Мікола Цэлеш - Хмары над Бацькаўшчынай

Млосьць.Млоснасьць. Няпрыемнае пачуцьцё слабасьці. Млосьць разьліваецца па целу. Дзікі вецер.

Мры́йнік. Той, хто мрые, марыць; лятуценьнік. -- А ўсё-такі прыехалі?! -- зьдзівіўся -- Гэта ўжо ня мрыйнікі , а цэлыя пакутнікі... Хмары над Бацькаўшчынай.

Мунду́р(польск.). Мундзір. Бачыш, цурацца цяпер стаў нашага мужыцкага побыту, як начапіў энеральскія лычкі на мундур ... Ападкі.

Мутаўза́.Моцны вецер са сьнегам. Але вось у мутаўзе мяцеліцы вымалёўваюцца будынкі Гарасёвага хутара. Дзікі вецер.

Мушта́рда(польск.). Гарчыца. Гледзячы на яго, роіліся ўспаміны з гадоў мінулых, і тады, быццам-бы наяве, пахла смажанай скваркай, вясковай каўбаскай: з часначком, перчыкам і нямолатай муштардай . Партыйны таварыш.

Мя́ліньне. Адыходы ад цёртага лёну. Кузьня была на замку. Я сеў на мяліньне , прытуліўшыся плячамі да сьцяны. Курылка.

Мянтэжыць. Непакоіць, трывожыць. Зенька пайшоў, а тое, што ён сказаў, яшчэ доўга мянтэжыла Богушавых. У імя догмы.

Мястовы.Гарадскі. Вы людзі мястовыя , адукаваныя, дык-жа мусіце ведаць усё... Хмары над Бацькаўшчынай.

На́вет. Нават. Вось бачыце, навет птушкі дзякуюць прыродзе, што яна дала ім магчымасьць пражыць дзень! «Янка сеяў -- людзі жалі».

Навонкі.Тут: наверх. Я-ж кажу, цяперацькі, пасьля таго вусатага, усё гэта выкрываецца навонкі ... Вярнуўся чалавек.

На́дысь.Нядаўна, надоечы. Надысь дык завязалі дзьверы знадворку ў хаце Міхалкі... У імя догмы.

Напраку́дзіць.Зрабіць кепскае, няпрыемнае. «Пэўна, дзе-небудзь лясныя хлопцы напракудзілі ?» -- падумаў. Акупанты.

На́пята.Насьцеж. І тады Раіна з усёй сілы кінулася да дзьвярэй, штурханула далоньню засаўку і адчыніла зусім напята дзьверы. У імя догмы.

На́рты(польск.). Тут: лыжы. Ішоў ён да нас шырокімі крокамі, быццам нартамі соўгаў; на правым плячы дубальтоўку трымаў. Партыйны таварыш.

Наруга́цца. Насьмяхацца; рабіць, гаварыць назло каму-небудзь. Язь «...» то нырне глыбока й перакуліцца жоўтым пузам угару, то мільгне маланкай перад вачыма, то моцна плёхне вадой, як-бы некаму наругаецца . Шчупак.

Насоў. Верхняе адзеньне з даматканай тканіны. Сьляза выкацілася зь ягоных вачэй -- ён хуценька змахнуў яе рукавом насову . Першыя цаглінкі.

Насмарава́ць(польск.). Змазваць. Можна насмараваць нашы стрэльбы й схаваць іх надалей. Хмары над Бацькаўшчынай.

Нахра́пам. Тут: неасьцярожна, сілай. Казаў табе: не цягні нахрапам . Шчупак.

Нацдэм. Нацыянальны дэмакрат. Па вызначэньні сакавіцкага (1924) пленума ЦККП(б)Б нацыянальна-дэмакратычная ідэалёгія («нацдэмаўшчына») заключалася «ў адмаўленьні дыктатуры пралетарыята і ў імкненьні да палітычнага раўнаваньня сялянства з рабочым класам, у стаўцы на кулацкія элемэнты ў вёсцы, адмаўленьні класавага расслаеньня ў ёй, у імкненьні да ўплыву з боку інтэлігенцыі на дзяржаўны апарат, у правядзеньні беларускага шавінізму». -- Выцерабяць нас нанава, як у 1863! «...» -- Дык, кажаш, выцерабяць? -- А ты што, ня бачыш і ня чуеш? «...Адсячы галаву нацдэмаўскай гадзіне...» Заклік: выбіць нашу інтэлігенцыю, пакінуць народ без кіраўнікоў. Хмары над Бацькаўшчынай.

Начы́ньне. Тут: набор прадметаў, інструмантаў для выкананьня якой-небудзь работы. Начыньня няма, цьвік або ломіцца, або гнецца, ня йдзе. Пёрка й іншыя.

Наш закрыты.Гл. Разьмеркавальнік. Ты быў у нашым закрытым ? Не? зойдзеш калі-небудзь паглядзець. Балыкі, асятры, сёмга амурская, шынкі -- усё гэта вэндзанае, толькі ў рот кладзі! Дзікі вецер.

Ная́ў.Наяве. -- Перапрашаю! -- сказала, імкнучыся ня даць магчымасьці вырвацца наяў свайму гневу. Пёрка й іншыя.

Неаднокраць.Не адзін раз. Капейкаў Султан неаднокраць зьбіваў іх з тропу... Партыйны таварыш.

Не́вашта.Нешта. Яны пра невашта доўга спрачаліся... У імя догмы.