Піліп Ліпень - Рабаваньне па-беларуску

Ён жаваў пернічкі і глядзеў на жоўта-сіняе адлюстраваньне нутробаў КПП у ваконным ішкле. Зьлева, з боку брамы, адбіткі не парушаліся нічым, а праваруч праз адлюстраваньне шафы прасьвечваў ліхтар. Рыгор уявіў, што нехта глядзіць на яго звонку, нябачны і пагрозьлівы. Яму зрабілася ніякавата, і пернікі ўжо ня лезьлі ў горла. Ён запіхаў рэшткі пакунка ў кішэню, устаў і, змацаваўшыся, пагасіў сьвятло. За колькі страшных сэкунд, пакуль палачкі ў вачох мяняліся месцамі з коўбачкамі, ягоная кашуля прыліпла да сьпіны. Нарэшце рэзкасьць навялася, і ён убачыў за вакном усё тое ж: пустынны адрэзак дарогі і нерухомыя хвоі. Яму раптам прыйшло ў галаву, што Антось можа сачыць яго з-за цёмных камялёў, але ён прымусіў сябе ня думаць пра гэта. Закурыў. Лаючы Андрона зь ягонымі парадамі ды сваю даверлівасьць, Рыгор так моцна пстрыкнуў пальцам па цыгарэце, абтрасаючы попел, што яна трэснула. Нічога не заставалася, як пайсьці шукаць Антося наўзгад, спадзяючыся толькі на шацунак.

Ён ляпнуў дзьвярыма КПП і рушыў углыб вайсковага гарадка. Хвоі неўзабаве скончыліся, і ўздоўж дарогі пацягнуліся двухпавярховыя пабудовы. Вулічныя ліхтары гарэлі спраўна, але ні ў водным з будынкаў не сьвяцілася ні вакенца. «Цікава, што гэта: казармы, канцылярыі, склады ўзбраеньня? Ці ёсьць там хтосьці? Трэба пайсьці паглядзець, усё роўна мне ўжо губляць няма чаго. На’т калі наскочу на ахову, дык прыдумаю якую казку. Прыкладам, што прышоў наведаць стрыечнага брата і нясу яму альбомы паглядзець», – Рыгора засьмяўся з абсурду сытуацыі. Ён сунуў у рот пернічак і падыйшоў да бліжэйшага ўваходу. Перад тым, як пацягнуць клямку, ён агледзеўся і – шацунак! – заўважыў на другім баку дарогі, наперадзе, сьвятло ў вакне другога паверху. Рыгор пасьпяшаўся туды. Звонку не праглядалася, што знаходзіцца за вакном, яно было зачыненае жоўтымі фіранкамі са зварушлівымі карункавымі бакамі. Дзьверы ў будыніну зьмяшчаліся рыхтык пад гэным вакном. Рыгор насьцярожана ўвайшоў, рыхтуючыся да непрыемнасьцяў. Лямпачка над уваходам асьвятляла пачатак лесьвіцы наверх, справа і зьлева сыходзілі ў прыцемкі калідоры. Ён падняўся на другі паверх і адразу пазнаў патрэбны пакой па яркай палосцы сьвятла з-пад дзьвярэй. Рыгор патрываў. Усярэдзіне слухалі бурлівы фінал нейкага скрыпічнага канцэрту, і гэта надало яму сьмеласьці. Ён пастукаў. Пачуўся шум крэславых ножак па падлозе і імклівыя крокі. Дзьверы адчыніліся, і ён адразу пазнаў Антося праз круглыя акуляры. Антось быў менавіта такі, як уяўлялася Рыгору: сярэдняга росту і сярэдніх гадоў, худзенькі, вельмі ахайны мужчына са сьветлымі валасамі і пшанічнымі вусікамі. Вусы дзіўна выглядалі на ягоным мяккім твары з дробнымі недарослымі рысамі.

– Здароў, Антось! Мяне клічуць Рыгор, я па справе. Цябе мне Андрон параіў, – Рыгор чамусьці думаў пра запэцканую куртку, і яму было няёмка.

– Так, ведаю Андрона. Заходзьце, – Антось павярнуўся і схаваўся за фіранкай, таксама жоўтай, нацягнутай паміж дзьвюма шафамі паабапал дзьвярэй. – Дзьверы зачыняйце.

Антось чымсьці зашамацеў у глыбіні пакоя. Рыгор прайшоў за фіранку і пасьпеў заўважыць, як той схаваў нешта ў шуфляду. Стол стаяў насупраць уваходу, пад акном. Справа і зьлева ўся прастора была запоўненая шэрымі кардонавымі скрынямі розных памераў. «Няўжо яны набітыя зброяй?» – уразіўся Рыгор. Вось яна, мэта!

– Сядайце, – Антось паказаў Рыгору на адзінае ў пакоі крэсла, што стаяла ля стала. Рыгор скінуў торбу на падлогу і сеў, адчуўшы нязручнасьць праз тое, што ён сядзеў, а Антось стаяў. Але Антось нязмушана прыхінуўся сьпіной да нагрувашчваньня скрыняў і чакаў, увасабляючы сабой чысьціню і акуратнасьць. На ім быў цёмна-зялёны вайсковы строй, які рабіў яго яшчэ больш танклявым, і фрывольныя жоўтыя тэпцікі.

– Андрон маўляў, ты альбомамі па жывапісу цікавісься. Вось я і прынёс табе адзін рэдкасны, – нягледзячы на халодна-афіцыйны зварот Антося, Рыгор спадзяваўся ўсё ж перайсьці на «ты». Антось моўчкі глядзеў на яго, і ён сунуўся ў торбу: – Зараз убачыш, які надзвычайны: Фра Філіппа Ліппі! Ліфэ Анд Воркс!

Не чакаючы, пакуль Рыгор дастане кнігу, Антось гэтак жа моўчкі перасёк пакой, адсунуў адну са скрыняў і адчыніў іншую, што стаяла за ёй. Скрыня была поўная альбомаў. Антось пачаў вымаць іх адзін за адным і неўзабаве дастаў дакладна такое ж выданьне Піліпа Ліпі.

– Яно?

Рыгор зьбянтэжана кіўнуў.

– Усё, што можна здабыць у Менску, я ўжо маю. Таму дзякуй, але не патрэбна. Вас што да мяне прывяло? – Антось пачаў складаць альбомы назад у скрыню і нават не глядзеў на Рыгора, быццам ведаючы адказ загадзя.