Анатоль Бароўскі - Пякельны рай

Бацька маўчыць, думае пра нешта, пытаецца, мусіць, пра галоўнае:

— Сын, а сам ён ці хоча таго лячэння? Тут галоўнае яго жаданне. Я магу пачаць толькі пасля таго, як ён цвёрда скажа мне, што пойдзе на ўсё і выцерпіць усё, што я яму прапаную.

З гэтым адказам было куды цяжэй. Я расказаў бацьку пра ўсё, нічога не ўтойваючы. Каб зразумеў сітуацыю.

— Тут вялікая, сын, ахвота трэба. І жаданне. І — сіла волі. Трэба мне з ім самому пагаварыць.

— Пагавары, бацька. У цябе лепей тое атрымаецца. Мо здолееш пераламаць яго, ажывіць, прымусіць паверыць у самога сябе. На цябе аднаго спадзяванне.

— Добра.

Падалі голас ужо другія пеўні.

— Пара спаць, сын. Кладзіся...

Толькі дакрануў галаву да падушкі — і пайшоў я некуды па гнуткім імху бацькавага абходу. Мяне ахутала мройная цеплыня, у спіну грэла сонца — я растварыўся ў бацькавым лесе, зліўся з дрэвамі, кустоўем, паветрам...

І са мной жыло шкадаванне, што мала выпадала вось так гаварыць з бацькам, слухаць яго душу і пульс дабрыні, шмат чаму павучыцца мог я ў яго, пераняць. А ён не раз спрабаваў разбудзіць ува мне цікавасць да таго, што ён робіць, а я, дурань, адкладваў надалей, пераносіў на нейкія пазнейшыя дні...

«Цяпер я папрашу ў таты прабачэння за сваю глухату і невуцтва, разам з Пецькам буду браць у яго ўрокі доўгажыхарства і здароўя, каб навучыцца і самому валодаць такім жа дарам, як і дзед Рыгор, і мой бацька, а потым перадаць тое сваім дзецям...»

З такімі думкамі я і праваліўся ў салодкі сон, які бывае толькі ў роднай хаце...

Праз тры дні бацька запрог кабылу Машку і павёз Джо на Барсучынае котлішча.

Перад гэтым тата доўга гаварыў з ім. Пра што гаварылі, не чуў — сышоў у лес, па якім засумаваў, замаркоціўся. Але адчуў я, што Пецька паверыў майму бацьку, а значыць, даў слова слухацца яго ва ўсім...

Найперш Петрусю была прапісана дыета: еў салаты з крапівы. Спачатку ён жаваў недаверліва, насцярожана, як бы правяраў, ці не атруціцца. А потым, асмялеўшы, еў усё, што рыхтаваў яму лекар. Ён аддаўся поўнасцю яго ўладзе.

Праз колькі дзён у вачах хлопца засвяціліся невядомыя мне раней іскрынкі жыцця, цікавасць да бацькавай методы, вера ў добрыя перамены.

А я радаваўся яго настрою — як добра, што ён пайшоў насустрач і маім, і бацькавым намаганням. Бо яго, Петрусёва, жаданне мела палову поспеху ў лячэнні. Так казаў бацька. Дай, Божа, майму сябру доўгае жыццё... Уратуй і захавай!

Дні былі і не сказаць каб халодныя і золкія, але і цёплымі назваць нельга было. Пачыналася вясна. Пятрусь глядзеў на мае любыя з дзяцінства мясціны, і ў яго святлеў ад замілавання твар:

— Хораша як!

З яго грудзей вырваліся радасць і ўзнёсласць, якія ён знайшоў тут, у лесе, у голасе чуліся бадзёрасць і спадзяванне.

— Я ж табе казаў, што не пашкадуеш, калі прыедзеш сюды, — сказаў я, але сустрэўся з бацькавым неадабральным позіркам і таму адразу перавёў гаворку на іншае: — Тут грыбоў восенню — касу закладвай. Восенню мы абавязкова паходзім тут.

— Сляпы сказаў: «Пабачым», — адказаў няўцямна сябар, але то быў яго любімы выраз, які азначаў нешта сярэдняе паміж згодай і абяцаннем.

Машка спусцілася ў лагчыну, асцярожна ступала па балотнай твані, быццам спрабавала дарогу на цубкасць, а потым пайшла ўжо ўпэўнена, нават спяшаючыся.

І гэты ўзболатак, і гэтыя алешыны, і хмель, што абвіў іх як не да вільчыка і церпка патыхаў ад узболатку, і нейкі своеасаблівы, толькі тут народжаны пах, і ўсё астатняе, што складала агульную сімфонію ляснога настрою, — з дзяцінства сядзела ў маёй душы і цешыла ўспамінамі, мрояй, што некалі, у хуткім часе, адкінуўшы свае клопаты, я прыкладуся і зрокам, і душой да гэтага гаючага асяроддзя і вярнуся ў ранейшае чыстае і светлае рэчышча.

Ужо з самага пачатку шляху, калі мы пачалі грузіцца, адчуў, што мне нехта памагае ў маёй рупнасці. За што б ні браўся, цяжару не адчуваў — як нехта яшчэ, нябачны, трымаўся за клунак ці каробку з гарохам, крупамі і бобам.

Адно бацька пасмейваўся нечага, хаваў усмешку.

Ведаў мой настрой ці быў далучаны да гэтай тайны?

Мы ўзялі кажухі, абутак, запасныя гумовыя боты, сякеру, пілу, нажы, лыжкі і відэльцы, — бацька, аказваецца, усё падрыхтаваў загадзя, ведаў, што можа спатрэбіцца там. Ён не тлумачыў, як усё будзе наладжана і арганізавана, хаця, як я меркаваў і разумеў, меў свае планы з самага пачатку нашага падарожжа.

Выехалі на тую дарогу, дзе некалі гінула на маіх вачах дзяўчынка, мая равесніца, а мы не маглі ёй нічым памагчы. Пэўна, у кожнага з нас, хто тады назіраў за трагедыяй, на ўсё жыццё засталося пачуццё сваёй слабасці і бездапаможнасці, упэўнены быў, што прыходзіла яна, жывая, да кожнага ў сне і калі не дакарала, то глядзела чыстымі і празрыстымі вачанятамі і маўчала.