Андрэй Федарэнка - Шчарбаты талер

Міхал махнуў заціснутым у руцэ, скручаным у трубку сшыткам:

— Ды што ўжо... Цяпер не важна. Важна, што ты не здраднік і не балбатун, як мы на цябе падумалі.

Усё адно ва ўсіх прыкра было на душы. Ад нядаўняе прысутнасці тут чужога чалавека сам будан здаваўся ўжо нейкім чужым. Нават калі б Курт нічога не ўзяў — і тады было б прыкра. А тут — крадзеж сярод белага дня... Як гэта брыдка, сорамна.

Чэсь парушыў цішыню:

— Самае крыўднае — мы нічога не можам даказаць. Ну, пойдзем мы да дзеда Макара разбірацца. Курт скажа, я вашага будана ў вочы не бачыў, а вось вы «тэлевізар» укралі!

Раздзел 22. ПОМСТА

Міхал пругка падняўся на ногі, агледзеў сцены будана, правёў рукою па рубероідным «даху».

— Шкада шалаша... Цяпер мы не зможам хаваць тут нічога каштоўнага... Вось што, хлопцы,— зробім так. Толькі дапамажыце мне. Я хачу забрацца ў дзедаў хлеўчык і зрабіць там рэвізію. Усе яго рыбацкія прылады ў хлеўчыку, я ведаю,— у хаце ён нават кручка не трымае. Можа, знайду нож і спінінг. А галоўнае, хачу знайсці той пракляты «тэлевізар». Тады не пасаромеюся — пайду ў хату і кіну яму пад ногі...

— А ў чым табе дапамагчы? — спытаў Чэсь.

— Будзеце сачыць за Куртам і дзедам. Трэба падпільнаваць, калі іх не будзе дома, хоць бы на гадзінку...

— Згода.

Выпадак надарыўся дні праз два, пад вечар.

Міхал памагаў бацьку рабіць летнюю кухню. Яго бацька, вясёлы, дужы, практычны чалавек, здавалася, зусім не перажываў, калі разам з сям'ю выселіўся пасля радыяцыі з роднай вёскі на Гомельшчыне. Ён і тут, на новым месцы, хутка звыкся, палюбіў гэтыя мясціны, Бярэзіну, тутэйшых людзей. Абжываўся надоўга, усё рабіў па­сялянску няспешна, але карпатліва, грунтоўна. Асабліва яму падабалася рознае будаўніцтва ў двары. На працу быў падкі і настолькі звыкся спраўляцца з усім адзін, што нават крыху раўнаваў гэтую працу да памочнікаў. Пагэтаму ў Міхала заўсёды было шмат вольнага часу.

Калі­нікалі маці ўпікала:

— Ты ж вялікі ўжо, сын,— памог бы трохі бацьку!

Бацька рашуча заступаўся за сына:

— Што мне памагаць — хай лепш урокі вучыць ці пагуляе. На яго век працы хопіць,— і накіроўваўся пад паветку, дзе ў яго быў цэлы склад розных інструментаў.

Сёння, пад вечар, бацька скончыў класці ніжні зруб кухні. Цяпер абчэсваў бервяно для другога раду, смачна гэкаў сякераю. Увесь увайшоў у працу, напяваў сабе пад нос.

Міхал стаяў побач. Яго «дапамога» заключалася ў тым, каб збіраць і складаць пад паляніцу дроў доўгія трэскі, што выляталі з­пад сякеры.

Чэсь са Змітраком убеглі ў двор. Яны добра ведалі Міхалавага бацьку і не баяліся яго. Міхал падышоў да іх.

— Дзед з Куртам збіраюцца ўвечары на рыбу! — задыхана паведаміў Чэсь.— Дзед канапаціць лодку каля мосціка...

— А Курт капае на выгане чарвякоў,— дадаў Змітрок.

— Давай, калі сцямнее, возьмем ліхтарык і пойдзем усе ўтрох,— прапанаваў Чэсь.

— Не, аднаму зручней. Пайду адзін і цяпер. Бацька! — паклікаў Міхал.— Можа, ты сам справішся? Мы на рыбу сходзім!

— Вядома, ідзіце,— адказаў бацька, не адрываючы вачэй ад сякеры,— тут мне і аднаму няма чаго рабіць.

Ён паляпаў далоняю па гладкім, роўна абчэсаным баку бервяна, палюбаваўся, тады пачаў перабіваць скабу, каб перавярнуць бервяно.

Хлопцы пайшлі вуліцаю. Каля павароткі ў завулак, што вёў да Макаравай хаты, Міхал спыніўся.

— Будзьце тут, далей я адзін. Калі што — свішчыце. Я пастараюся хутка.

Ён няспешна, бы на пагулянцы, пазіраючы па баках, адфутбольваючы з дарогі каменьчыкі, падаўся ў канец завулка. Хлопцы бачылі, як ён нейкі час пастаяў каля веснічак. Тады хутка адкінуў зашчапку, шмыгнуў у двор.

— Глядзі! — раптам усклікнуў Чэсь.

З­за павароту выскачыла цёмна­сіняя машына. Хлопцы засвісталі. Машына наблізілася, прытармазіла каля іх, павярнула ў завулачак.

— Што ж рабіць?! Як яго папярэдзіць?..

Свіст зліваўся з гулам матора. З­пад колаў выляталі каменьчыкі, стукалі ў дно кабіны. Машына спынілася каля хаты.

— Можа, яны ненадоўга, Чэсь?

— Якое ненадоўга — вунь вароты адчынілі, машыну ў двор заганяюць... Вось зловяць яго, што будзе? — скрушна прамовіў Чэсь.

Але гэта было яшчэ не ўсё. Да хаты з другога канца завулачка, ад ракі, спяшаліся дзед Макар з Куртам.

Раздзел 23. ПАСТКА

Міхал не паспеў агледзецца ў хлеўчыку, як пачуў гул матора. Кінуўся назад да дзвярэй. Позна! Машына ўехала ў двор.

Хлопчык стаіўся каля вушака, асцярожна выглянуў. Акурат у гэты час з машыны вылез геолаг, які абяцаў узяць іх у памагатыя. У тых жа цёмных круглых акулярах, але цяпер без шапкі­каскеткі... і зусім лысы! Ад гладкай, бы паліраванай галавы, здавалася, нават адбіваецца зыркае вечаровае сонца...