вагонных колаў. А ягоныя думкі, ягоная душа? Ці сальюцца яны з пошумам ветру за вакном, з тахканьнем колаў і з усім тым, што поўніць сьвет чароўнай музыкай жыцьця? Галава ягоная хітнулася ці то ў такт калыханьню вагона, ці то ад роспачнай думкі, што нічога гэтага ня будзе і што аднойчы ўсё скончыцца: і дарога, і песьні, і жыцьцё.

- Ды прачніся ты, халера! - прасіпелі ля вуха, і камісар разьмежыў павекі. Медзьведзяваты сусед па лаве голасна крэкнуў, сьцягнуў з паліцы свайго прыспагнага сябрука і, папляваўшы на далоні, рашуча ўхапіўся за мех. Мех прывідна мільгануў уваччу, зьбіў набакір фуражку міліцыянэру, дамоклава завіс над галовамі пасажыраў.

- Кізьляр! Кізьляр! - гукалі у розных канцах вагону.

Адчуўшы свабоду, камісар пацягнуўся, раскрыліў рукі.

- Э-эх! Разьмяцца трэба! - выдыхнуў ён, зірнуўшы на Манька з Шверубовічам, і тыя, усхапіўшыся зь месцаў, уголас прамовілі:

- Трэба!

Праз хвілю іхныя магутныя сьпіны зьніклі ў вагоннай пройме і камісару давялося ізноў пакутліва ўздыхнуць. «Па віно пайшлі. Ізноў перап’юцца, нягоднікі», - саскрухаю падумаў камісар і падняўся з лавы.

У бязьлюдным і суцішным купэйным ён тыцнуў правадніку пакамечаны трульнік, залез на палок і ў наступнае імгненьне ўжо бестурботна спаў, паклаўшы пад голаў свае дарэшты падраныя кеды.

У вагоне было задушна, і, мабыць, з тае прычыны сон вярнуў яго ў той далёкі, не па-восеньску гарачы дзень, панурыў у сквар і задуху, ад якой шарэла ў вачах і сьвет губляў свае калёры. І паўсталі перад вачыма шары інстытуцкі пляц, гуж калгасных машын у канцы двара і гаманкі натоўп, сярод якога ён блукаў, выглядаючы на пыльных бартах грузавікоў нумар сваёй групы. Мільгацелі ўзбуджаныя твары, з рэпрадуктараў грымелі раскацістыя песьні пра БАМ, і замарачнае тахканьне колаў, уварваўшыся ў сонны мозг, на момант пераблыталі яву і сьненьне. Адчайна грукацелі колы, калыхаўся вагон, а ён, шчасьлівы першакурсьнік, бег да шарага «газону», на борце якога былі намаляваныя крэйдай чатыры нязграбныя лічбы. Там, у кодабу, сьмяяліся дзяўчаты, брынкала гітара і бязладны хлапечы хор сьпяваў незнаймую песьню: «Ой, леса, леса Белоруссии, да погода по-девчоночьи капризная...»

нечыя рукі падхапілі пляцак, дапамаглі залезьці ў кодаб, балюча сьціснулі пальцы. «Алег», - буркнуў ён, зачаравана пазіраючы на кудлатага хлопца з гітарай, а плюхнуўшыся на абярэмак саломы і прыкрыўшы пацярухаю лапік на зрэбных штанах, ён таксама засьпяваў, шырока разяваючы бязгучны рот, бо ня ведаў ні слоў, ні мэлёдыі той шчымлівай, дагэтуль нячутай песьні.

Вагон тузанула, за тонкай перабойкаю пасыпаліся бутэлькі, і нехта са злосьцю мацюкнуўся. Ачуўшыся, ён зірнуў на гадзіньнік, а празь якую хвіліну рука ягоная, бязвольтна сасьлізнуўшы з парэнчы, мякка легла на грудзіну.

І прысьнілася дарога, доўгі шыхт бярозавых прысадаў і маленькая хатка на асмужаным даляглядзе.

- Вунь там і будзеце жыць, - прамовіла брыгадзірка, кіўнуўшы ў бок сядзібы, і, памаўчаўшы трошкі, упалым голасам дадала: - выбачайце, але хата без тэлевізара.

- Цудоўна! - адказаў за ўсіх бялявы хлапец у акулярах. Хлопца, як ён ужо прачуў, звалі Алесем. – Будзе магчымасьць папрацаваць.