Піліп Ліпень - Рабаваньне па-беларуску

Але харчовая тэма з усімі ейнымі цяжкасьцямі была вельмі блізкая Рыгору, і ён, са спачуваньнем пляснуўшы Лявона па плячы, не дазволіў чакаць.

– Усё роўна ж піва ня вып'еш, калі са страўнікам праблемы. Дый мяне напружваць будзе, што ты мяне тутака чакаеш сядзіш. Давай, тупай дахаты, лякуйся. Сьпішамся. Посьпеху табе на іспыце!

«Усё ж ён крыху дурнаваты, гэты хлапец», – спыніўшыся на лазьнёвым ганку, Рыгор глядзеў, як сыходзіць Лявон. Ягоная постаць павольна выдалялася і раптам здалася яму самотнай і сумнай, захацелася дагнаць яго, зрабіць нешта добрае. Але тут дзьверы ў лазьню расчыніліся, і на ганак шумна вываліліся вымытыя да зьзяньня мужыкі. Рыгор адвярнуўся і рушыў унутар.

А Лявона раптам наведала дзіўнае пачуцьцё – быццам ён з кожным крокам памяншаецца памерамі, становіцца празрыстым і ўсё лягчэйшым. Ён спыніўся і пакруціў галавой, праганяючы адчуваньне. Дастаў з заплечніка сок, напіўся, і гэта дапамагло.

Аўторкам увечары Рыгор зьдзейсьніў свой плян. Позна вярнуўшыся з працы, млява павячэраўшы кукурузавым пірагом ды выпіўшы гарбаты з ванільнымі сухарыкамі, ён паскардзіўся таце на нястраўнасьць і галаўны боль. Тата ўсхваляваўся, распытаў пра зьедзенае і выпітае за дзень і даў Рыгору чорную таблетку актываванага вугалю. Пасьля чаго яны пажадалі адзін аднаму добрай ночы і разыйшліся па пакоях. Не заводзячы музыкі, Рыгор сеў ля дзьверэй і прыслухоўваўся, чакаючы, калі тата пойдзе ў лазенку. Ён ведаў татаву звычку падоўгу плёскацца пад душам перад існом і вельмі спадзяваўся на яе сёньня. Нарэшце сапраўды пачуўся скрып дзьвярэй і цяжкія крокі. Палілася вада; спачатку гучна, а потым раптам цішэй – гэта тата зачыніўся ў лазенцы. Дзеля пэўнасьці Рыгор пачакаў у засадзе яшчэ хвілінак пяць, страхуючыся ад мажлівага вяртаньня таты – магло здарыцца, што той забыўся пра рушнік ці чыстыя майткі.

Зьмеркаваўшы, што час надыйшоў, Рыгор ціхутка адчыніў дзьверы і на дыбачках рушыў у калідор, насьцярожана заміраючы. Вада ў лазенцы лілася. Хоць часу на выкраданьне было шмат, ён ня бавіўся. Увайшоўшы ў пакой таты, схапіў фатэль і падсунуў яго пад кніжны стэляж леваруч, балазе ён добра ведаў, дзе ў таты зьмяшчаюцца альбомы. Узьлезшы на фатэль, ён правёў пальцам па глянцавым карэньчыкам. Які альбом абраць з добрай сотні, было незразумела. Рыгор тыкнуў пальцам наўздагад і трапіў на сярэдняе таўшчыні кнігу ў сьветла-шэрай вокладцы, з назвай «Fra Filippo Lippi. Life and Works». Пагарнаў. У пачатку ішло трохі тэксту на ангельскай, а за ім – каляровыя ілюстрацыі з павялічанымі фрагмэнтамі і камэнтарамі. Карціны былі галоўным парадкам на рэлігійную тэму, чужую Рыгору, але ён рассудзіў, што імпартовы альбом павінны пэўна спадабацца калекцыянту. «Прасіцьму калаш, а на пісталеце сыдземся». Ён заціснуў кнігу пад пахай, рассунуў пакінутыя тамы па палічцы, каб не засталося пустэчаў, вярнуў фатэль на месца, і, выходзячы ў калідор, акуратна прычыніў дзьверы. Пракраўся ў свой пакой, хутка дастаў з шафы спартовую торбу, сунуў туды альбом, абуўся і высьлізнуў з кватэры.

Зьмяркалася. На лесьвіцы было ўжо цёмна, і Рыгор, спусьціўшыся на першы паверх, намацаў на сьцяне ўключальнік і запаліў сьвятло. На лаўцы ля пад'езду гутарылі ў прыцемках дзядзька Васіль і дзядзька Міхась. Іхная спрэчка зараз перажывала спакойную фазу, і была больш падобная да шчырае размовы.

– Не магу адмовіць Талстому ў велічы, Міхась, – напаўголасу даводзіў дзядзька Васіль. – Але і ты мусіш пагадзіцца, што Талстой – ня больш як нязграбны і недарэчны вучань Флябэра. Няспраўны, але зь вялікай фізычнай сілай.

– Васі-іль! – з крыўдай і дакорам адказваў дзядзька Міхась. – Ды як ты можаш іх наогул параўноўваць! Флябэра, які напісаў пару сьлязьлявых жаночых раманаў і Талстога, які пакінуў 90 тамоў жывое глыбокае думкі, філёзафа, асьветніка, змагара за праўду!

– Слухайце анэкдот, – сказаў Рыгор, загадзя ўсьміхаючыся. – Заходзіць аднаго разу Набокаў у гастраном па піва і бачыць: Талстой купляе бутэльку гарэлкі, а на вуліцы яго Флябэр чакае. Набокаў зьдзівіўся і пайшоў па свае справы. На другі дзень заходзіць Набокаў ізноў па піва і бачыць: Талстой ізноў купляе бутэльку гарэлкі, а на вуліцы яго Флябэр чакае. Набокаў зьдзівіўся і пайшоў. На трэці дзень, калі ўсё паўтарылася, Набокаў ня вытрымаў і пытаецца Флябэра – чаму Талстой увесь час гарэлку купляе, а ты ані разу? Флябэр адказвае – ён «Анну Карэніну» з маёй «Мадам Бавары» сьпісаў, дык цяпер цэлы месяц прастаўляецца.