Піліп Ліпень - Рабаваньне па-беларуску

Дождж скончыўся, і я зноў падступіўся да Рыгора з угаворамі застацца на абед. Павагаўшыся яшчэ трохі, Рыгор паддаўся. Напраўду, шукаць Лявона наўздагад ня мела ніякага сэнсу, ён мог швэндацца дзе заўгодна.

На двары прасьвятлела, выглянула сонца. Мы вярнуліся ў рэгістратуру, і я пачаў мэтадоўна прыбірацца: вымкнуў паяльнік, пахаваў радыёдэталі па скрынях, накінуў на раскурочаны бабіньнік цырату.

– Навошта ты прыбіраеш? Не лянота потым будзе ўсё назад даставаць? Давай ужо на стол сьцялі, вось на гэты, напрыклад! Не хвалюйся, мы нічога не сапсуем, я ж не буян, – Рыгору не цярпелася паесьці.

– Люблю парадак. Калі мяне раптам хопіць удар, дык усё будзе па сваіх месцах, – адказаў я.

Рыгор усьміхнуўся, палічыўшы мае словы жартам. Агледзеўшыся абапал, ён падыйшоў да кніжнае паліцы і, нахіліўшы набок галаву, пачаў чытаць напісы на карэньчыках.

– Дэтэктывы, дэтэктывы... Шмат накупляў! Нічога, акрамя дэтэктываў, не чытаеш? – ён выцягнуў томік Чэйза і ўзважыў у руцэ.

– А што яшчэ чытаць? Сантымэнтаў я не люблю, а клясыка сумнаватая, я спрабаваў, але на сон цягне. Дынамікі няма.

– Ну, а прыгоды? Вось напрыклад «У нетрах Усурыйскага краю» – хвацкая кніга! Магу пазычыць.

Я няпэўна кіўнуў, як ківаюць, калі зь ветлівасьці ня хочуць адмаўляцца.

– А гэта што? – ён сунуў Чэйза на месца і пацягнуў з паліцы тоўсты карычневы сшытак.

– Гэта ня кніга, пакладзі, – таропка папрасіў я, дакранаючыся ягонае рукі.

– Дык што там?

– Ну... гэта я балуюся... Сам складаю аповед.

– Малайца! Творыш, значыць! Нядаўна я з мастаком пазнаёміўся, а цяпер яшчэ і ты. Таксама дэтэктыўны, гэнты аповяд?

– Ага, – я сарамліва ўсьміхнуўся. – Потым дам пачытаць, калі добра атрымаецца.

Нарэшце мы прыселі. Я дастаў зь ніжняга аддзяленьня картатэкі двухлітровую плястыкавую бутэльку са сьпіртам і жоўтыя керамічныя гурткі, упрыгожаныя малюнкамі ракавінак. Дзьмухнуў у кожную, праганяючы пыл, і наліў патроху. Рыгор прыняў у рукі гурток і зь некаторым сумневам паварочваў яго, разглядаючы ракавінкі і чапаючы пальцам іхны выпуклы малюнак. Я запэўніў Рыгора на поўную бясьпеку сьпірту для зроку, слыху і наогул здароўя, і паказаў прыклад. Рыгор паглядзеў на мяне, пакрывіў вусны і сказаў, што ня хоча сьпірту. Ён падсунуў гурток да мяне, а сам схадзіў у вэстыбюль па сваю торбу, дастаў бутэльку піва, адкаркаваў і выпіў яе адным глытком напалову. Трасянуўшы галавой з задавальненьня, ён запатрабаваў абяцаную бульбу.

– Пайшлі! – я засьмяяўся і пляснуў яго па калене. – Яе спачатку трэба накапаць.

Рыгор скрывіўся і прапанаваў схадзіць у краму. Я таксама скрывіўся і выказаў усё, што думаю пра бульбу з крамы і наогул пра гародніну з крамы. Сама пераканаўчым стаўся аргумэнт пра колер скуры, што пагаршаецца калі харчавацца гадаваным на хімічных угнаеньнях. Рыгор разьвёў рукамі:

– І дзе ты гэтага набраўся?.. Добра, угаварыў! Дзе рыдлёўка? Я так есьці хачу, што гатовы рыць да цэнтру зямлі!

Мы прайшлі доўгім калідорам да чорнага ходу. Дзьверы былі зачыненыя на кручок, і я пахваліўся Рыгору, што сам сагнуў яго са стальнога дроту. Рыгор пакратаў яго і ў знак высокай ацэны выставіў адзінец. Звонку было сонечна, цёпла і зялёна. Мы выйшлі наўпрост на агарод, ён займаў усю зямлю ад будынку радзільні да мэталічнага плота, за якім бялеўся дзіцячы садок.

– Дзеткі табе градкі ня топчуць? – пацікавіўся Рыгор.

– Не, зараз там пуста, усё на вакацыі разьехаліся. Лета. Бачыш, дзе бульба? Вунь яна!

Лавіруючы паміж градкамі, мы спачатку падыйшлі да шклярніцы з агуркамі, у якой я захапіў рыдлёўку і зялёнае эмаляванае вядро. Рыгор таксама зазірнуў у шклярніцу, удыхнуў цёплы вільготны пах і парадаваўся на маладыя калючыя агуркі. Ён адразу ж сарваў адзін і пачаў з хрустам жаваць, нахвальваючы саладосьць. Дабраўшыся да бульбяных градак, я загадаў Рыгору паглядзець, ці няма на лісьці каларацкіх жукоў, а сам усадзіў рыдлёўку побач з бліжэйшым кустом, націснуў нагой і прыўзьняў скібу вільготнае зямлі. Выняўшы колькі найбуйнейшых клубняў, я падкапаў яшчэ два кусты. Рыгор тым часам азіраўся. Ён спытаў мяне, чаму ў адных месцах бульба квітнее, а ў іншых толькі ўзыходзіць. Я растлумачыў яму, што саджаю яе ў розны час, і яна сьпее бесьперапынна, то на адной градцы, то на іншай.

– Знайшоў! – усклікнуў тут Рыгор, – Вось ён сядзіць, гад паласаты! Што зь ім рабіць?

– Для жукоў у мяне ёсьць рэзэрвацыя. Вунь там, ля плота. Трымаю колькі кустоў бульбы спэцыяльна ім на паядзеньне, – я падыйшоў і строс жука з бульбянога ліста ў далонь. Рыгор зьдзіўлена глядзеў. – Шкада мне бульбы, ці што? Хай ядуць у сваю давольнасьць, і мне стане, і ім. Галоўнае – не перашкаджаць адно аднаму.