Піліп Ліпень - Рабаваньне па-беларуску

– Мамай клянуся! Зуб даю!

Цяпер і Рыгор узбудзіўся. Мабыць, думка пра аўтамабілі моцна ўплывала на яго нават скрозь празарэньне. Ён падхапіўся з травы і прапанаваў зараз жа выправіцца да банку, каб спраўдзіць існаваньне аўтобусаў. Лявон завагаўся. Сёньня ён плянаваў выведаць, што знаходзіцца на краю гораду ў раёне ўсходу, і вярнуцца начаваць у бібліятэку – яму карцела правесьці ноч на бібліятэчным даху. Але пабачыць рэчыўныя машыны таксама было б значным укладам у навуку. Да тога ж, банк таксама знаходзіўся зусім недалёка ад граніцы гораду, і Лявон памеркаваў, што ўпрасіць Рыгора на лішнія паўгадзіны шпацыру будзе нескладана. У горшым выпадку можна вярнуцца ў бібліятэку заўтра.

Лявон нават цяпер памятаў пра свае сьляды: ён запытаўся ў Рыгора, ці няма да банку іншае дарогі, акрамя праспэкту Дзяржынскага, і, даведаўшыся, што можна прайсьці Чыгуначнай вуліцай, наперся, каб яны рушылі менавіта так. Рыгор падумаў, што Лявон хоча толькі выйграць час; ён паціснуў плячыма і сказаў, што плюс-мінус пяць хвілін нічога ня зьменяць. Атрасаючы з вопраткі траву і лісьце, яны выйшлі з парку. Збочыць з праспэкту, каб раптам не сутыкнуцца са спэцназаўцам, Рыгор адмовіўся цьвёрда, узгадаўшы аргумэнты кшталту «ўсе людзі – браты», «дабро перамагае зло», «на бяззбройнага на’т у жандара рука не падымецца». На благі канец, калі ўжо нічога не дапаможа, Рыгор паабяцаў «раскравяніць яму пысу».

– Ты ж кажаш мы несьмяротныя? Значыць, ён мяне ня здолее застрэліць. Вось і разаб'ю яму ўсё рыла!

І Рыгор, папрасіўшы Лявона крыху пачакаць, забег у гастраном «Цэнтральны». «Трэба часьцей сьпяваць, штогадзінна, як Пятрусь раіў. А то ён нейкі злосны робіцца», – думаў Лявон, прысеўшы на бераг падмурка і гледзячы на неба ўзвыш дамоў. Лявона смажыла, але ў галаву яму прыйшла ідэя яшчэ аднаго экспэрпаня – на падставе слоў сьвятара, што чалавек ня мае ніякіх патрэбаў. «Цікава, колькі я здолею ня піўшы?.. Але навошта піцьцё – спачатку можна зьведаць, ці патрэбнае мне паветра!» Лявон затрымаў подых, але тут зьявіўся Рыгор зь дзьвюма торбамі, поўнымі півам, чыпсамі і вэнджаным сырам. Рыгор, зірнуўшы на Лявона, раптам зарагатаў.

– І доўга ты маешся яго насіць? – ён таргануў Лявона за рукаў сарафана. – Ат, не здымай! Табе вельмі пасуе!

Але Лявон ужо сьцягваў яго, забыўшыся пра подых. Ён туга згарнуў сарафан, сунуў яго ў заплечнік і мовіў, што ня варта губляць час, трэба ісьці. Яны рушылі. Шляхам Рыгор доўга і грунтоўна насычаўся, з выглядам сур'ёзным і засяроджаным, а Лявон пазіраў на яго і чакаў зручнага моманту сьпяваць. Нарэшце, абмінуўшы плошчу Незалежнасьці і спыніўшыся на мосьце праз чыгунку, яны яшчэ раз прасьпявалі «Несказанное, синее, нежное», і потым Лявон спытаў:

– А вось скажы мне, няўжо табе ніколі раней не даводзілася слухаць Шубэрта або Сільвэстрава? Ты ж гэткі вялікі аматар музыкі?

– Сільвэстрава дакладна ня чуў. А Шубэрт – ну што Шубэрт? У мяне ёсьць пару ягоных сымфоніяў, але ён нейкі вадкаваты, размаху ня мае. Іншая справа – Бэтховэн, прыкладам. Тым больш, дзеля ўсіх гэтых празарэньняў трэба было песьні слухаць, а я іх ня надта шанаваў, мне сымфанічнае болей даспадобы.

– А тата?

– Тата? Тата – добры чалавек, але нічым, акрамя барока, яго не зачэпіш. Песьні ён аніякім парадкам слухаць ня стане. Вось канцоны – гэта ён любіць. Ці кантаты.

Далей яны шыбавалі моўчкі, кожны сам у сабе. Лявон напяваў Ясенінскі верш, глядзеў некуды ўгору і пасьміхаўся. Рыгор думаў пра аўтобусы і пяўся зразумець, ці зможа ён кіраваць машынай. Ён падняў перад сабой кулакі, сьціснуўшы ўяўны абаранак, потым апусьціў правую руку на рычаг перадач. А ўнізе, пад нагамі, понажы. «Здаецца, змагу. Паеду!» – і гэтая думка зрабіла яго даканцова шчасьлівым.

– Глядзі! Сапраўды стаяць! – усклікнуў Лявон, калі яны наблізіліся да банку.

Пад мастком, за жалезным плотам, пэўна віднеліся жоўтыя аўтобусікі зь зялёнымі палосамі па бакох. Рыгор разьвёў рукамі і ўсім сваім выглядам выказаў Лявону маўклівую крыўду за недавер.

– Слухай, Рыгору, – раптам сьцяміў Лявон, – Можа пракоцімся на машыне за горад?

– Ды мы куды захочаш пракоцімся! Толькі не сьпяшайся. Трэба спачатку пагутарыць з гэтым дупкам, дырэктарам, – рагатнуў Рыгор. – А то ён ізноў на дах палезе, спэцназ клікаць.

– Добра. Але давай дамовімся, што ты ня будзеш яго біць, – Лявон зморшчыўся, падумаўшы аб грубасьці і гвалту.

– Біць? Навошта? Дзедаўскія мэтады! Я не дурнейшы за цябе. Ужо навучыўся, як зь людзьмі пыніцца, – Рыгор зірнуў на Лявона па-змоўніцку і дадаў: – Дупка.