Піліп Ліпень - Рабаваньне па-беларуску

І праўда, неўзабаве за паваротам калідора пачуўся грук, крокі, а потым зьявіўся Янка, зь вядром і швабрай, адзеты ў чорныя нагавіцы са стрэлкай і блакітную кашулю.

– Янка? – Лявон не паверыў уласным вачам.

– Здароў! Ха-ха, чаго дзівісься? – Янка, усьміхаючыся, паставіў вядро на падлогу і падаў руку кулаком, павярнуўшы яе так, каб Лявон паціснуў яе за запясьце. – Прабач, рукі брудныя, туалет мыў. Так, я тутака падзарабляю ўвечары! А цябе як сюды занесла?

– Дык вось... Зайшоў соку выпіць. Ёсьціка апэльсінавы сок у цябе? – зь нечаканае сустрэчы Лявон зьбянтэжыўся, быццам яго злавілі на чымсьці бессаромным.

– Вядома ёсьць!

Янка аднёс вядро і швабру ў бакоўку, зьбегаў вымыў рукі і прынёс Лявону тры жоўта-аранжавыя пакуначкі. Яны прыселі за столік каля вакна. Каб растлумачыць сваё зьяўленьне, Лявон мусіў скласьці нейкую няўклюдную гісторыю пра стрыечнага брата, які жыве непадалёк, і да якога ён ішоў у госьці. Зрэшты, Янка ня масьціўся нічога распытваць, яму не цярпелася падзяліцца зь Лявонам плёнам свайго чарговага натхненьня:

Ён дэклямаваў яшчэ больш пранікліва і мелядычна, чымся ўраніцу, і Лявону ў нейкі момант нават здалося, што Янка сьпявае.

– Гэта выдатна! – уразіўся ён. – Бракуе толькі музыкі, атрымалася б незвычайна прыгожая песьня.

Янка з горыччу адказваў, што ягоныя вершы пэўна не зацікавяць ані кампазытараў, ані сьпевакоў, ані слухачоў, бо яны занадта далёкія ад звыклых ім тэмаў.

– Каханьне, жанчыны і ўсё сумежнае! Вось, што цікавіць стваральніка і спажыўца песень. Адзіная струна, на якой яны могуць граць і гук якой яны здольныя пачуць. Ясенін! – І Янка пачаў падрабязна апавядаць на тэму свайго нялюбага паэта.

Лявон уважліва слухаў і ківаў галавой. Калі Янка перапыніўся, ён заўважыў:

– Сусьвет уладкаваны несправядліва і зьняважліва – гэта маё глыбокае перакананьне.

Праз паўгадзіны Янка абвясьціў, што яму пара зачыняцца і прапанаваў Лявону крыху пачакаць, а потым пайсьці разам. Але Лявон адмовіўся, адлюстраваўшы на твары выраз чалавека, які заседзеўся, а потым падхапіўся і зараз сьпяшаецца. Цягнучы ногі па асфальце, ён вярнуўся на аўтобусны прыпынак, адкінуўся на сьпінку лаўкі і ляніва глядзеў, як згасаюць вокны Макдональдса. Ён падрыхтаваўся схавацца за лавай, калі Янка пойдзе ў гэты бок, і чакаў. Але Янка ўсё ня йшоў і ня йшоў, мабыць, пайшоў кудысьці ў другі бок, і Лявон заплюшчыў вочы.

– І вось! Нарэшце! Каго я бачу!

Лявон здрыгануўся і заміргаў. Перад ім стаяў Рыгор, абціраючы з лобу пот і гучна абураючыся.

– Я ўжо пературбаваўся ўшчэнт! Увесь горад аббегаў, пакуль цябе шукаў! Насустрач пайшоў! На’т у твайго кіраўніка практыкі быў!

Лявон глядзеў на яго, быццам не разумеў.

– Я, безумоўна, ведаў, што калі мы дамовіліся, дык ты прыйдзеш жалезна. Падумаў, можа ты мяне зразумеў няслушна або ў календары заблытаўся. А зараз вяртаюся і бачу – нехта сядзіць на лаве. Адразу сьцяміў, што гэта ты. Але які ж ты боўдзіла! Як можна дзень пераблытаць! Можа, ты і ня ведаеш, што сёньня ўжо нядзеля?

– Даруй мне, Рыгору, я праспаў, – зьбянтэжана адказаў Лявон. Ён выпрастаў зацёклую сьпіну і сядзеў, абапіраючыся рукамі на край лавы. Далоні адчувалі цёплую, парэпаную ветрам фарбу на верхнім баку сядзеньня, а кончыкі пальцаў пагладжвалі шурпатае дрэва зьнізу. Лявон стаў глядзець на чорныя валасінкі, што пакрывалі перадплечча Рыгора, і яны непрыемна напомнілі яму нешта са сьвету вусякоў. – У мяне быў цяжкі дзень, і я жудасна стаміўся... трымаў іспыт.

– Ты ж казаў, што іспыт у пятніцу! Значыць, яго перанесьлі на суботу? Чаго ж ты не папярэдзіў? Мог бы патэлефанаваць і сказаць! Ведаеш, як цяжка чакаць, ня ведаючы нічога. А раптам з табой нешта здарылася?

Рыгор падлавіў сябе на тым, што махае рукамі рыхтык як дзядзька Васіль, і гэта сьцішыла яго, ён не хацеў быць падобны да старога суседа. Тым больш што ягоны дакор быў несправядлівы – сувязь не працавала, і патэлефанаваць было нельга. Дый наогул, як можна было сур'ёзна злавацца на Лявона: ён жаласьліва ўсьміхаўся, вінавата і сумна, а погляд ды пастава выказвалі найпаўнейшае раскаяньне. Рыгор адзначыў, што нясьвежая белая кашуля падыходзіць Лявону выдатна, дадаючы яму нейкае заганнае стомленасьці. «Ці шмат знойдзецца людзей, каму б падыйшла скамечаная белая кашуля?» – падумаў ён і запытаўся: