Піліп Ліпень - Рабаваньне па-беларуску

Вышыня была невялікая, але Рыгор прызямліўся няўдала – зваліўся на нейкі столец і моцна юкнуўся каленяй. Ён ляжаў на баку, у нязручным становішчы, заблытаўшыся ў пюпітрах, і спрабаваў устаць і бегчы далей. Але лік ішоў на сэкунды: праз колькі імгненьняў побач здрыганулася падлога, і цяжка груканулі чорныя боты. Спэцназавец навёў на Рыгора аўтамат і загадаў падымацца.

Лявон увайшоў унутар бібліятэкі, спыніўся каля ўваходу і захоплена азіраўся. Асьцярогі былі марныя, усярэдзіне яна выглядала ня горай чымся здалёк. Вялізарны хол асьвятляўся скрозь празрысты дах, што ляжаў на лёгкіх мэталаканструкцыях. Падтрымваючы шкло, яны сыходзілі ўверх, зьмяняючы абрысы, перапляталіся і губляліся ў вышыні. Усю гэтую складаную сістэму несьлі на сабе два шэрагі жоўтых глянцавых калён паабапал холу, а за калёнамі зьмяшчаліся лесьвіцы, якія вялі вышэй, да ядра «рэактара», як ужо называў сам сабе бібліятэку Лявон. Ля правай лесьвіцы паважна стаяў сталы вусаты вартаўнік у сінім мундзіры і фуражцы, ён рабіў выгляд, што не зьвяртае ўвагі на Лявона.

Нагледзеўшыся на мэталаканструкцыі, Лявон падыйшоў да вартаўніка і сказаў, што шукае Акадэмію навук. Вартаўнік пацьвердзіў, што Акадэмія навук цяперака тут, і што Лявону трэба на пяты паверх – але прапусьціць Лявона ён ня можа, бо спачатку належыць запісацца ў бібліятэку. Пра позьні час і канец працоўнага дня ён не сказаў нічога. Запіс рабіўся адразу, на маленькім круглым століку. Вартаўнік унёс Лявонавы анкетавыя зьвесткі ў вялікі сшытак у клетку, з тоўстымі жаўтлявымі старонкамі, і выдаў яму кардонавы пропуск, на якім значыліся імя, прозьвішча і нумар. Вартаўнік паказаў яму рукой на лесьвіцу і рог калідора, за якім трэба было сесьці ў ліфт, і папярэдзіў пра моцны скразьняк.

«Старэнькі, вось і баіцца скразьнякоў», – рассеяна адзначыў Лявон, павольна падымаючыся лесьвіцай і азіраючыся абапал. Але скразьняк на пятым паверсе сапраўды выявіўся незвычайны. Яшчэ пад'язджаючы да пятага на ліфце, Лявон пачуў парывісты шум, які бывае ў час навальніцы. Калі дзьверы адчыніліся, і ён ступіў з ліфта ў калідор, паветраны струмень садзьмуў ягоныя валасы ўбок і прымусіў шырэй расставіць ногі, каб ня страціць раўнавагу. Калідор сыходзіў направа і налева дугой і, мабыць, абымаў кругам усё ядро рэактара. Лявон павярнуў направа, каб вецер дзьмуў у сьпіну, а ня ў твар.

Доўга блукаць у пошуках не прыйшлося, на першых жа дзьвярох, насьцеж расчыненых, Лявон прачытаў напіс «Акадэмія Навук». Акадэмія навук выглядала сьціпла: вузкі пакой з кніжнымі стэляжамі ўздоўж бакавых сьценаў, а насупраць дзьвярэй – шырокае, таксама разнасьцежанае вакно і пісьмовы стол ля вакна. За сталом, нізка нагнуўшыся, сядзеў чалавек у акулярах і ў сьветлай кашулі з кароткімі рукавамі, ён нешта еў лыжкай з глыбокае керамічнае міскі. Лявонава зьяўленьня ён не заўважыў, бо да шуму ветру дадаваўся гук радыё – мужчынскі голас сьпяваў рамансы.

– Добры дзень! – павітаўся Лявон.

Акадэмік ня чуў і працягваў есьці, ня надта хутка, але засяроджана. Мяркуючы па белым колеры, у місцы было нешта малочнае, суп або каша. Лявон зрабіў крок наперад і паўтарыў прывітаньне. Чалавек здрыгануўся і павярнуўся да яго. Ён быў значна маладзейшы, ніж чакаў Лявон, гадоў трыццаці пяці, з далікатнымі рысамі твару і мяккім позіркам праз тонкія прастакутныя акуляры.

– Вам што? – спытаў ён строга, адначасна накрываючы міску вялікім сшыткам і дастаючы з задняе кішэні хустку, каб выцерці рот.

– Я... Я, бачыце, без асаблівае справы. Хацеў пагутарыць з кімсьці з навукоўцаў, у мяне шмат пытаньняў назапасілася, – Лявону прыйшлося напружыць голас, каб ягоныя словы не патухлі ў скразьняку і рамансах. – Прабачце, што я ня ў час, але вартаўнік сказаў мне, што можна...

– Дык можна, чаму ж не! Вы не бянтэжцеся, я проста зладзіў сабе перапынак павячэраць, – акадэмік ветліва ўсьміхнуўся, устаў, выявіўшы невысокі рост, і падыйшоў да Лявона, працягваючы руку. – Мяне клічуць Пятрусь! Як вы назваліся? Лявон? Вельмі прыемна. Якія ў вас пытаньні? Ці не міністар вас да мяне прыслаў?

– Не, міністар мяне не дасылаў, я сам, – Лявон пачуваўся па-дурному, ён зьбянтэжыўся, ўцягнуў сусьлі, і гэты гук прыпаў на паўзу ў рамансу дый прагучаў нечакана гучна. – Мабыць асноўнае маё пытаньне – ці існуюць жанчыны насамрэч? І калі так, дык у чым іхнае адрозьненьне ад мужчынаў? Такім парадкам, ўжо два пытаньні атрымалася.

– Ат! Восб як! Застудзіліся! – усьмешка Пятруся з ветлівай расьцягнулася ў цалкам шчасьлівую. – Выдатна! Выдатна! Вы – мой першы застуджаны госьць! Унікоўная зьява! Вельмі рады вам! Якая ўдача!