Піліп Ліпень - Рабаваньне па-беларуску

Панядзелкавыя наведвальнікі лазьні былі спрэс незнаёмыя, раней ён ня бачыў аніводнага гэтага твару. Распранаючыся, ён выявіў, што забыўся шапку і рукавіцы. Пачаўся прыступ кашлю, і людзі спагадліва глядзелі на яго. Магутны дзядзька з чэравам, разы ў тры больш за Рыгорава, падыйшоў, шлёпаючы чырвонымі гумовымі сандалямі, і прапанаваў папарыць яго – ўсё хваробы як рукой здыме! Рыгор і сам на гэта спадзяваўся. Яны ўвайшлі ў апарню, і Рыгор узглабаўся на сама высокую прыступку, адзначыўшы, як кепска напалена. Ён распрастаўся на прыступцы, яна была гарачая, але не абсмалівала, як патрэбна.

– Што, брат, у панядзелак заўсёды так слабенька? – спытаў ён дзядзьку.

– Ураніцу, кажуць, добра было. А цяпер выдахлася ўжо. Пятая гадзіна, што ж ты хочаш.

Дзядзька пачаў хвастаць Рыгора венікам, і ён на колькі хвіляў паслабіўся. Але пакрысе ўсё яму рабілася ня так: і ляжаць было нязручна, і ў горле пяршыла, і хацелася піць, і венік быў халодны і занадта мокры.

– Дзядзь, ты жанаты? – спытаў Рыгор брухатага.

– Ды ўжо пятнаццаць гадоў як! – ахвотна адгукнуўся той. – І, ведаеш, задаволены. Многія скардзяцца, маўляў, другім разам дык ані за што на сьвеце, а я задаволены! Ці ім не пашанцавала, ці я гэткі шчасьлівы, але ні слова супраць маёй жонкі не скажу. Пятнаццаць гадоў душа ў душу. А ты навошта пытаесься? Ажаніцца надумаў?

– Ты жонку сваю калі апошнім разам бачыў? – спытаў Рыгор наўпрост.

– Раіць ня буду, каб потым ня скардзіўся на дарадцаў, – адказаў дзядзька, як і тата, ігнаруючы правакацыйнае пытаньне. – Адно скажу: прыглядзіся да нявесты лепей. Спраўдзі яе. Можаш на’т поўху даць раза, каб водгук пачуць.

Рыгор рэзка павярнуўся і сеў. Ён схапіў дзядзьку вышэй локця і пачаў моцна дрогаць:

– Ты што, ня чуеш? Калі ты апошнім разам жонку бачыў, пытаюся?

– Прыбяры рукі! Ты што, ашалеў? – дзядзька вырваў локаць і злосна глядзеў на Рыгора. – Калі хварэеш, дык дома сядзі! На маму з татам крычы.

Ён сунуў Рыгору ягоны венік і пайшоў прэч з апарні, нешта гыркаючы на хаду. Рыгора трэсла, і ён сам не разумеў, чаму, ці тое з хваробы, ці тое са злосьці. Ён таксама ўстаў, спусьціўся прыступкамі і выйшаў. У мыйным аддзяленьні яму падалася холадна, ён сунуўся пад душ, улучыў ваду пагарачэй і колькі хвіляў ня рухаўся, убіраючы ў сябе цяпло вадзяных бруяў.

І раптам на яго накаціла: магутны ўнутраны парыў штурхнуў Рыгора на цэнтар залі, ён расставіў ногі і выцягнуў рукі ўбокі, сьціскаючы ў правай венік.

– Мужыкі! – гукнуў Рыгор.

Усе, хто быў у гэтую хвіліну ў мыйным, кінулі свае справы і павярнуліся да яго. Рыгор паспрабаваў быў узьлезьці на каменную лаву, каб яго бачылі лепей і каб ягоныя словы мелі з вышыні большую вагу, але вада і шума, разьлітыя па лаве, палохалі яго – пасьлізнуцца, паваліцца, не. Рыгор выбег у распранальню і з крыкам «Мужыкі!» узьлез на доўгую драўляную лаўку. Яна была ніжэйшая, чымся ў мыйным, але затое ня сьлізкая.

Усе ўтаропіліся на Рыгора. З мыйнага таксама выходзілі людзі і спыняліся, гледзячы на яго са зьдзіўленьнем і трывогай.

– Мужыкі! Адчыніце вашы вочы! Азірніцеся вакол! Здарыўся жах!

Людзі заціхлі ў чаканьні. Лазеньнік рыпнуў крэслам. Рыгор адчуў адказнасьць моманту і мовіў асабліва выразна і гучна:

– Усе жанчыны зьніклі.

Падняўся шум, мужыкі заварушыліся. Малады плячысты хлапец зь зялёным рушніком праз плячо, што стаяў блізка да Рыгора, узяў яго за прыдалоньне і пацягнуў уніз.

– Браценік, злазай давай, не выступай.

Пачуўся сьмех. Нехта весела гаркнуў: «ты што піў?», яму адказаў іншы голас: «ён ня піў, ён траву курыў».

– Мужыкі! Дык што ж гэта! Вы што, сасьляпелі? Аніводнае бабы вакол, а вы маўчыцё!!

Рыгора ўжо сьцягвалі за абедзьве рукі. Ён вырываўся, але страціў раўнавагу і мусіў саскочыць на падлогу.

– Ды што ж вы такія тупыя! Хадзем у жаноцкае аддзяленьне, спраўдзім!

Ніхто яго ўжо ня слухаў. Людзі ўсьміхаліся, хто вяртаўся ў мыйнае, хто працягваў адзявацца. З прыкрасьці Рыгор штурхнуў у плячо хлопца зь зялёным рушніком і атрымаў у адказ яшчэ мацьнейшы штурхель.

– Супакойся, браценік, – сказаў хлопец сур'ёзна, – Бо разварачу табе зараз усю храпу. Матухна не пазнае.

Рыгор быў тузануўся, але хтосьці схапіў яго ззаду за локці. У лазеньніка зьведалі нумар шафкі Рыгора, дасталі адтуль адзеньне ды рэчы, сунулі яму ў рукі і выпхнулі ў калідор.

Згінаючыся з сухога кашлю і дрыжучы, Рыгор зышоў з лазьневага ганка, перасёк дарогу і паглыбіўся ў двары Моладзевага пасёлку. Знутры жарыла, твар гарэў, непераадольна хацелася прылегчы, заплюшчыць вочы і ляжаць. Ён сеў на бераг круглай пясочніцы і ашчаперыў калені, яго калаціла. Вакол не было ні чалавека, пустыя вокны пяціпавярховак адлюстроўвалі дрэвы. «Там жа нідзе нікога няма, – дайшло да яго раптам, – дык навошта я тут сяджу?» Сабраўшы сілы, ён рушыў да аднаго з суседніх пад'ездаў і пацягнуў дзьверы. Адчыніліся. Падзівіўшыся, як саслабелі ягоныя ногі, Рыгор падымаўся лесьвіцай і тузаў усе клямкі запар. Незашчэпленая кватэра знайшлася толькі на трэцім паверсе, ён счакаў сэкунду і ўвайшоў.