Алесь Разанаў: Паляванне ў райскай даліне

Паэма пагашаных люстэрак

Мы гуляем у хованкі:
сховы.
Небяспечныя хлеб, вада.
Праз парушаныя асновы
прабіваецца лебяда.
Як зіхцела жыццю звышмэта!..
Лета,
чорнае ад пакут.
Кожны кут абшукаю:
дзе ты?!.
Адгукаецца водгук:
тут.
Ношка цяжкая
ураджаю.
Нерухома стаяць сады.
Хто каго з нас апераджае?
Быццам веды —
вядуць сляды.
Асляпляльны дарунак боскі:
не ўмясцілі календары.
Сустракаюць
пустыя вёскі,
абязлюднелыя двары.
Што вам згадваецца,
раздарожжы?
Што вы памятаеце,
платы?
Зазіраю ў люстэркі:
можа,
у якім засталася ты?!.
Успаміны
тлумачаць нешта,
прагнуць будучыняю ўзысці.
Каб успомніць цябе дарэшты,
мушу зноўку цябе знайсці.
То зацягваючыся імглою,
то квітнеючы ззяннем,
бярог
свет свае таямніцы:
малое —
дарагое:
ў найменшым — Бог.
Расшчапіліся раптам
хвілі —
i адкрылася бездань сама.
Мы з табою жыццё хвалілі.
Без цябе мне
жыцця няма.
Кім былі,
больш ужо не будзем,
Толькі хмурнаю талакой
знерухомелі стоды
ў бязлюддзі,
ўдалеч цягнучыся рукой.
Мы жывілі ix:
нашы творы,
ушаноўвалі кагадзе.
Але зрушылася прастора:
тут — яны,
ты —
не кажаш —
дзе.
Што сабралася ў выніку —
ў ношцы?
Прысвячалі сябе,
хто як мог,
мы наступнасці.
Пераможца —
выракаюся перамог.
Толькі б ты адшукалася —
ў святы
перайначаліся б часы...
Уваходжу,
вандроўца,
ў хаты:
ціша,
змоўклыя га л асы.
Тут жылі:
ростань сніла сустрэчы.
Без цябе —
быццам птушцы
без крыл.
На фіранкі,
на кнігі,
рэчы
асядае паволі пыл.
Засяваўся насеннем скону
(хлеб — гарчэча)
спрадвечны аблог.
Бы люстэркі, вісяць іконы,
у іконах —
распяты Бог.
Па мяжы,
што няўзнак дзяліла
(што — ўнутры,
што — знадворку)
свет,
бы па лініі небасхілу,
я іду за табою ўслед.
Ты ўзышла з маіх сноў:
нявеста —
каб не быў аніколі сам,—
блаславёная скрытым зместам.
Каб адкрыўся —
карцела снам.
I карцела
лязу калізій
ўцяцца ў думку i ў пачуццё.
Homo sum —
у Чырвонай кнізе
прачытаю сваё жыццё.
Бог пагібелі i ратунку
таясамны.
A крокаў шмат.
Разыдуся па ўсіх кірунках.
Сад,
адняты ад птушанят.
Што рабілі —
тое губілі.
Час, як рэчка,
ў нябыт уцёк.
Экскаватары,
аўтамабілі
пазакопваліся ў пясок.
Кадры колішняй кінастужкі —
нейчы
спраўджваючы загад,
паляцелі ў наступнасць
птушкі...
Не знаходзяць шляхоў назад.
Ты была мне
вяха i мерка.
Даўніх воблікаў чарада.
У пагашаныя люстэркі
углядаецца лебяда.
Узыходзілі знакі долі
у няспынных жніве-сяўбе.
Я табе аддаваў —
не здолеў,
каб аддаць назусім —
сябе.
Выгаворвалася ў гаворках
незвычайнае.
З-пад рукі
мы ўглядаліся ўдаль...
На ўзгорках
крылы ўзмахваюць:
ветракі.
Голас нейчы
ў бязлюддзі плача.
Удыхаюцца сквар, імжа.
Ты бліжэй да мяне,
чым бачу.
Перайшлася няўзнак мяжа.
Мы з табою адзінаверцы.
Будзь маёй назусім —
прашу.
Цела мёртвага Бога ў сэрцы:
не памёршы —
не ўваскрашу.
О як лета цвіло!..
Ў абалонцы
вокамгненнага міражу
над зямлёю згарэла сонца.
Цень,
адкінуты на мяжу.

Паэма парушанай мяжы

На стол насцелем карту —
не абрус.
Мінулае адсутнічала.
Страты
загойваліся самі.
У хаўрус
нас аб'яднаюць нетры
інтэрната.

Час рухаўся то ўраз,
то пакрысе.
Каб гартавацца,
варта быць са сталі.
У вокнах дом:
у ім жылі мы ўсе.
А па-за домам дрэвы падрасталі.

Пакоі ўсцяж:
тут вучымся і спім
і сілу падначальваем бяссіллю.
А не хапіла,
з вокнамі,
усім —
нас,
чатырох,
у цёмным пасялілі.

Чатыры ложкі,
тумбачкі ля сцен,
стол пасярод
ды крэслы,
ды ў зеніце
гарэла блякла лямпачка:
ўзамен
адсутных сонцаў.
Скажуць: «Пажывіце».

Адмежавала новае жытло
нас раптам
ад знаёмага наўколля.
І разам з намі ў поцемкі ўвайшло,
чым самі не былі яшчэ ніколі.