Мікола Цэлеш - Хмары над Бацькаўшчынай

Прышы́ць. Тут: абвінаваціць, абылгаць. Баіцеся, каб ня прышылі месяцаў пяць за спазьненьне? Пёрка й іншыя.

Псюк(польск.). Сабака. Псюкі самыя шляхетныя з жывёлаў, што жывуць на зямлі! Пернікавае сэрца.

Пухоўнік.Пухоўка, рогаз. Водная і балотная шматгадовая травяністая расьліна. Падышлі да новае вялікае выгарыны, суцэльна зарослай аірам, пухоўнікам , чаротам, а там, дзе крыху віднелася дно, асакой. Хмары над Бацькаўшчынай.

Пы́са. Тут: твар. Капейка цягнуў за імі Саладуху. -- Ну, ідзі, ідзі! А то дам у пысу ! Партыйны таварыш.

Пэндзлік. Тут: кутасік. Зялёны баварскі капялюшык зь белай вяровачкай і з пэндзалькамі на баку... Пернікавае сэрца.

Пяць пятніц на тыдні. Пра таго, хто часта, лёгка мяняе свае намеры. Але хіба ёсьць у іх што-небудзь пэўнае, станоўкае? Пяць пятніц на тыдні . Дзікі вецер.

Пячу́рка. Невялікая ніша ў сьцяне печы. Нацягнуўшы на плечы кажух, Гарась падышоў да пячуркі , узяў ключ і выйшаў. Дзікі вецер.

Рага́тка. Тут: рыбацкая снасьць. Але на возера былі пушчаны рагаткі з жыўцамі, і ён баяўся, што хвалі занясуць іх куды-небудзь вельмі далёка... Дзе шукаць праўду.

Разабра́цца.Распрануцца. Як толькі вярнуўся, зноў разабраўся і лёг на ложак. «Янка сеяў -- людзі жалі».

Размаі́ты(польск.). Неаднолькавы, разнастайны. Сена ляжала й у копах, ад яго пахла размаітымі пархумамі траў. Хмары над Бацькаўшчынай.

Разьвёрстка. Тут: прадразьвёрстка. Сыстэма нарыхтовак сельскагаспадарчых прадуктаў савецкай дзяржавай, якая абавязвала сялян здаваць дзяржаве ўсе лішкі хлеба і іншых прадуктаў па цьвёрдых цэнах. От, дай ім гэтую « разьвёрстку », патомака накармі маскаля, якога паставілі табе ў хату, дай фурманку, адбудзь цягла, заплаці падатак... Першыя цаглінкі.

Разьмеркава́льнік. Спэцыяльная крама, якая абслугоўвала толькі партыйна-савецкую эліту. А што будзем есьці ў наступным годзе, ён пра гэта ня дбае, ён будзе сваё мець з разьмеркавальніка ! На межах.

Расстрыга́ць. Пазбаўляць сьвятара сану або манаха -- манаства. А зь ім заходзіць і сакратар партыйнай ячэйкі Янук Бізун, асоба таксама выдатная -- картыга, выпіваха, хабарнік; у дзевятнаццатым папоў усё расстрыгаў . У імя догмы.

Рата́тарны. Зроблены на шапірографе. Я ўспомніў: праўда, выпускаў ён якіясьці рататарныя лісткі і лістоўкі... Пернікавае сэрца.

Ру́ля. Дула. Ствол агнястрэльнай зброі. Сеў на загадзя падрыхтаваныя снапы, прасунуўшы рулю сваёй дубальтоўкі ў вакенца. Воўчым сьледам.

Ру́ндальчык(польск.). Каструля з ручкай. Раптам перадумала: зьняла рундальчык із пліты й паставіла на прымус, мяркуючы, што тут суп хутчэй згатуецца... Пёрка й іншыя.

Ру́ра(польск.). Труба. Няміга, невялікая рачулка, цяпер узятая ў бэтонныя руры , працякае цераз Менск і ўпадае ў Сьвіслач... Летапісная Няміза.

Сабатоўнік.Сабатажнік. Той, хто сьвядома зрывае выкананьне пэўнай справы. Ён цябе таксама ў перамытнікі ўпісаў! Раней -- падкулачнік, зрыўшчык, сабатоўнік ... Дзікі вецер.

Саве́тчык. Прыхільнік савецкай улады. «Недзялімцы» наступалі з Дону, саветчыкі арганізоўвалі абарону на мясцох, і ў чырвені дзевятнаццатага мяне паклікалі ў войска. Аўтабіяграфія.

Сала́ш.Шалаш, будан. Часовае жыльлё з гальля, саломы ці жэрдак. Сядзіш у сваім салашы й душы ня чуеш: ні пагутарыць зь кім, ні чаркі выпіць. Дзе шукаць праўду.

Самаабклада́ньне. Збор сродкаў на мясцовыя грамадскія патрэбы, вызначаныя быццам-бы добраахвотна самім насельніцтвам, рабочым каляктывам. Перастаўляе сьветлячок на край стала, раскладае паперы: самаабкладаньне , падаходны, цягла (гужавая павіннасьць), культурны збор... Дзікі вецер.

Самі з вусамі. Ня горш за іншых. А калі гэтак, дык і гэць ад нас: мы самі з вусамі ! Першыя цаглінкі.

Свэны.Швэды. От-жа сядзяць там сабе ціха гэныя швайцары ды свэны . Акупанты.