Піліп Ліпень - Рабаваньне па-беларуску

«Можа, адрозьненьні караняцца ўсярэдзіне арганізму? Іншыя, ніж у мужчынаў, унутраныя ворганы? Але каб гэта вызначыць, трэба быць лекарам, знацца на пабудову цела. На’т калі б я знайшоў адвагу разрэзаць ёй жывот, дык усё роўна нічога не зразумеў бы». Лявон рассудзіў агледзець цела хоць бы звонку. Адчуваючы моцную гідлівасьць, ён расхінуў бабкіну камізэльку і пачаў расшпільваць доўгі шэраг гузікаў на сукенцы, зробленых у форме дробных чорных галкаў. Паказаліся худыя, трохі валасатыя грудзі са шматлікімі радзімкамі, барадаўкамі і старэчымі рудаватасьцямі, потым шарачковага адценьня жывот. Майткоў бабулька не насіла, і праз расьцягнутыя на сьцёгнах калготкі праглядаўся зморшчаны цёмны чэлес.

Лявон мусіў прызнаць, што Экспэрымэнт пацьвердзіў вэрсію пра нястачу каранёвых палавых адрозьненьняў, і гэндэр – гэта толькі пытаньне самасьвядомасьці. Адзеньне, даўжыня валасоў і тэмбар голасу – вось і ўсе даступныя ідэнтыфікаваць прыкметы. Такая выснова Лявону зусім не падабалася, і, хоць падстаў для сумневаў не было ніякіх, у яго засталося адчуваньне, што з бабуляй нешта ня так. Надосталь ён яшчэ раз прыклаў далоню да ейных грудзяў і заціх: сэрца вельмі слаба, але ўсё ж такі білася. З палёгкай уздыхнуўшы, Лявон захінуў на бабульцы сукенку і з булькатаньнем высмаркаўся. «Дачакацца, калі яна апрытомнее, і пагутарыць? Не, як толькі яна ачуняе, дык адразу ж кінецца на мяне. Лютая! Зьвязаць і катаваць? Фэ, ну яе зусім». Лявону раптам зрабілася сумна і гідка, і ён пасьпяшаўся сысьці, пакуль бабулька не акрыяла.

Пасьля зьбіцця ў лазьні Рыгор цэлыя содні адлежваўся ў кватэры са шпротамі і многа чаго перадумаў. Ён спрабаваў скласьці з тога што адбываецца цэласны мэханізм сусьвету, але адчуваў, што ягоны розум на гэта ня здольны – мэханізм распадаўся на фрагмэнты, ніяк ня злучаныя паміж сабою. Як і заўсёды ў цяжкую хвіліну, Рыгору бракавала чалавека, які дапамог бы яму ўсё зразумець і растлумачыў бы, як жыць далей.

Першым узгадваўся тата – той без сумневаў ужо даўно празарыўся, а ў апошнюю сустрэчу проста строіў дурня. Відавочна, жыцьцё цалкам задавальняла тату, і ён карыстаўся ім у поўнае меры. «Карыстаўся мною! Старая шуя! Вядома, навошта яму нешта мяняць. Але які падлюга: столькі гадоў запар, і хоць бы слоўца! На’т пра машыны не патлумачыў – што няма машын. Бачыў, як я на працу хаджу кожны дзень, нібы дэбіл, і сьмяяўся сам сабе». Рыгор ужо канчальна зьненавідзеў тату і адчуваў да сябе пагарду за тое, што так доўга знаходзіўся ў ягоным жыллёвым і гастранамічным палоне. А на ўспамінах пра прыкрую татаву ўсьмешку і ягонае старое грузлае цела Рыгор скрыгатаў зубамі са злосьці і рэзка перагортваўся на другі бок.

Яшчэ быў Лявон, але Лявон ведаў пра тое што адбываецца ня больш за самога Рыгора. Аднак Рыгор быў упэўнены – разам яны маглі б нашмат хутчэй разабрацца ў тым, што адбываецца вакол. Ён паабяцаў сабе абавязкова зноў знайсьці Лявона, калі ачуняе.

Больш дапамогі чакаць было неадкуль, і Рыгор мусіў думаць самастойна. Нягледзячы на тое, што поўны вобраз сусьвету не складаўся, Рыгор зрабіў яшчэ адно значнае адкрыцьцё: бо людзей у горадзе мала, а дамоў шмат, дык большая частка хат павінная пуставаць, і можна свабодна выбіраць кватэру па густу. Прытым цалкам дармова. «Якія ж мы былі дурні, што нейкі банк рабавалі! – цяміў ён, заходзячыся ў чарговым прыступе кашлю. – Добра хоць удалося ўцячы ад спэцназа». Думка пра новыя мажлівасьці, што адкрываліся перад ім, значна палепшыла ягоны настрой, і ён быў бы даканцова рады такому павароту спраў, калі б не застуда. Кашаль не праходзіў і кавэнчыў яго ўсё больш пакутліва.

У сераду зранку, з торбаю за плячом, хістаючыся з голаду, Рыгор выбраўся са свайго прытулку ў пошуках ежы. Сышоўшы на двор, ён азірнуўся на ружовую будыніну лазьні і рушыў у іншы бок. Патрапіўшы на вуліцу Шышкіна, ён прайшоў яе ўсю і павярнуў на Куляшова, дзе яму неўзабаве сустрэлася прадуктовая крама. Згаладнелы Рыгор хутка набраў ежы ў поліэтыленавы мяшок з напісам «Дзякуй», выйшаў і прысеў адразу ж за рогам, на падмурку крамы. Ён адрываў кавалкі сьвежага батона, макаў іх у сьмятану і адпраўляў у рот, адчуваючы салодкую палёгку, радасьць і гармонію з сусьветам. Зьеўшы большую частку батона, ён адчуў смагу і бадай залпам выпіў бутэльку «Сябра». На колькі хвіляў перапыніўшыся, Рыгор адкінуўся да сьцяны крамы і жмурыўся на сонцы. Здавалася, шчасьце згусьцела вакол, і ён знаходзіўся ўсярэдзіне шчасьлівага воблака, шануючы ўвесь сьвет. Калі б зараз раптам зьявіліся ягоныя ўчорашнія крыўдзіцелі, дык ён бы дараваў нават ім.