Вінцэсь Мудроў - Ператвораныя ў попел

Манітор нечакана згас, потым зноў запаліўся, а малады Пархвен, здрыгануўшыся ў кадры, працягваў прамову.

— Перанясеньне сталічнага цэнтра з аднаго гораду ў другі… — у гэтым месцы зноўку пайшлі паскі, — … звычайная зьява. У пацьверджаньне сваіх словаў прывяду канкрэтныя прыклады за апошнія сто гадоў. Такім чынам, у 1960 годзе сталіцу Бразыльскай Фэдэрацыі перанесьлі з Рыо-дэ-Жанэйра ў наноў збудаваны горад, які атрымаў назву Бразылія. Праз два гады разьвітаўся са сталічным статусам пакістанскі Карачы: часовай сталіцай быў абраны Равалпіндзі. У другой палове мінулага стагодзьдзя колькі афрыканскіх краінаў зьмянілі свае сталіцы. Пачатак паклала Малаві – у 1975 годзе сталіцу там перанесьлі з Зомбы ў Лілонгвэ, тое ж самае зрабілі Нігерыя , Танзанія і Кот-д’Івуар…

Дзесяць гадоў таму, пасьля інсульту, лекары параілі Пархвену Аляхновічу – былому віцэ-старшыні Крыўскае партыі працы – паберагчы нэрвы. Адчуўшы, што й папраўдзе можа накрыцца вечкам, Пархвен кінуў палітыку, пачаў вырошчваць ружы, зрэдзьчасу езьдзіў на рыбалку ды раз на тыдзень глядзеў старыя кінафільмы. Лекары раілі таксама кінуць паліць, але ад такога задавальненьня ён ня мог адмовіцца, і штовечару дазваляў сабе выпаліць духмяную “монтэнэгрыну”. І вось, расхваляваўшыся, стары таропка, не адрываючы вачэй ад манітору, прыпаліў новую цыгару, прычым не абрэзаў тупы канец сьцізоркам, як рабіў дагэтуль, а проста надкусіў і, выпускаючы скрозь зубы пяршывы дым, працэдзіў:

— Зараз Карузьлік выпаўзе…

І сапраўды, неўзабаве на моўніцы ўзьнік маленькі, падобны да карузьліка, чалавечак, твар якога толькі напалову вытыркаўся з-за моўніцы.

— Майдановіч, старшыня Аграрна-прамысловага зьвязу, — паведаміў Пархвен, зьвёўшы да пераносься кусьцістыя, зь сівымі падпалінамі бровы.

Карузьлік адкашляўся, прывітаў кіўком галавы сьпікера, і загаварыў – пераканаўча і барытоніста.

— Я вельмі паважаю свайго калегу, дэпутата Аляхновіча, але ягоныя словы пра тое, што ў Менску не засталося анічога сьвятога, лічу зьнявагаю менчукоў і ўсяго нашага трохмільённага мэгаполісу. Тым больш крыўдна чуць такія словы нам, людзям, якія гэты горад будавалі…

— Не, вы чулі? Ён будаваў… — выдыхнуў Пархвен. – Сядзеў у бээрсээме, потым у выканкаме... на хабарах два разы лавілі… — па твары Пархвенавым пайшлі чырвоныя плямы.

Карузьлік каўтнуў мінэралкі, мелькам паправіў устаўбураныя валасы.

— Я таксама ня буду казаць – ува што выльецца перанясеньне сталіцы ў Полацак, пагатоў, гэтыя лічбы вам, калегі, вядомыя. Скажу, аднак, што прыведзеныя дэпутатам Аляхновічам прыклады мяне на падобныя дзеяньні не натхнілі. Чаму бразыльцы ды пакістанцы перанесьлі свае сталіцы — рэч зразумелая: у новых сталіцах больш прыдатны клімат. Да таго ж, новыя сталіцы будавалі ў мясьцінах, максымальна набліжаных да геаграфічнага цэнтру краінаў. У нас, здаецца, у цэнтры знаходзіцца Менск, а ня Полацак. І потым… — карузьлік ізноў каўтнуў мінэралкі, – ніхто ў гэтай залі ня супраць таго, каб старажытны Полацак стаўся нашым духовым асяродкам. Пэўныя крокі ў гэтым пляне ўжо зробленыя. Штораніцы мы чуем у этэры бомканьне званоў Сьвятой Сафіі, патрыяршая рэзыдэнцыя даўно перанесеная ў Полацак, усе тамтэйшыя бажніцы адноўленыя, вырашанае пытаньне пабудовы Палацу Рэспублікі, дзе будуць ладзіцца размаітыя імпрэзы, улучна з прысягаю дэпутатаў Сойму, найвышэйшых судзьдзяў, ваяводаў ды інаўгурацыі прэзыдэнтаў…

Пархвен заплюшчыў вочы, стамлёна перавёў дых. Майдановіч балбатаў штосьці пра нясплачаныя складкі ў фонд Эўрапейскай бясьпекі, пра эканамічныя цяжкасьці і паводку на Палесьсі, але голас ягоны гучаў глуха, як зь бяздоннай бочкі, і зноў прарэзаўся толькі тады, як карузьлік, кашлянуўшы ў жменю, згадаў далёкую Балівію.

— Нас тут запрашаюць прагаласаваць за папраўку да Канстытуцыі, і тым жа часам парлямэнт, урад і дыпкорпус пакінуць, да лепшых часін, у Менску. Але лепшых часін, дарагія калегі, ня будзе. І я баюся, што мы паўтарым “подзьвіг” балівійцаў, якія свойчас абвясьцілі аб пераносе сталіцы ў горад Сукрэ, але яна так і засталася ў Ля-Пасе. Ну а калегу Аляхновічу ды іншым нашым адраджэнцам, якія прагнуць абвясьціць сталіцай Полацак, раю зьмяніць, як колісь казалі, менскую прапіску на полацкую…

У Пархвена зьлёгку закружылася галава, ён махнуў рукой, і ўнук Мікола, зразумеўшы такі жэст, ціскануў пальцам на гадзіньнік.

— Дзядуля, а што такое прапіска? – запытаўся ўнук, заносячы манітор у сьвятліцу.