Барыс Пятровіч - Сон між пачвар

- Паўлітра вады!!! Бярыце маю. Новенькая! Новая. Вось тут толькі трохі працертая — дзед мой непаседлівым рос. За партаю так і круціўся... Шкадаваў потым пра гэта ўсё жыццё, плакаў, калі паміраў, але... Бярыце...

- Не, што вы. Як я магу забраць дарагі вам успамін. Не... Хіба што, калі вы так настойваеце... Вось вам талон... Ну, здымайце... Цеснаватая троху, ды нічога, не прывыкаць, разносіцца... Цяпер бы я й ката ў вас купіў, ды вады няма....

- Сёння будзе ў нас з жонкаю маленькае свята. Нарэшце ёсць і вада і кот разам... Пайду атавару талон... Эх... Нябось зайздросціш мне? Бачу, бачу...

- Хавайся!.. Міліцыянт ідзе!..

- Дзе? Эх... Няма ў жыцці шчасця. Трымай свой талон. Здымай павязку.

Версія «ДЗ»

Крызіс набліжаўся няўмольна. Лячэбня была перапоўненая хворымі, якія трызнілі, крычалі, прасілі лекаў. Іх давалі. I тады адыходзілі хворыя па двое, па трое, а калі трэба было — морг прымаў і больш. Знаходзіўся ён у глухім куточку ля самай бальнічнай агароджы, і каля яго заўсёды дзяжурыў малады чалавек у брунатным швэдары. Калі прыходзіў сюды чарговы хворы, ён прасіў яго худым, хісткім голасам: «Можа, табе твой... (тут ён называў нейкае кароткае слова, якое я аніяк не мог пачуць) ужо непатрэбны, дык аддай яго мне...» Звычайна хворыя аддавалі яму ўсё, што мелі, і голыя знікалі за дзвярыма трупярні. А ён тады выходзіў на вуліцу, да бліжэйшага тралейбуснага прыпынку, і па чарзе шаптаўся з застылымі ў чаканні людзьмі. Ад чалавека да чалавека — стаўкі раслі. Падыходзячы да апошняга, мажнага мужчыны з каўказскімі вусамі на паўтвару, ён казаў: «Сівы дае па трыццаць... I я гатовы аддаць...» Каўказскія вусы прапаноўвалі трыццаць пяць і забіралі ўсю партыю.

Гэта паўтаралася з дня на дзень. Усё скуплялі вусы, і чаму стаялі на прыпынку астатнія, я не ведаю. Мажліва, і сапраўды чакалі тралейбуса.

Версія «Е»

Воглы туман стаміў сабою вочы, і калі я выйшаў з лагчыны, на сонца, кветкі пахлі ва ўвесь нос. Былі кветкі ясоўтымі — губастыя і чырвонымі — языкатыя. Назваў я ім не прыдумаў, бо не хапіла часу добра разгледзець — сонца зноў зайшло за высокую скалу і наваколле ахутала сапраўдная чорная паўднёвая ноч, пра якую дома казалі: цёмна, хоць вока выкалі. Вока я выколваць не стаў, а проста прысеў на нейкі пянёк ля ног, каб перачакаць цемрыва. Пянёк незадаволена варушыўся пада мною, нешта бурчэў сам сабе, але нікуды не ўцякаў: куды пабяжыш у такую цямрэчу...

Нехта вялікі, пралятаючы паўз мяне, чыркануў крылом мне па скроні, і нябачная, ліпкая кроў тонкім цурач-ком пацякла за каўнер. На свежы пах крыві пачалі адусюль спаўзацца, сыходзіцца нейкія істоты. Я адчуваў іх смярдзючае дыханне, яны казыталі мае ногі, працягваючы свае доўгія целы, аднак напасці на мяне не адважваліся. Яны, пэўна, бачылі мяне і ноччу і дзівіліся невядомаму зверу. I гэта іх стрымлівала. Я думаў: дзе ж хаваюцца яны, гэтыя агідныя, брыдкія стварэнні, удзень, калі светла, калі коціцца між хмараў сонца? Бо колькі я ні йшоў — вакол былі толькі дзіўнай прыгажосці кветкі.

Кожная хвіля набліжала мяне да разгадкі — да выхаду сонца з-за скалы заставалася не больш хвіліны. I тады я ўзгадаў пра ліхтарык, што спаў у маёй кішэні. Я выхапіў яго і імгненна асвятліў наваколле...

Нада мною схіліліся кветкі: жоўтыя — губастыя і чырвоныя — языкатыя. Па нагах, як вужакі, віліся іхнія карані... Блішчэлі зубы ў ашчэраных пашчах...

Кветкі так і застылі ў нечаканым святле, як на фотаздымку, як НЕ жывыя...

Версія «Ё»

Крышыўся лёд. Рака цяжка дыхала, перапоўненая свежымі с.іламі, і хацела вырвацца з-пад зімовае скуры, што зберагала яе ад халадоў. «Няўдзячных больш, чымсьці тых, хто памятае дабрыню, бо яны часцей ёю карыстаюцца і выжываюць...» — думаў я, гледзячы з моста, як гуляе мускуламі рака і як разбягаюцца ва ўсе бакі па лёдзе шчыліны. Лёд рэпаўся на астраўкі-льдзіны, якія сплывалі ў радасных хвалях наперад, да сваёй смерці сярод цёплае вады. «Калі былі яны разам, адным панцырам, была ў іх сіла,— думаў я,— няўжо яны не разумелі гэтага?..» Але, не самі льдзіны разлучыліея на астраўкі, іх вымусіла рака, адна, адзіная, моцная... Якой не было чаго губляць, акрамя сваіх ланцугоў.

Радасная рака іграла на сонцы хвалямі, разлі-валася шырока і гнала сваю ваду ў мора. Каб яе, ні на чыю не падобная, вада злілася з іншай, чужой, змяшалася і згубілася...

«Нічога,— падумаў я,— ёсць на свеце і азёры...»

Версія «Ж»

Іх было двое на ўвесь вагон.

Ранішні дызель, які называлі «рабочым», таму што якраз на ім ездзілі ў Гомель на працу вяскоўцы, быў пакуль пусты. I яшчэ кіламетраў пяцьдзесят, альбо не менш як гадзіну, будзе пустым.