Міхась Зарэмба - З павагай да зямлі і да людзей...

Ды колькі цяпер усялякіх сакрэтаў! Як і з таямнічымі іншапланецянамі. I бачылі іх, і ў кантакт з імі ўступалі... Толькі чамусьці гэтыя іншапланецяне вельмі ўжо асцярожныя, баяцца чагосьці... А можа, і тут падман? Як і з гэтым экстрасенсам... Але ж людзі едуць, едуць з верай і надзеяй.

Вось і Вера надумалася адшукаць таямнічую лекавую расліну. Бабка казала, што траўка расце ў глухім гушчары, у балоцістай нізіне з белым імхом. Выпадае вольная хвіліна (хаця гэтай вольніцы вельмі мала) — і дзяўчынка ідзе ў лес, іншы раз забіраецца даволі далёка. Не баіцца, а можа, проста асіль-вае сваю боязь, пераканаўшыся, што ў лесе няма нічога страшнага.

Сёй-той называе гэтую смеласць дванаццацігадовай дзяўчынкі дзівацтвам, маўляў, тут штосьці не так... А калі б яшчэ хто даведаўся, што Вера хадзіла ноччу на могілкі, дзе блукае Алесіна здань?

Раптам у хаце пачуўся ні то крык, ні то лямант, нешта грукнула, зазвінела. Вера злякнулася, аж пабялела ў твары. Зноў загрукатала ўжо ў сенцах, потым рванула дзверы насцеж. Бацька, быццам ад моцнага выспятка, вываліўся на ганак, спатыкнуўся, узмахнуў рукамі і асеў на калені.

Убачыў дачку і аж застагнаў, яшчэ больш скурчыўся, затуліў твар далонямі. Вера стаяла нібы ў здранцвенні, толькі заўважыла, як Карлуша, напалоханы шумам, сарваўся з вяршаліны і кудысьці паляцеў А з хаты даносіўся роспачна-абураны голас маці:

— Што ж ты, забойца, робіш? I калі ўжо наглытаешся гэтай гары?! Колькі будзеш нас мучыць? Хоць бы дзяцей пашкадаваў!

— Дачушка, прабач, — ён амаль прастагнаў са слязой у голасе. — Нельга мне жыць, нельга...

Бацька адняў рукі ад твару і паглядзеў на дачку сумнымі вачыма, у якіх зіхцелі слёзы. Няголены, нейкі пакамечаны і такі няшчасны.

Ён паволі падняўся з каленяў, хіснуўся, зрабіў крок, другі да Веры, спыніўся, быццам баючыся падыходзіць бліжэй.

— Тата, што ты надумаўея? Ты ж абяцаў... Няўжо табе нікога не шкада? — ціха спытала Вера, ледзьве стрымліваючы сябе, каб не заплакаць. — Ні маму, ні Паўліка, ні Сярожку, ні мяне... Чаму ты такі?

— Верачка, дачушка! Я не хацеў, мяне ўгаварылі, я адмаўляўся... Я не хачу жыць, мне вельмі цяжка... Гэта ўжо не я. Даруй мне за ўсё, даруй! Да... — ён замоўк, сагнуўся як перад ударам.

На ганак выскачыла маці, і яе голас узвіўся ў ранішняй цішыні вісклівым крыкам.

— Што, сілком прымусілі, напаілі?! Бедненькі, няшчасненькі... Сірата казанская? Алкаш, смоўж, п'яўка!

— Заціхні! — амаль прашаптаў бацька. Ён узняў рукі як пры малітве. — Я прашу цябе, людзі чуюць...

— Хай чуюць, хай ведаюць!

— У-у-у! — раптам вызверыўся бацька і пайшоў да маці з кулакамі.

— Та-та-а! Ма-ма-а-а, — Вера кінулася наперад, заступіла дарогу бацьку і заплакала, голасна, наўзрыд.

Бацька спыніўся, крута павярнуў назад і пашкандыбаў каля невысокага плота ў сад.

— Ідзі, ідзі, каб вочы мае не бачылі! — Маці сціхла, падышла да Веры, прытуліла яе да сябе. — Не трэба, дачушка, не трэба... Супакойся. Што нам рабіць, што?!

— Я пашукаю Сярожку, — нарэшце сказала Вера і асцярож-на выслізнула з-пад матчыных рук. — А потым у лес схаджу, можа, суніцы на дзялянцы паспелі... Для Паўліка збяру.

— Добра, прагуляйся, толькі не забудзь, што я сёння дзяжуру на ферме.

— Не забуду. Можа, я Маліну падаю?

— Не, я сама паспею. У яе штосьці з вымем, трэба лоем змазаць... I чаму мы такія няшчасныя?

Вера прамаўчала, нават не паглядзела на маці і паволі пайшла са двара, усё яшчэ прыгнечаная сваркай бацькоў, гэтай цяжкай, безнадзейнай размовай.

Зачыніла за сабой веснічкі і аж зажмурылася ад зыркага сонца. Двор зацяняла густая крона клёна, а тут — мора святла.

Вера пачула над галавой вясёлы шчэбет і прыхінулася бліжэй да плота, зазіраючы ўверх, праз шчыліну ў зялёнай лістоце. Каля франтона, на электрычным провадзе, што мацаваўся да чорнага фарфоравага ізалятара, сядзелі дзве ластаўкі. Белыя грудкі, чорныя галоўкі, доўгія, быццам ножкі цыркуля, хвасты.

Іх гняздо было пад самым вільчыкам, над маленькім акенцам, нейкім цудам прыляпіўшыся да гладкіх дошак франтона. Мінула ўжо два гады, як птушкі пасяліліся тут. Гэтай зімой гняздо ў завейную ноч звалілася на зямлю. Але ластаўкі, вярнуўшыся з выраю, хутка адбудавалі на ранейшым месцы новае жытло. Яшчэ адна ластаўчына пара зляпіла сабе гняздо ў хляве, на бэльцы пад дашчанай столлю. Залятаюць у хлеў праз акенца, прывыклі да людзей і каровы, зусім асвойталіся.

Ёй падабалася назіраць за ластаўкамі. Яны ж такія вясёлыя, дружныя! I хоць бы калі ў іх надарылася птушыная спрэчка... Вунь вераб'і — забіякі, і ў шпакоў Вера бачыла сутычкі. А вось у ластавак — ніколі. Тут і згода, тут і лагода.