Наталка Харытанюк: Смерць лесбіянкі

Цяпер я разумею: правільней было б спытаць — ці мяне ён насамрэч напалохаў? Ці, можа, я ўсяго толькі прыкіпела да свайго антыпода і ўпусціла ў сябе яе страхі? Ці — дакладней — навучылася бачыць у тых пагрозах сляды, што прывядуць мяне да яе — той, якая баіцца. А яна мне і была патрэбная. Каб дапісаць кнігу.

Магчыма, праклён — усяго толькі памылка, нехта проста пераблытаў нумар. Але што калі нехта і праўду помсціў мне? “Кінуты бумеранг даганяе”. Я кідала столькі бумерангаў за свае шчаслівыя гады маладосці ў Берасці — што і не пералічыць. Бо не была рахманай. Толькі ў каго я пацэліла? За цэлы год я так гэтага і не прыгадала. Але яшчэ менш я разумела іншае: адкуль ува мне ўзышоў і ўзбадыліўся гэты страх — які пераходзіў па начах у вусціш — і ад якога прадчуванне канца з набліжэннем Новага году толькі нарастала?

У такіх роздумах мінуў амаль увесь год. І калі заставалася ўсяго тры дні да канца году — і праклёну — мае нервы не вытрымалі: ахілёная забабоннай панікай, я дала лататы ў Полацак. Мне заставалася тры дні — да доўгачаканых курантаў, да новага жыцця, да выратавання. І ў Полацку, у гасцях у цёці і дзядзі, я спадзявалася пераседзець сваю смерць — прамінуць яе незаўважанай — і ўсплысці ўжо ў новым годзе, у якім будуць новыя законы і новыя прароцтвы.

Вы спытаеце: хто гэтая старая, што так бязлітасна мяне пракляла? А я вам скажу — пачакайце. Я буду адпомшчаная — і гэта галоўнае. А тады, калі я прыехала ў Полацак, я і сама яшчэ нічога не ведала. Толькі прадчувала немінучую барацьбу ўсімі сваімі нацятымі нервамі — нацятымі, як высыхлыя пялёсткі астраў у заснежаным полацкім садзе.

Гэтымі ж нервамі я адчула, што ў зеленаватай калідорнай паўцемры ўніверсітэту акрамя мяне ёсць нехта яшчэ.

Зялёныя фіранкі калідора скажалі звычную рэчаіснасць: каляровыя цені на падлозе, святло ліхтароў, што прабівалася сюды ўзорамі, і краявіды, якія адкрываліся адсюль. З вокнаў была відаць Дзвіна, накрытая бронзавым снегам. Здавалася, яна дыхала — берагі жылі сваім жыццем, завіваў вецер і ганяў над ракой шэрую кудасу. На гары стаяў Сафійскі сабор — і я падумала, што абавязкова ў апошні дзень гэтага злашчаснага году, у нядзелю, пайду туды паслухаць арган. Мне мусова было пачуць Баха, каб захаваць сіметрыю ў сваіх эмоцыях. Каб вярнуць сабе раўнавагу.

Я прыгледзелася ў зеленаватую паўцемру калідора: недалёка ад кабінета цёці стаялі дзве кабеты. Адна з іх была высокая і зграбная, на тонкіх абцасах, з пышнымі каштанавымі валасамі, другая ж выглядала як стары самотны панк: агрузлая, хаця і станістая, яна была апранутая ў пацёрты швэдар з кароткімі рукавамі, дутую камізэльку і шырокія штруксы. Неахайна раскіданыя па плячах светлыя валасы і кручаны-перакручаны мяты шалік на шыі дадавалі ёй нейкай адчайнай роспачы. Выдавала на тое, што яны спрачаліся, але неяк ціха і артыстычна. Адзінае, што я пачула, быў амаль паэтычны радок: “Сустрэча блізкая, як ніколі”. Я паглядзела далей — у амаль поўную цемру калідора — і сама сабе адзначыла: за імі і за мной з другога канца калідора сачыў нехта чацвёрты. Здаецца, гэта быў мужчына. І ён быў рыжым.

Каб дачакацца, пакуль яны сыдуць — бо не хацела трапляць ім на вочы — я падышла да люстэрка ў холе, дастала смірну, якую вазіла з сабой, і, удыхаючы яе вабны, але злавесны водар, забылася на нейкае імгненне. Я адчула, як моцна за гэтыя дні зраслася з той другой, якая ўмее баяцца. І што цяпер я мушу яе сустрэць наяве. Я зірнула ў люстэрка і згадала чыюсьці думку пра тое, што мы ў гэтым свеце — усяго толькі люстраны адбітак. Нешта іншае ў нас, акрамя нас саміх, мусіць быць сапраўдным. І вечным. У самой думцы мусіла быць нейкая лагічная памылка, адчула я, але дадумаць гэту думку да канца не паспела: нехта падышоў да мяне ззаду. Гэта была тая самая кабета з распатланымі светлымі валасамі, што спрачалася з прыгажуняй на калідоры. Мы сустрэліся вачыма ў люстэрку.

— Ну нарэшце, — ціха прамовіла кабета, зазіраючы ў адбітак маіх вачэй у люстэрку.

— Што — нарэшце? — не зразумела я.

— Такі прыемны водар, — паказала яна на бутэлечку — і яе голас здаўся мне надзвычай знаёмым і трывожным, але адразу прыгадаць яго я не магла.

— Забірайце, — паставіла я смірну на падвоканне і ўжо была заспяшалася прэч, але ў гэты момант за сценкай раздаўся незвычайны шум. Мы разам прыслухаліся — за сценкай відавочна нехта хрыпеў.

— Нехта стары, — здагадалася я.

— Вельмі стары, — пацвердзіла кабета — але зусім пры гэтым не здзівіўшыся.