Піліп Ліпень - Рабаваньне па-беларуску

Разьвітаўшыся зь Лявонам, Рыгор вярнуўся ў гараж, сеў на кушэтку і распачаў пакунак вэнджаных каўбасак. Іхны пах, звычайна яркі і моцны, зараз пачуўся нібы празь нейкую тоўстую вату. Ён разгледзеў пакунак: тэрмін спажываньня яшчэ не мінуў. «Гэтая чортава празяба псуе мне ўсю жыцьцёвую радасьць!» – Рыгор з прыкрасьцю адкусіў каўбаску, але ейны густ, па-ранейшаму насычаны, трохі супакоіў яго. Ён жаваў каўбаскі і глядзеў на кучу грошай. Як яе лацьвей скарыстаць? Ясная думка, што цяпер, пасьля столькіх гадоў чаканьня, ён казачна багаты, зноў наведала яго, даставіўшы пачуцьцё спакойнага задавальненьня. Быццам пасьля доўгага і цяжкага пад'ёму ўгару ён нарэшце дасягнуў вяршыні, і зараз, цьвёрда стоячы нагамі на роўнай надзейнай паверхні, аглядаў зьверху сусьвет. «Нібы адначасам і пасталеў, і памаладзеў», – думаў ён.

Але не пасьпеў ён як сьлед нацешыцца на ясную думку, як у горле ў яго задрапала, і ён надоўга закашляўся, ды так моцна, што ўсё каўбаснае ды грашовіе задавальненьне было сапсаванае. адразу ж успомніў ён і машыны, і жанчын, пра якіх ненадоўга забыўся – і спахмурнеў даканцова. Ён быў зьбіты з панталыку, усе ягоныя пляны на будучыню страцілі ўсялякі сэнс. Ці патрэбная была яму гэтая доўгачаканая кватэра? Бо ён, як выявілася, камфартова жыў у асобным пакоі, а тата гатаваў яму, хадзіў у краму, прыбіраў і клапаціўся. Што рабіць яму аднаму ў сваёй новай кватэры? А жонка і дачкі? Рыгор патрос галавой. Ён не разумеў, як ён мог раней расказваць пра іх і сур'ёзна лічыць, што яны йснуюць, калі сам аніколі іх ня бачыў? І на’т не задумваўся пра іх? Гэта ня месьцілася ў ягонай галаве.

З уздыхам ён рассудзіў адкласьці глябальныя пытаньні на потым, а спачатку проста схадзіць у лазьню. Пасьля тыднёвага перапынку вельмі хацелася як сьлед папарыцца, наскрозь прагрэцца і пазбыцца супольна гэтага дакучлівага перханьня. Лазьня не пакіне ад кашлю нават сьледу, у гэтым Рыгор быў упэўнены і загадзя прадчуваў перамогу лазьні над празябай. Але што потым? Вярнуцца да таты? Халоднае піва, гарачая бульба з салам, хрумсткі агурочак... Ці пайсьці ў госьці да Антося, вайсковага мастака? Пачаставацца баршчом, шчырым часныком і чакалядкай, застацца начаваць? Рыгор добра памятаў пра чакалядку, якую абяцаў яму Антось. «Але так і не пачаставаў», – зазначыў Рыгор змрочна. Ці да Піліпа?

Але як ні марнуйся, спачатку трэба было зайсьці дадому па мыйныя прылады. Ён зазьбіраўся. А што з грашыма? Цягаць з сабой поўную торбу грошай – глупства, пакідаць іх дома – небясьпека. Рыгор агледзеўся абапал у пошуках прыдатнага сховішча і надумаў справіць часовы сэйф унутры адной з калёнак. Паклаўшы яе на падлогу, тварам уніз, ён выкруціў шрубы, зьняў задняе века і запоўніў фанэравае нутро банкнотамі. Каля дзясятку пачкаў не зьмясьціліся, і Рыгор схаваў рэшту ў торбу. Можна будзе дараваць знаёмым і сябрам.

Змагаючыся з кашлем – закрываючы рот і сьціскаючы зубы яму на злосьць – ён закруціў века і вярнуў калёнку на месца. Зазірнуў за халадзільнік: аўтаматы паслухмяна стаялі. Крануўшы рукой адзін з халодных прыкладаў, ён рассудзіў ня браць з сабой зброю. Нацягнуў джынсы і прапахлую потам сінюю кашулю, закінуў за плячо спусьцелую торбу і выправіўся.

У горле зьвягліва пяршыла, балела галава, але Рыгор ішоў звыкла хутка. Паўдзённае сонца гарэла, але ён не адчуваў сьпякоты і дзіўвіўся. Ён нават абіраў сонечны бок вуліцы, каб не дубець у цені. Праходзячы паўз дома бабулькі, ён сьлізнуў поглядам па вокнам, але не заўважыў анікога. Чарговым разам узгадаўшы пра свае празарэньні (бесьперапынна трымаць іх у думках не атрымоўвалася), ён наўмысна выйшаў на сярэдзіну праезнай часткі і з роспаччу пакрочыў па белай падзяляльнай паласе, намагаючыся ступаць дакладна на яе. Яму вельмі хацелася, каб з-за рогу раптам зьявіўся аўтамабіль, пастаяў на сьветлафоры і будзённа праехаў міма, хай на’т не насустрач, а кудысьці ўбок.

Ён павярнуў на Сурганава, прайшоў уздоўж парку, абмінуў плошчу Бангалор. Сьветлафоры не гарэлі. У поўнай цішыні чуўся толькі гук красовак, што зьлёгку прыліпалі да разагрэтага на сонцы асфальту. Праплывалі дамы, дрэвы, Рыгор глядзеў на іх і разважаў: хто ў іх жыве, калі на вуліцах пустэльна? Няўжо ўсе людзі сядзяць па хатах? Чым яны там займаюцца? Ён узіраўся ў вокны, але нідзе ня бачыў ані твару, ані руху. У нейкі момант яго накрыла жахам: а раптам нікога не засталося ў горадзе, акрамя яго? Далоні схаладнелі, сэрца забілася. Зьвярнуўшы на Якуба Коласа, Рыгор паскорыў крок і ўжо амаль бег паміж трамвайных рэйкаў, сутаргава азіраючыся абапал. Раптам за плотам Політэхнічнага ўнівэрсытэта ён заўважыў постаць у шэрым гарнітуры. Ён кінуўся да плота, але постаць ужо зьнікла за паваротам.