Піліп Ліпень - Рабаваньне па-беларуску

На апошніх словах Янка скрывіўся.

– Пра рот і зубы выйшла загруба. Лепш сказаць: «як ноч зьмяшчае зоркі». А потым некаторыя ўласьцівасьці ночы і зорак перанесьці назад на сок. Гэта будзе крыху прымітыўна, але пачаткоўцу згадзіцца. Мне здаецца, ты здолеў бы пісаць вершы, у цябе ёсьць пачуцьцё.

Так яны гутарылі, пакуль сонца не зьявілася ў вакне, пусьціўшы па абрусу яркі касой квадрат. Лявон успомніў пра час, пра суботу, пра ўгавор з Рыгорам і перастаў слухаць Янку. «Ужо бадай што тры! Як я спазьніўся... І што цяперака рабіць?»

– Скажы, Янка, калі б ты дамовіўся з чалавекам сустрэцца, а чалавек спазьняўся, колькі б ты яго чакаў?

– Пятнаццаць хвілін, – не задумваючыся, адказаў Янка, – Ты кудысьці спазьняесься?

– Так. Прабач, але мне ўжо пара.

Янка запрасіў яго заходзіць часьцей, і Лявон абяцаў. Яны прайшлі калідорам да чорнага ходу, Янка дастаў з кішэні вялізную зьвязку ключоў і адчыніў амаль непрыкметныя ў цені дзьверцы. Лявон паціснуў яму руку і выйшаў, апынуўшыся на алеі студэнцкага гарадку, непадалёк ад тога месца, дзе стаяла гемаройная скрыня на ножцы. Не азіраючыся, ён пайшоў наперад, да галоўнае брамы, і спыніўся толькі пачуўшы за сьпіной гук зачыненай дзьверы. Лявону хацелася паразважаць у нерухомасьці, але калі б ён спыніўся адразу, Янка мог ізноў напасьці на яго з размовамі.

«Колькі б я чакаў на месцы Рыгора? – ён стаяў на краю алеі, разглядаючы траву пад нагамі. – Дзеля гэткае сур'ёзнае справы можна прачакаць столькі, колькі спатрэбіцца. Мала што можа здарыцца з чалавекам. Але Рыгор – не такі. Усе людзі розныя, і раўняцца па сабе – дурное. Трэба паспрабаваць змадэляваць у сваёй сьвядомасьці Рыгора і вылічыць ягоныя мажлівыя крокі... Ведаючы актыўную натуру Рыгора, можна сказаць упэўнена, што так доўга чакаць ён ня будзе. Можа, ён абрабаваў банк сам-на-сам? Не, хутчэй за ўсё не, інакш навошта б яму наогул спатрэбіўся памагаты. Але, абрабаваны банк ці не абрабаваны, Рыгор ужо адтуль пайшоў ува ўсякім выпадку. Галоўнае пытаньне зараз – дзе яго шукаць? Хутчэй за ўсё, у лазьні, бо па суботах ён заўсёды парыцца».

А пятай Лявон дачэпаў да Чыжоўскае лазьні дый распытаў тамака пра Рыгора буфэтніка і лазеньніка. Абодва ўпэўнена сказалі, што ён сёньня не зьяўляўся. Можна было б зайсьці ўнутар і спраўдзіць іхныя словы самому, але вечаровая лазьня, ледзь цёплая, брудная і зьвільгацелая, непераадольна агідзіла Лявона. Ён трохі адпачыў ува ўжо паўпустым буфэце, асьвяжыўся сокам і сабраў думкі. Наступнае па верагоднасьці месца знаходжаньня Рыгора быў дом, і Лявон дастаў з заплечніка ягоны ліст з запрашэньнем, каб паглядзець адрас. «Вуліца Галадзеда. Якая дзіўная назва», – думаў Лявон, разглядаючы капэрту і спрабуючы паразумець схаванае значэньне слоў па цьвёрдаму і нязграбнаму почырку Рыгора. Калі падыйшоў буфэтнік, Лявон ізноў зьвярнуўся да яго, і той махнуў рукой у паўднёвым кірунку:

– Гэта недалёка. Пяройдзеш праз мост, потым хвіляў дваццаць уздоўж парку, і ты на месцы.

– А чаму гэткая назва – Галадзеда?

– Хто яго ведае! Можа, нейкае гістарычнае прозьвішча, а можа, яны самі прыдумалі.

– Хто яны?

– Жыхары, хто! – буфэтніка паклікалі да стойкі, ён падміргнуў Лявону і адвярнуўся.

Дваццаць хвілін хады – ня так ужо і дрэнна. Лявон паварушыў пальцамі ў туфлёх і скрывіўся: там было волка і напрацавана. Можа плюнуць на ўсю гэтую задуму? Але, узмацьніўшыся, ён устаў і выйшаў з лазьні.

Пасьля дзённага дажджу вечаровае паветра было асабліва ціхае і залацістае, зь ледзь прахалоднай, прыемнай вільгацьцю. Леваруч лазьні дарога йшла пад гару, пераходзіла ў мост, а за ім бачыўся цёмна-зялёны масіў парку. Лявон рушыў, уяўляючы, як ягоныя пыльныя туфлі чэрцяць па зямлі новую, яшчэ ня ходжаную траякторыю. Мост сустрэў яго гулкімі мэталічнымі пласьцінамі пад нагамі і шырокім, сьветлым краявідам на вадасховішча. Лявон пастаяў, узіраючыся ў адваротны бераг, гарызонт і цалкам адкрытыя погляду нябесныя прасторы, але ўтрываў сябе і пашыбаваў далей. Праходзячы паўз парку, адмежаванага ад вуліцы высокай лініяй састрыжанага хмызьняку, ён бачыў у прасьветы ягоных галін то спартовых хлопцаў, якія адціскаліся на брусах, то дзядуляў з сабакамі, то гучных барадатых мужыкоў, учыніўшых пікнік у густой траве пад бярозамі.

Апынуўшыся на скрыжаваньні з кінатэатрам, Лявон наўздагад збочыў направа і адгадаў: Рыгораў дом, з адпаведным нумарам, знайшоўся непадалёк, у ціхім двары па-за дзевяціпавярхоўкай. Каля аднаго з пад'ездаў гутарылі два дзеда. Ён яшчэ раз дастаў капэрту і спраўдзіў нумар кватэры; яму быў патрэбны менавіта пад'езд са старэчамі. Яны не зьвярталі на Лявона ніякае ўвагі, і ён запаволіў крок, разглядаючы іх і прыслухоўваючыся.