Патрык Зюскiнд - Парфума

Многiм гэтая падзея здалася такою жудаснаю, такою невытлумачальнаю i несумяшчальнаю з iх маральнымi ўяўленнямi, што яны лiтаральна ў той момант, калi яна адбылася, выключылi яе з памяцi, а потым i пазней на самай справе не маглi пра яе ўспомнiць. Iншыя, якiя не так суверэнна валодалi сваiм апаратам успыняцця, спрабавалi не бачыць, не чуць i не думаць, што было зусiм не проста, бо ганьба была надта вiдавочная i публiчная. Тыя, хто знайшоў свае прычындалы i блiзкiх, пастаралiся як мага хутчэй знiкнуць з месца. Пад полудзень пляц апусцеў, быццам яго вымелi памялом.

Толькi пад вечар людзi ў горадзе, i тое далёка не ўсе, выйшлi з дамоў па самых неадкладных справах. Сустракаючыся, яны ледзь вiталiся, гаварылi толькi дробязнае. Пра ўчарашнiя падзеi i мiнулую ноч не згадвалi нi словам. Калi ўчора ўсе яшчэ адчувалi сябе нязмушана i разумнымi, дык сёння ўсiх ахапiў сорам. Здавалася, нiколi памiж жыхарамi Граса не было лепшага ўзаемаразумення. Настала поўная цiша i мiлата.

Праўда, некаторыя былi вымушаны па абавязку службы больш непасрэдна заняцца тым, што адбылося.. Традыцыя публiчнага жыцця, непахiснасць права i парадку запатрабавалi прыняцця энергiчных мераў. Ужо папалуднi сабралася Гарадская рада. Паны, i ў тым лiку Другi консул, моўчкi абнялiся, нiбыта гэты змоўнiцкi жэст быў заклiканы нанава заснаваць ганаровы сход. Пасля без нiякага ўпамiну пра падзеi, а тым болей пра iмя Грануя, было аднадушна вырашана "неадкладна знесцi трыбуну i эшафот на пляцы каля заставы Дзю-Кур i прывесцi ў пачатковы ахайны выгляд пляц i вакол яго вытаптаныя палi". На гэта было адпушчана сто шэсцьдзесят лiўраў.

Адначасова прайшло пасяджэнне суда. Магiстрат без абмеркавання згадзiўся лiчыць "iнццыдэнт Г." вычарпаным, акты закрыць i без рэгiстрацыi здаць у архiў i пачаць новую справу супроць невядомага Забойцы Дваццацi Пяцi Дзяўчат у граскай акрузе. Лейтэнанту палiцыi быў дадзены загад неадкладна пачаць следства.

Ужо на другi дзень ён дабiўся поспеху. На падставе яўна падазроных момантаў быў арыштаваны Дамнiк Друо, майстар-парфумнiк з вулiцы дэ-ля-Луў,-- бо, зрэшты, хляўчук, дзе былi знойдзены валасы i сукенкi ўсiх ахвяр, належала яму. Спачатку ён адпiраўся, але суддзi не далiся на ашуканства. Пасля чатырнаццацiгадзiннай дапыткi ён ва ўсiм прызнаўся i нават прасiў па магчымасцi паскорыць пакаранне, якое яму назначылi на наступны дзень. На свiтаннi яго зашмаргнулi -- без вялiкай помпы, без эшафота i трыбун, проста ў прысутнасцi ката, некалькiх членаў магiстрата, урача i святара. Пасля таго як наступiла, была канстатавана i запратакалiравана смерць, труп загадалi неадкладна аддаць зямлi. Такiм чынам са справай было пакончана.

Горад i так ужо забыўся пра ўсё -- настолькi, што прыязджане, якiя трапiлi ў горад наступнымi днямi i мiж iншым дапытвалiся пра славутага граскага Забойцу Дзяўчат, не знаходзiлi нiводнага разумнага чалавека, якi мог бы расказаць што-небудзь пра гэта. Толькi некалькi дурненькiх з багадзельнi, усiм вядомыя вар"яты, малолi нейкую лухту пра вялiкае свята на пляцы Дзю-Кур, праз якое iм давялося выслабанiць свае пакоi.

I неўзабаве жыццё зноў увайшло ў сваю каляiну. Людзi руплiва працавалi, i хораша спалi, i кожны рабiў сваё, i паводзiлiся прыстойна. Вада па-ранейшаму струмянiлася з мноства крынiц i калодзежаў i разносiла па завулках глей i гразь. Горад зноў горда высiўся на схiлах пагоркаў над урадлiвай далiнай. Сонца прыгравала. А там i травенеь прыйшоў. Пачаўся збор ружаў.

Грануй iшоў пеша. Як i на пачатку сваёй вандроўкi, ён абмiнаў гарады, пазбягаў дарог, на свiтаннi клаўся спаць, уставаў увечары i iшоў далей. Еў усё, што перападала па дарозе: траву, грыбы, кветкi, мёртвых птушак, чарвякоў. Ён прайшоў Праванс, пераплыў у крадзеным чаўне Рону на поўдзень ад Аранжа, уздоўж цячэння Ардэшы заглыбiўся ў Сэвэны i потым рушыў да Алье на поўнач.

У Авернi ён наблiзiўся да Плён-дзю-Канталь. Вяршыня ляжала з захаду, высокая, серабрыста-шэрая ў месячным святле, i ён чуў пах халоднага ветру з яе. Але яго туды не цягнула. У яго больш не было палкай тугi па пячорнай самоце.. Гэты дослед ужо быў пастаўлены, але не прыдаўся ў жыццi. Гэтак сама, як i iншы дослед, вопыт i досвед жыцця сярод людзей. Задыхаешся i тут i там. Яму ўвогуле збрыдзела жыць. Яму карцела хутчэй вярнуцца ў Парыж i памерцi. Гэтага ён хацеў i прагнуў.

Час ад часу ён лез у кiшэню i сцiскаў шкляны флакон са сваёй парфумай. Флкончык быў яшчэ амаль поўны. На выступленне ў Грасе ён заўжыў толькi адну кроплю. Астатняга хопiць, каб зачараваць увесь астатнi свет. Калi б ён схацеў, ён мог бы ў Парыжы прымусiць не дзесяткi, а сотнi тысяч людзей захапляцца iм; або выправiцца на шпацыр у Версаль, каб сам кароль цалаваў яму ногi; або паслаць папу надухмянены лiст i явiцца перад усiмi новым Месiем; або змусiць каралёў i iмператараў памазаць яго ў Нотр-Дам на каралеўства як архiiмператара, нават зрабiць з яго Бога на зямлi -- калi толькi можна Бога памазаць на валадарства...