Піліп Ліпень - Рабаваньне па-беларуску

Воддаль, мэтрах у дваццаці ўглыб двара, у сінім сьмецьцевым баку корпаўся бадзяга. Ён прыглядаўся да Рыгора, пакуль той еў, а потым павольна падыйшоў і папрасіў цыгарэту. Рыгор падаў яму пачак і, убачыўшы закарэлыя пальцы валацугі, адчуў мімалётную прыкрасьць, што не дастаў цыгарэты сам. Але прыкрасьць таксама рашчынілася ў шчасьце. Яны закурылі, выпускаючы бледныя дымкі ўва ўгрэтае паветра. Валацуга пачаў нягучна апавядаць нейкую бязглузьдзіцу, ня гледзячы на Рыгора і мабыць не спадзяваючыся ягонае ўвагі, а задавальняючыся самою прысутнасьцю жывога чалавека побач.

– Даўно бамжуеш? – спытаў Рыгор.

– Я не бамжую! – ганарліва адказаў бадзяга і адразу ж, быццам у тлумачэньне сваіх слоў, працягнуў свой аповяд, зараз ужо гледзячы Рыгору ў вочы зь некаторай крыўдай. – Маё жыцьцё насычанае чысьцінёй. Я штодня на Чыжоўскае сьмецішча хаджу зь сябрамі, тамака нам Госпад зьяўляецца…

– Чуеш, калі б у цябе грошы зьявіліся, што б ты зрабіў? Зажыў бы, га? Па сьметніцах перастаў бы чухацца? – перапыніў яго Рыгор.

І, не чакаючы адказу, ён дастаў з торбы пачак даляраў і кінуў бамжу. Той няўклюдна выцяў рукі, але не злавіў, і пачак упаў на зямлю.

Крыху не дашоўшы да ўнівермага «Беларусь», Рыгор збочыў у арку аднаго з дамоў на Партызанскім праспэкце, каб прыгледзецца да тутэйшых кватэраў. Ён зайшоў глыбей у надворак і павольна азірнуў пад'езды, спрабуючы выклікаць якую інтуіцыю, але ўнутры глуха маўчала. Пасядзеўшы на лаўцы непадалёк ад сініх сьмецьцевых бакаў, такіх жа, як і каля крамы, зьеўшы пару маленькіх булачак і не дачакаўшыся натхненьня, ён падыйшоў да першага пад'езда і патузаў дзьверы. Зачынена. Бліжэйшыя вокны на першым паверсе былі забраныя кратамі, але наступныя не бараніліся нічым, акрамя фіранак. Рыгор падцягнуў да іх пусты сьмецьцевы бак, колькі разоў спыніўшыся пакашляць, і перавярнуў яго дагары нагамі. Залезьці на яго было няпроста: дно было гладкае, красоўкі кожны раз сасьлізгвалі, а на падскок Рыгору бракавала сілаў. Калі ён нарэшце ўзглабаўся на бак, прыйшлося сядзець і прадыхацца.

Павярнуўшыся да вакна, ён нечакана ўбачыў за ім вясёлы твар. Распрануты па пояс хлапец усьміхаўся, казаў яму нешта праз ішкло і махаў рукой. Заўважыўшы, што Рыгор ня чуе ягоных слоў, ён пакорпаўся са шпінгалетам і расчыніў вакно, ледзь не закрануўшы Рыгора шыбаю. З пакою моцна загучалі нямецкія сьпевы ў суправаджэньні фартэпіяна.

– Давай, заходзь, дружа! – запрасіў ён. – Залазь!

Каб прыхаваць зьбянтэжанасьць, Рыгор пачаў кірхаць.

– Давай, брат, не саромейся! – здавалася, хлапец быў шчыра рады бачыць Рыгора. – Мяне Казікам клічуць, я тут зь сябрам жыву! Ты чаго ня празь дзьверы? Лянотна? Ну і добра!

– Зачынена тамака, – сказаў Рыгор. – Я хацеў кватэру паглядзець.

Ён адразу зразумеў, што дурное было гэта казаць, ды зноў закашляў. Але Казік зусім не зьдзівіўся.

– Дык заходзь! Паглядзі ўсё! Млынарыху ці даўно чуў? Зараз разам паслухаем!

Казік узяў яго за руку і пацягнуў унутар. Нічога не разумеючы, Рыгор паматляў галавой, ступіў на падваконьнік і саскочыў у пакой. Казік пасадзіў яго на канапу слухаць Млынарыху, а сам выбег за півам. У пакоі, акрамя канапы, стаялі шафа, стол і фатэль. На фатэле высілася гара адзеньня, а на стале стаяла чорная парэпаная магнітола, зь якой пралівалася музыка. Праз паўхвіліны Казік вярнуўся зь сябрам, таксама па пояс голым, які паціснуў Рыгору руку, але імя не назваў, і падаў яму адкаркаваную бутэльку піва.

– Я ўвогуле ненадоўга, – Рыгор адпіў глыток. – Толькі даведацца, якія ў гэтым доме пляноўкі. Можа, суседам вашым буду.

– Суседам? Выдатна! Зараз песьню даслухаем ды пакажам табе пляноўку.

Яны калывалі галовамі ў тахт музыкі і весела паглядалі на яго. Зычлівая парачка… І ўсё ж Рыгор падазраваў іх у нейкіх нявызначаных намерах да сябе, адначасна адчуваючы няёмкасьць. Каб прыглушыць яе, ён спытаў, ці няма ў іх чаго пад’есьці.

– Пад’есьці? – Казік пераглянуўся зь сябрам, і яны засьмяяліся, прытым Рыгору здалося, што сьмяюцца яны не пакепліва, а радасна. – Няма, вядома, навошта гэта? Плюнь! Паслухаем лепей песьні! Пі да дна!

Рыгору зрабілася яшчэ больш няёмка. Не чакаючы канчатку песьні, ён адмовіўся слухаць далей, патлумачыўшы, што аддае перавагу сымфанічнае музыцы, і настаяў на тым, каб яму хутчэй паказалі кватэру. Казікаў сябар правёў яго ў маленькую кухню са спарахнелымі шафкамі і газавай плітою, зачыненай кавалкам фанэры, якая служыла падстаўкай пад фікус. Глядзець было няма на што, але Рыгор пасьля свае настойлівасьці палічыў за належнае падрабязна агледзецца і нават пакратаць глянцавіты фікусавы ліст. Потым яны выйшлі ў вітальню, пастаялі. Сябар Казіка адчыніў дзьверы лазенкі і запаліў там сьвятло.