Наталка Харытанюк - Смерць лесбіянкі

Наталка, — сказалі мне аднойчы сябры, калі я была ў шостай класе, — ты самая смелая з нас — ідзі пагавары з тым сямікласнікам, — і паказалі на хлопчыка, што стаяў ля распраналкі і не прапускаў нас забраць курткі. Праз дзесяць хвілін сямікласнік ужо выцягся аб падлогу і ціха ляжаў, прыціснуты маім левым — самым моцным — локцем да коўзкага прахалоднага паркету.

У свае шаснаццаць я забаўлялася з тых, каго іншыя баяліся. Асабліва мне падабалася здзеквацца з аднаго маёра, які чакаў ад мяне і маіх сяброў рэвалюцыйных учынкаў і так і марыў нас на чым-небудзь затрымаць. Ён праслухоўваў нашыя тэлефоны — і мы гэтым карысталіся. Стоячы побач, утрох, у вільготным цёмным пад’ездзе берасцейскага сонечнага цэнтру, мы тэлефанавалі адно аднаму і прызначалі час і месца, дзе вывесім чарговую расцяжку. А пасля з-за рогу падпільноўвалі тых, хто прыходзіў. Запаміналі іх твары. Разглядалі раззлаваныя вочы маёра. Ці цягліцу падпалкоўніка, якая нервова хадзіла па ягоным твары, калі ён сіліўся разгледзець штосьці са сваёй схованкі. Каб пацвеліць іх яшчэ больш, мы зноў тэлефанавалі адно аднаму і віншавалі з вывешанай расцяжкай, распісваючы, як прыгожа яна лунае ў тым самым месцы, у якім стаялі ціхары.

У васямнаццаць мне надакучылі такія забавы: маёр пасівеў, і мне яго стала крыху шкада. Я помніла яго дотык, калі ён праваджаў мяне апошні раз у пастарунак. Здавалася, дотыкам ён нібы прасіў аб дапамозе. Але мне ў тыя часы, вядома, было не да таго. Акцыі працягваліся. Людзі сядалі ў турмы. Іншых звальнялі. Маёр па-ранейшаму паляваў на нас — ды ўсё ж штосьці змянілася ўва мне. Я яшчэ не разумела, што менавіта мяне насцярожвае, але: хіба яны там не бачылі, што маёр сівее, а нічога не мяняецца? Што гэта не часовая прыгода? Што ўсё гэта цягнецца з таго часу, калі я пайшла ў першую класу — і вось цяпер я на другім курсе ўніверсітэту.

Не ведаю нават, чаму я так доўга трымалася за сваё рэвалюцыйнае жыццё. Спачатку я не хацела сыходзіць, бо ў арганізацыю толькі-толькі прыйшоў прыгожы хлопец. Пасля мяне трымала адчуванне віны перад тымі, хто прыйшоў дзеля мяне. Пазней я зразумела, што праўдзівую асалоду ў арганізацыі мне прыносіла іншае: усё больш і больш новых сябраў падпадалі пад маю ўладу. Чароўны флёр гісторый — не заўжды праўдзівых — пра мінулыя подзвігі, туга за гераічным ці, можа быць, проста мае самыя дзёрзкія духі — нешта прымушала іх глядзець на мяне з захапленнем. І чакаць цуда. І я ім нават радая была абяцаць гэтыя цуды. Гэтая асалода і трымала мяне столькі часу ў нашай суполцы.

Вось толькі аднойчы, зусім выпадкова, я натрапіла на адну мудрую тоўстую кнігу: у кнігарні «Веды» я адкрыла першую разумную кнігу свайго жыцця — гэта была “Воля да ўлады” — і чамусьці набыла яе. Я чытала Ніцшэ ў свае далёкія васямнаццаць і разумела: дзіўная сіла над людзьмі, якую давала мне мая дзёрзкасць і рашучасць, не дасць мне шчасця. І адзінае сэнсоўнае, што я магла зрабіць з гэтай сваёй сілай над іншымі — дык гэта напісаць пра яе раман.

І я сышла з рэвалюцыйнага асяродку. Каб з такой жа адвагай кінуцца пазней у інтэлектуальны.

Але паміж першым і другім быў перапынак. Пачыналіся нулявыя гады, я бадзялася пасля заняткаў ва ўніверсітэце па Берасці — яшчэ не вольная птушка, але ўжо і не бездапаможнае птушаня. І на мяне заглядаліся мінакі на вуліцы. Магчыма, стрыжнем гісторыі майго станаўленне былі не расцяжкі і сцягі, не Ніцшэ. А дзясяткі закаханых у мяне хлапцоў і мужчын. І нават дзве кабеты. І, каб быць да канца шчырай, адна дзяўчына з майго курсу. Гэта магло б здавацца вясёлай прыгодай ці проста мілым успамінам — вось толькі ў жыцці гэта было сапраўдным кашмарам.

Я не ведаю, якое заклінанне я выпадкова прамовіла, што здарылася ў сусвеце з маімі зоркамі, але амаль адначасова — у той час, калі мне споўнілася васямнаццаць — трое хлапцоў з Лігі Змагання закахаліся ў мяне. Я ні пра што не падазравала, пакуль адзін з іх не знік. Праз некалькі месяцаў я сустрэла яго суседа і ён, гледзячы на мяне з дакорам, расказаў, як таго закаханага ў мяне хлопца збілі на горкі яблык. Тыя самыя людзі з арганізацыі: праз мяне ў нашай суполцы пачалася ціхая зацятая вайна. Нехта нацякаў на мае вядзьмарскія здольнасці. Я гэтага не пацвярджала, але і не зняпраўджвала. Палова дзяўчат арганізацыі пачалі мяне баяцца. І гэта стала апошнім штуршком: я сышла — каб не нашкодзіць яшчэ больш.

У тую восень я бадзялася па самых розных кампаніях Берасця: я прыйшла ў гарадскую каманду “Што? Дзе? Калі?”, далучылася да спірытычнай суполкі, нейкі час узначальвала феміністычную арганізацыю, каб падточваць яе лад знутры, занялася — таксама ненадоўга — аховай птушак (мне падабалася зазіраць паўз бінокль у вочы лебедзям: у кожнага з іх свой выраз вачэй — і гэта зачароўвала). Але паўсюль — у кожную новую кампанію — за мной цягнуўся той жа шлейф: то выкладчык літаратуры, то дырэктар банку, то хлопчык-арнітолаг з шэрымі дакорлівымі вачыма — хто-небудзь абавязкова ў мяне закахіваўся і ўсё мне псаваў. Яны сустракалі мяне з вучобы і праваджалі дадому. Чакалі раніцай ля пад’езду і прапаноўвалі падвезці. Аднойчы адзін з іх нават скраў мяне, але гэта ўжо зусім іншая гісторыя. Іх галасы звінелі ў мяне ў галаве. Гэта пазней я вельмі жорстка парву з імі ўсімі, а напачатку я не баялася быць аплеценай чужымі жаданнямі і гісторыямі. Я смела кідалася ў новыя прыгоды. Тройчы пагаджалася ўзяць шлюб, кожны раз перадумвала. Цярпела. Блыталася.