Анатоль Вярцінскі - Святло зямное

ЗАРНІЦЫ

Расчыняю шырока весніцы...
Сёння мне не да сну,
не да сноў.
Я зарніцы —
дажджоў прадвесніцы
хачу сёння ўбачыць зноў.
Знаць хачу, колькі будзе зелені,
будзе свежасці для людзей,
і ці вырасце ўсё,
што сеялі,
з чым звязалі столькі надзей.
Вось і радуюся зарніцам.
Знаю, следам за імі дождж
пачне шчодра паіць зямліцу,
паліваць яе ўшыр і ўдоўж...
Яна ж толькі аб гэтым і марыць...
Дзесьці зноў, за далёкім сялом,
за далёкаю-дальняю хмарай
узмахнула жар-птушка крылом.
Я загрукаю ў аканіцы,
я людзей разбуджу,
абвяшчу:
«Людзі, бачыў я зноў зарніцы! —
Быць дажджу,
залатому дажджу!»

ВЯЛІКІ СТАРТ

Адрачомся ад старога свету,
абтрасём яго прах з нашых ног...
З рэвалюцыйнай песні

Касмічнай эры пачаліся дні.
Адкрыты шлях да зор.
Збылося!
Давайце ж прыгадаем у цішыні,
як гэта ўсё калісьці пачалося...
Раней, чым адарвацца ад зямлі,
чым павядзе Гагарын наш ракету,
на бітву пралетарыі ішлі,
каб адрачыся ад старога свету,
Той свет трымаў людзей у ланцугах,
драпежнай хваткаю,
няпраўдай воўчай
вязаў іх па руках і па нагах
і сёмым потам заліваў ім вочы.
Яны ж хацелі волі і святла,
хацелі ўсё і разумець, і бачыць, —
і знішчыць ненавісны свет датла
кляліся перад бітваю гарачай.
І вось настаў вялікі дзень, калі
па клічу Леніна,
што прагучаў набатам,
на штурм, на бой рашаючы пайшлі
рабочыя, сяляне і салдаты.
І свет такіх не бачыў перамог,
якую людзі ў дзень той атрымалі, —
абтрэслі прах старога свету з ног
і прыцягненне сіл яго парвалі.
Вялікі старт быў дадзен,
і пайшлі,
свабоды ўдыхнуўшы на ўсе грудзі,
да сонечных вышыняў на зямлі
краіны маладой савецкай людзі.
I ix з дарогі праўды i святла
ніхто не збіў, не адхіліў ад мэты,
бо партыя народ вяла
па ленінскіх бяссмертных запаветах.

Ісці — уперад і ляцець — вышэй
яна вучыла мудра і ўпарта...
І сёння на вачах усіх людзей
мы дасягаем казачнага старту.
Ляціць ракета наша аж да зор!
І мы, хто першым на зямной планеце
адкрыў людзям і сонца, і прастор, —
яшчэ здабудзем Сонца, што ў Сусвеце.

СТРОНЦЫЙ

Стронцый-90 — радыёактыўны ізатоп.
Солі ж звычайнага стронцыя ўжываюцца
ў піратэхніцы.

Слова гэта сугучнае
са словам «сонца».
Ды іх рыфмаваць ці будзеш цяпер наўрад.
Разумееце, гэта слова «стронцый»?
(Паспрабуй пастаў яго
з сонцам у рад.)
Так, так, гэта той самы стронцый,
прад якім цьмянеюць
і порах, і свінец,
аб якім на кожнай газетнай старонцы
папярэджваюць:
«Стронцый — гэта канец».
Скажам, выбухне бомба на планеце дзесьці.
І з месца таго,
адразу ва ўсе бакі,
пачнецца стронцыя
смертаноснае шэсце,
якое не спыняць ні людзі,
ні іх багі.
Дзеці слабей за нас,
ім хопіць меншай дозы.
Ручкі працягваць
будуць да нас дарма, —
не ведаючы,
што тут не памогуць слёзы,
не верачы,
што тут паратунку няма.
Будзе няўцям малым,
што мы ім не абаронцы,
хаця засланялі да гэтага
ад самых розных бед;
што нас саміх
вось-вось даканае стронцый
і ўслед за дзецьмі
адправіць на той свет.
Калі ж нас там
пацягнуць у пекла якія дурні,
спрачацца не будзем,
з усмешкаю скажам:
«Пайшлі».
І здасца нам пекла
мірнаю смалакурняй
перад тым, што мы чулі і бачылі на зямлі...
Ды хопіць, бадай, каркаць.
Я чую словы папроку.
Я чую голас магутны i звонкі,
як майскі гром:
— Даволі з нас паніхід!
Вайна — назад, i ні кроку!
Далоў вайну —
гэты ўзаемны пагром!
А голас з будучага
гучыць шчасліва i урачыста:
— Бомбы скінуты ў мора,
гарматы пайшлі на злом.
Знішчана самае страшнае
на зямлі злачынства,
пакончана з самым вялікім
на свеце злом!
— А што са стронцыем,
гразою быцця чалавечага?
— А вы галаву ўзніміце,
вы паглядзіце ўверх!
Вы бачыце, цэлае неба
агнямі расквечана!
Вы бачыце гэты,
нябачаны шчэ, феерверк?!
Ён асвятляе,
напэўна, не менш як з паўсвета...
Гэта майстры піратэхнікі
розных краін
радуюцца разам,
што на вайну накладзена вета,
што на небе не будзе хмар,
а на зямлі — руін.
Вы толькі гляньце!
Не піратэхнікі — магі!
Заўважце, расшчодрыліся асабліва майстры
на чырвань і пурпур, —
як вялізныя ружы i макі,
палыхаюць-квітнеюць
паветраныя кастры.
Яны — бы асколкі
самога барвовага сонца.
I колер гэты
надае святочным агням
не што іншае,
як пераўтвораны стронцый,
радня таго стронцыя,
гразіў што гібеллю нам..
Ірвуцца, пырскаюць
агнямі ракеты ў паветры.
І, гледзячы радасна
на гэты дзівосны парад,
«сонца» і «стронцый»
рыфмуюць смела паэты
«стронцый» i «сонца»
ставяць у адзін рад.