Анатоль Бароўскі - Пякельны рай

Да мяне ж яна прыходзіла часта, як і дзед Рыгор, але ніколі не прамовіла ніводнага слова — ні папроку, ні дакору.

Машка тым часам павярнула ўправа, паднялася на невысокую пясчаную выспачку з чэзлым сасоннікам і, пабегшы трушком, выкаціла нас у бярозавы гай — бялела і справа, і злева, суцэльныя бярозавыя свечкі, аж балела ў вачах...

Вось яшчэ неглыбокі раўчук — Мікітаў брод, потым урочышча Алёсы, бацькава падсочка, і далей, яшчэ глыбей у лесе, акружанае з усіх бакоў непралазным гушчарняком і балотам, і знаходзілася бацькава запаведнае месца, перададзенае ў спадчыну дзедам Рыгорам, а дзеду Рыгору — дзедам Анціпам...

Пэўна, то была бацькава вялікая тайна.

Кабыла сама ўжо трымалася шляху, бацька яе і не надта падганяў — сама вывезла нас з нізіны, павярнула ўлева, зноў з дзвюх непрыкметных дарог выбрала правую, і густое голле пачало шлёгаць нас па твары, па галовах і спіне.

Праз нейкі час Машка спынілася.

— Вось і ўсё, прыехалі, — прамовіў бацька, першым саскокваючы з воза, атрасаючы з сябе сенную труху. — Міласці прашу.

Мы стаялі каля невялічкай хаціны, якую я ніколі не бачыў. Бацька заўважыў маё здзіўленне, заўсміхаўся:

— Бач, як даўно не быў тут — не ведаеш, што і за хата вырасла. Я жыву калі-нікалі тут, начую...

Дык вось чаму мы бралі транты, кажухі, посуд, бульбу і ўсё астатняе, неабходнае.

— І вы тут жыцьмеце... Праз тыдзень я пакіну вас, калі прыйдзе пара. Як ты, Пятрусь, не змарыла цябе дарога?

— Не, Сяргей Пятровіч, наадварот, падбадзёрыла крыху, — радасна адказвае Джо, глядзіць на бацьку, на мяне, прадчуваючы невядомую, але захапляючую старонку ў сваім жыцці. — Толькі не магу растлумачыць свой стан — мне стала незвычайна лёгка.

— Здзіўляцца ты будзеш яшчэ не раз.

Бацька распрагае Машку, спутвае яе і пускае ў сасоннік, за ім лугавіна, знойдзе, дзе патаптацца. Я ж бяру лахманы, клункі, нясу да парога і ўсё не магу адарваць позірку ад леснічоўкі — як ладна змайстравана, як прыгожа выраблены аканіцы — з узорамі, з карункамі. Пазіраю і на Петруся, радуюся яго добраму настрою.

У леснічоўцы стол, два ложкі, крэслы, паліца з кнігамі і часопісамі. Грубка з плітою, на якой можна гатаваць ежу. Было і падполле, куды я згрузіў мяшкі з буракамі і бульбай, морквай і капустай. Адчуў, што шмат страціў чаго ў сваім жыцці: імкнуўся да мора, туды, бліжэй да сонца, а тут, зусім побач з вёскай, з роднай хатай, у гэтай залатой мясціне, ці не найлепшай у свеце, можна было сядзець з машынкай ці мальбертам і рабіць сваю галоўную ў жыцці работу — пісаць, пісаць, пісаць... Не тое, што прымушалі абставіны і праца, а тое, што балела, тое, што хацелася, што накапілася за доўгія гады...

Божа, чаму асвятляе Твой розум і наступнае прасвятленне позна, а не тады, калі трэба?.. А мо і не позна? Можа, ніколі не позна?

— Крынічка не забыўся дзе? — падае бацька металічны пазалочаны гладыш на тры літры — з дужкай-ручкай. — Прынясі вады.

Каб дайсці да яе, неабходна спусціцца па прыступках у роў. Пад нахіленай калінай, якая штогод цвіце буйным цветам, а потым зімой палаюць чырвоным полымем буйныя пераспелыя гронкі, і схавалася нябачная воку крынічка.

Памятаю, што бацька некалі рабіў з дубовых клёпак спецыяльную бочку і абгарадзіў тое месца. І кожны год чысціў яе, асвяжаў.

Калі прынёс крынічанкі, бацька паставіў гладыш на стол, потым адліў у кубак, падаў Петрусю:

— З гэтага самага моманту я і пачынаю дадзенае мне Богам і прыродай лячэнне. Можа, нават і не лячэнне, а проста я вам павінен паказаць натуральны стан чалавека ў жыццёвых абставінах, якога не павінны браць ніякія хваробы. Прашу яшчэ раз аднесціся да ўсяго сур'ёзна і з вялікім жаданнем спасцігнуць вялікую тайну, якая некалі і не была тайнай... Галоўнае — паверыць... Вось толькі цяпер я адчуваю, што вялікая хвароба сядзіць у табе і не можа пакінуць цябе. Але да тае пары, калі ты сам захочаш яе выгнаць са свайго цела. Цяпер адкажы: ці згодзен ты прайсці праз усё, перамагчы і вылечыцца?

Пятрусь нейкі момант маўчаў, уражаны такім урачыстым момантам, не выпускаў з рук кубак з вадою і адказаў цвёрда і ўпэўнена:

— Згодзен!

— Ці верыш ты ў тое, што хвароба пакіне цябе назаўсёды? Ці верыш?

— Веру.

— Ці абяцаеш ты не парушаць дадзенае табой слова і пройдзеш праз усе выпрабаванні, якія выпадуць табе тут, у святым месцы?

— Абяцаю... Я ўсё вынесу, усё вытрымаю.

Бацька ж неяк перамяніўся, стаў іншы і напамінаў мне хутчэй нейкага дзеда-чараўніка, толькі без барады, і ад яго сыходзілі мудрасць і нейкая глыбінная ўпэўненасць у сваёй перакананасці і правільнасці, ён як бы зарадзіўся нейкай нябачнай энергіяй, і яна выпраменьвалася на нас, умацоўваючы ў сваёй сіле і дабрыні.