Піліп Ліпень - Рабаваньне па-беларуску

– Вытрымаў хоць свой іспыт?

– Не... Зноў заваліў. Яго немажліва вытрымаць, – паглыбляцца ў падрабязнасьці свайго пасьлявыспытавага сну і наступных прыгод Лявон не хацеў. Няхай Рыгор лепш думае, што іспыт перанесьлі на суботу.

– Як жа так! Хіба ты не рыхтаваўся? І што цяпер? Згоняць?

– Не. Паўторнае слуханьне курсу...

– Дык і халера зь ім! Яно табе ўжо не спатрэбіцца. Можаш лічыць, што гэта быў твой апошні іспыт. Хлопцам з грашыма іспыты не патрэбныя! Але чаму ты на прыпынку сядзіш, а не ля банку? Мы ж ля банку дамовіліся. Я б мог цябе і не заўважыць, – Рыгор пацягнуўся, закінуў галаву і хруснуў суставамі шыі. – Добра, пойдзем рабаваць! Спадзяюся, сёньня нашы банкіры працуюць.

Ён павярнуўся і ўпэўненым крокам пайшоў да моста, які вёў да ўваходу ў банк. Лявон рушыў усьлед за ім, разглядаючы ягоную вялікую спартовую торбу. «Цікава, колькі грошай у яе ўлезе? Мільён? Дзесяць мільёнаў?» У пачатку моста Рыгор паставіў торбу на зямлю, загадаў Лявону пачакаць тут, а сам зьбег па схілу да хмызу. Лявон, мяркуючы, што Рыгору захацелася папісяць, адвярнуўся і прысеў на краёчак вялікае кветкавае вазы. У вазе, квадратнай, зробленай з суцэльнага кавалка бэтону, расьлі цёмна-сінія фіялкі, пышныя і дагледжаныя. Лявон задумаўся, ці могуць пахнуць дэкаратыўныя фіялкі, і ўжо амаль наважыўся нагнуцца і панюхаць, але тут вярнуўся Рыгор зь вялікім скруткам у руках. Нешта буйное і цяжкае было загорнутае ў белую суколку. Рыгор апусьціў скрутак на торбу і сеў на суседнюю зь Лявонам вазу. Позіркам пашукаў на асфальце нататку, якую шкрабаў учора, але не знайшоў – дождж і пясок яе сьцерлі. Ён разгарнуў суколку, бліснуў мэтал.

– Аўтаматам карыстацца магёш?

Лявон крутнуў галавой, ён аніразу ў жыцьці ня меў справы са зброяй. Ён зацікавіўся, узяў у рукі аўтамат, падаты Рыгорам, і ледзь утрымаў яго, бо той стаўся нечакана цяжкі.

– Я ведаю, што трэба цэліцца ў мушку і ціснуць на цынгель, вось і ўсё, – Лявон прыцэліўся ў дарожны знак, які тырчаў непадалёк. – І яшчэ ведаю, што недзе збоку мусіць быць засьцерагальнік.

Рыгор паказаў яму засьцерагальнік. Лявон ізноў прыцэліўся ў знак і з салодкім заміраньнем у жываце націснуў на цынгель. Нічога не адбылося. Рыгор растлумачыў, што зараз аўтамат менавіта на засьцерагальніку, што калі трэба страляць, дык засьцерагальнік трэба перамкнуць, і што ўсё роўна ня стрэліць, пакуль засаўкі не перадзернеш. І наогул рана шчэ страляць, можна спудзіць ахову.

– А ў цябе такі ж? – спытаў Лявон. Сапраўдны, сур'ёзны, навюткі мэханізм уразіў яго, і ён захоплена глядзеў на Рыгораву торбу, чакаючы зьяўленьня адтуль новых цудаў тэхнікі. Нават заўсёдны сонны выраз зьнік зь ягонага твару.

– Ага, такі ж самы, нібы брацік!

Рыгор дастаў другі аўтамат, страсянуў яго ў руках, адшпіліў і зноў прышпіліў магазын, выцер пальцам плямку алею з рулі, а палец выцер аб вазу. Палец пакінуў на вазе шэравата-жоўтую паласу. Рыгор паглядзеў на Лявона і са сьмехам штурхнуў яго ў плячо прыкладам свайго аўтамата:

– Прысьвячаю цябе ў рыцары, браценік Лявоне! Будзь адважны і змагайся як леў!

Лявон глядзеў на яго і запытальна ўсьміхаўся. Гэтая ўсьмешка падабалася Рыгору, яна выклікала ў ім адчуваньне маладосьці, прастаты і спакою. Але адначасна Рыгор зразумеў, гэтага разу даканцова, што Лявон суцэльна не ўспрымае гумару і над сваімі жартамі яму прыйдзецца заўсёды сьмяяцца самому. Звычайна Рыгор шанаваў пачуцьцё гумару як значную якасьць, безь якой лічыў чалавека глупаватым, але зараз не засмуціўся, а толькі адчуў да Лявона нейкі асаблівы жаль. Рыгор памаўчаў, гледзячы ў зямлю, і ягоныя думкі паціху вярнуліся да справы:

– У мяне з сабой яшчэ пару магазынаў, але яшчэ невядома, ці прыйдзецца нам страляць. Як маркуеш, гэтае торбы досыць для грошай? Можа, набыць недзе пару вялікіх мяшкоў?

– Ня варта, – адказваў яму Лявон, – у мяне заплечнік бадай пусты, там толькі пакунак з сокам. Можна яго дапіць і выкінуць. Хочаш соку?

– Давай! Дарэчы трэба было б праглынуць штосьці перад гэткай дзеяй.

Рыгор паклаў аўтамат побач з сабой на вазу і выцягнуў з торбы пачаты пакунак вафляў і папяровы мяшок з лустамі доктарскай каўбасы.

– Бяры! Паямо дый наперад.

Лявон адламаў палоўку вафлі і павярцеў у руках. Аўтамат ён апусьціў на калені і пагладжваў ягоны корпус вольнай рукой. Пальцы пакідалі на прахалодным гладкім мэтале лёгкія вільготныя сьляды, якія хутка таялі. Лявон думаў пра тое, што Адам Натаніэлавіч мае рацыю, і навука з тэхналёгіяй здольныя дарыць чалавеку радасьць, у тым ліку сузіральную, ані ня меншую за жывую прыроду. Колькі вафлёвых дробак патрапілі на засьцерагальнік; ён садзьмуў іх і занепакоена спытаў у Рыгора, ці ня могуць дробкі пашкодзіць зброю.