Піліп Ліпень - Рабаваньне па-беларуску

Заўважыўшы погляд буфэтніка яму за сьпіну, Рыгор павярнуўся і ўбачыў аднаго з чарнявых, які падыйшоў да стойкі з пустой шклянкай і стаяў, слухаючы размову.

– Кажа, што бабы ў яго няма, – пакепліва сказаў буфэтнік.

– Ба-абы няма? – працягнуў чарнявы, ківаючы з пакеплівай спагадай. – Гэта кепска, калі бабы няма.

– А ў цябе хіба ёсьць? – пачынаў злавацца Рыгор. – Ты навокал паглядзі, хлопча! Няма ніякіх баб! Адна ілюзія. Нам здаецца, што яны ёсьць, а яны насамрэч толькі ў нашых галовах!

– Небясьпечны тып, – міргнуў буфэтнік брунэту. – Спачатку зьвествуе, а потым бач, і ў кішэню табе залез.

– Ба-абы няма? Ты можа, браток, таго? – чарнявы блазнаваў і ўздымаў бровы дзеля большае выразнасьці.

Рыгор не разважаў. Маланкай бліснула ў ягонай галаве думка пра рэабілітацыю за ўчорашнюю зьнявагу. Сьціснуўшы кулак і рэзка выпрастаўшыся, Рыгор з усёй намогі прыпёк яго ў зубы чарнявага. Шклянка з рэшткамі піва перакулілася, шума пацякла па стойцы. Удар атрымаўся да тога моцны, што Рыгор адразу ж палічыў сябе цалкам рэабілітаваным: чарнявы адляцеў назад на пару мэтраў, перавярнуў два столікі і гучна грымнуўся, дарэмна спрабуючы ўчапіцца за крэслы. Ягоны сябар адразу ж падхапіўся і рушыў да Рыгора. Буфэтнік колькімі шырокімі крокамі абмінуў стойку і таксама накіраваўся да яго. Рыгор адступіў да выйсьця і спыніўся, пагрозьліва прыпадняўшы за сьпінку крэсла. Сябар і буфэтнік асьцярожна насоўваліся. Брунэт, які грымнуўся, крактаў і варушыўся, спрабуючы ўстаць з нагрувашча крэслаў і сталоў.

– Думайце сваёй галавою, а не чужой, людзі! Азірніцеся навокал! Адкрыйце вашы вочы! – крычаў Рыгор, адчуваючы, як столец дрыжыць у ягоных руках.

Тут за ягонай сьпіной пачуліся крокі, і не пасьпеў Рыгор абярнуцца, як нешта ўдарыла яго па галаве, і ён паваліўся на падлогу, зьдзівіўшыся на мяккасьць упадку і лёгкасьць свайго цела. Ён убачыў над сабой засяроджанага лазеньніка з доўгім паленам, грэблівага буфэтніка, чарнявага, які штурхаў яго нагой у бок, і другога чарнявага, які прыціскаў да вуснаў скрываўленую сурвэтку. Усё вакол бачылася вельмі сьветлае і бяз гуку. Ён заплюшчыў вочы.

Увайшоўшы ў кватэру, Лявон кінуў заплечнік на падлогу, разуўся і надзеў свае хатнія аксамітавыя тэпці. Галава гула, сачыліся сусьлі. Лявона нібы магнітам цягнула ў ложак, але ён намогся і падыйшоў да пакоя цётачкі. Націснуў на халодную клямку: зачынена. Раней ён ніколі не падыходзіў да гэтага пакою і нават ня думаў, ці ёсьць у гэнай дзьверы замок. Лявон пабавіўся, прыпамінаючы, ці не трапляліся яму недзе ў кватэры ключы, а потым ізноў абуўся ў туфлі і што моцы бухнуў абцасам у сярэдзіну дзьвярэй. Дзьверы адказалі нізкай працяглай нотай. «Пэўна, яна парожняя ўсярэдзіне, таму і ўтвараецца гэткі прыемны гук», – адзначыў Лявон. Ён успомніў, як спрытна атрымалася выбіць дзьверы Рыгору, калі яны рабавалі банк, і зрабіў невялікі навуковы аналіз сытуацыі. «Дзьверы трымаюцца на дзьвюх завесах і замку, і біць трэба бліжэй да замка, каб прыкладзеная сіла не разьмяркоўвалася, але канцэнтравалася на тым месцы, якое мусіць зламацца». Выснова была слушная: гук другога ўдару выйшаў не такі прыгожы, затое вушак побач з клямкай трэснуў, а пасьля трэцяга раскалоўся, выпусьціўшы вострыя трэскі. Дзьверы расхінуліся, хляснулі, на падлогу са звонам паляцела нейкая жалязяка.

Усярэдзіне пакоя было ціха і будзённа. Стракатая ў сініх тонах канапа, дзьвюхстворкавая шафа, пара фатэляў, пыльнае вакно зь цюлевымі фіранкамі, паласаты дыван на падлозе. У куце ля вакна стаяў квадратны каўны столік, над ім вісела рэпрадукцыя Левітана ў драўлянай шыбе. Лявон адчыніў шафу і адбіўся ў люстры, што вісела на адной са створак. На паліцах стаялі пустыя абутковыя скрыні, з адзежнай перакладзіны зьвісаў пакуначак са сродкам супраціў молі.

Лявон стомлена сеў на канапу, вялізную і дужа праціснутую. Пад сынтэтавай, непрыемнай навобмацак абіўкай нераўнамерна цьвярдзелі круглыя спружыны. «Пацешна, – думаў ён. – Дык значыць, гэта праўда? Жанчын няма і, можа быць, не існуе наогул? Ані цётачак, ані хутаранак?» Цётачку ён так і ня здолеў выклікаць у памяці, колькі ні спрабаваў, а маці тым больш. Хутаранку, пра якую ён марыў кожны дзень, раптам стала вельмі складана ўявіць. Гукі ейнага голасу і сьмеху, якія так лёгка чуліся раней, прайграць не атрымалася наогул. Застаўся толькі ўспамін, што голас мелядычны і высокі, як ані ў кога зь ягоных знаёмых. Заплюснуўшы вочы, Лявон доўга пяўся ўбачыць ейны вобраз, і яна нарэшце зьявілася, але быццам далёка і ў прыцемку. Глядзела сабе пад ногі, ня рухалася і не казала ні слова. Яму здавалася, што яна бляднее і адсоўваецца ўсё далей. З трывогай і горыччу ён заснуў.