Наталка Харытанюк: Смерць лесбіянкі

Тут, сярод блізкіх полацкіх ценяў, я буду ў бяспецы, — усміхнулася я нарэшце камусьці невідочнаму за вакном.

І, можа быць, ні адзін з тых страшных знакаў, што атачылі мяне, не спраўдзіцца.

Амаль год таму — год без трох дзён — мяне праклялі. І напрарочылі хуткую смерць. Году не міне, — сказаў стары голас па тэлефоне, — а цябе ўжо не будзе на свеце. У самы першы дзень новага дзве тысячы адзінаццатага году, а дзявятай ранку, мяне пабудзіў гэты страшны званок, а я не знайшлася нават, што адказаць. Проста павесіла слухаўку.

Я выцерабіла з памяці той званок ужо на наступным тыдні — калі прыйшлі праваслаўныя Каляды. І не згадвала да вясны, пакуль аднойчы ў сакавіку не атрымала ў падарунак кнігу аднаго аргентынскага мадэрніста і не раскрыла яе на выпадковай старонцы, каб пагадаць. Мне выпалі ўсяго чатыры словы — назва гісторыі — “Як правільна капаць магілу”. І я адразу прыгадала той праклён. Я паскардзілася цёці, з якой ехала тады ў купэ цягніка на Берасце, і яна прапанавала мне сваю кнігу — вясёлы раман ірландца Флэна О’Браяна “Архіў Долкі”, на якім гадаць было б нашмат бяспечней. У тым рамане таксама ідзецца пра смерць, але так па-ірландску і так жыццесцвярджальна, што я, не вагаючыся, узяла кнігу з рук цёці. Я ўжо чытала “Архіў” і ведала, што ў ім апавядальнік сустракаецца з Джойсам — але праз шмат год пасля афіцыйнай смерці пісьменніка — і высвятляе, што той, шукаючы цішыні і натхнення, імітаваў сваю смерць, а сам вярнуўся ў Ірландыю, пасяліўся ў маленькім мястэчку ля Дубліна і працаваў барменам у пабе. Я і сама хацела для сябе цішыні і спакою — таму і з’ехала з Берасця, і цяпер, нібы Джойс, хацела тэт-а-тэт размаўляць з ідэямі, перакладаючы іх з адной рукі ў другую — і, магчыма, калі-небудзь, нават на чалавечую мову.

На старонцы, на якой я выпадкова раскрыла кнігу, было ўсяго адно пытанне — “Хіба гэта не забойства?” Штосьці ўва мне сціснулася.

Тады ж я пачала перачытваць класікаў. Сцішыла рытм жыцця. Перастала пісаць у жывы дзённік. Але смерць не прыходзіла — і, хаця нейкі асцюк засеў у галаве, з часам я навучылася забываць пра той праклён. Дзень, а то і два запар, я магла пра яго не думаць. А калі згадвала, то суцяшала сябе адным: нехта мог проста памыліцца нумарам, а значыць і праклён — адрасаваны іншай — мяне абміне. Ды аднойчы, на самым пачатку гнілога менскага лета, я атрымала кароткае паведамленне на тэлефон.

Там было ўсяго тры словы. І гэтыя словы расхісталі мае нервы канчаткова — больш я ўжо напраўду не мела спакою да таго самага пераднавагодняга прыезду ў Полацак, з якога я пачала гэтую гісторыю. Дык вось, у тым пасланні нехта напісаў: “Кінуты бумеранг даганяе”. Тады ж мяне і пачаў ашайтаньваць мой архаічны жах. Тады ж і пасыпаліся на мяне ўсе іншыя знакі блізкай смерці.

Страшна расказваць, якія толькі знакі мне ні выпадалі. І ліпла іх да мяне — процьма. То сябры памыліліся і павіншавалі мяне з днём народзінаў на тры дні раней. То мне тры ночы запар снілася, як я — па локці ў крыві — сама сабе выдзіраю зубы. А ў верасні, калі я прыйшла на сваю першую працу ва ўніверсітэт, папярэдне дамовіўшыся, каб мне перанеслі пары з суботы на панядзелак, — я не знайшла свайго імя ў раскладзе на новы навучальны год: дыспетчары выцерлі маё прозвішча з суботы і забылі ўпісаць у панядзелак.

Я ціха застагнала.

Апошняй жа кропляй быў падарунак ад сяброў на Дзень святога Мікалая. Мілыя добрыя сябры ўрачыста працягнулі мне бутэлечку смірны — яшчэ калі я, не распрануўшыся, стаяла ў іх на ганку і атагравалася пасля доўгай падарожжы марозным надвячоркам. “Яна смачна пахне, Наталка”, — абвясцілі яны, хаця і не маглі ўцямна патлумачыць, што гэта такое: араб, які прадаў ім смірну ў далёкім Ізраілі, гаварыў на надта спецыфічнай ангельскай. А я ўжо пракручвала ў галаве калядную песенку пра золата, ладан і смірну, якія мудрыя з усходу прынеслі Ісусу: золата — як цару, ладан — як святару, а смірну — як таму, хто неўзабаве памрэ.

Неўзабаве, — пракаўтнула я. І тады ж нешта ўнутры мяне пракрычала: уцякай. Пакуль яшчэ не позна — бяжы адсюль. Схавайся ў самы далёкі, недасяжны, непрадбачаны ніякімі праклёнамі, забыты Менскам куток Беларусі.

І так я ўцякла.

Я ўцякла першы раз у жыцці — ніколі раней я гэтага не рабіла. Я наагул не была баягузкай — часам ад маёй смеласці і рашучасці ніякавелі самыя дзёрзкія суперніцы. Часам — плакалі маёры і падпалкоўнікі міліцыі. Часам — у мяне прасілі літасці збітыя і пакладзеныя на лапаткі хлапцы. Але я — не прасіла літасці ні ў кога. Я ніколі не плакала. І ўжо, канечне, мне не было перад кім ніякавець.