Лідзія Арабей - Пошукі кахання - Аповесці, апавяданні

А пасля работы яе і праўда паклікалі ў ардынатарскую, і калі яна ўвайшла, дактары і сёстры, што сабраліся тут, запляскалі ў далоні. Яны стаялі ўсе — у белых халатах і белых шапачках, усе глядзелі на яе, і ўсміхаліся, і пляскалі, пляскалі ў далоні, а Серафіма саромелася, і здавалася ёй, што не заслужыла яна такой увагі паважных людзей, дактароў і сясцёр. Хіба чалавека, які носіць судны, мые падлогу, чысціць прыбіральні, можна так прывячаць?

Палатны доктар стаў пасярод ардынатарскай і пачаў гаварыць:

— Дарагая Серафіма Гаўрылаўна! Сёння, у такі ўрачысты для вас дзень, мы ўсе хочам вас павітаць... Больш чым трыццаць гадоў вы працуеце ў гэтай бальніцы... Самы старэйшы вы ў нас па стажу работнік... Працуеце сумленна, шчыра... Добрае сэрца...

Фімка чула і не чула, што гаварыў палатны доктар, пад сэрца падкотваў, горла душыў тугі камяк, яна ледзьве стрымлівала слёзы, і хацелася ёй, каб скарэй, скарэй гэта скончылася. А доктар усё гаварыў, гаварыў, потым пачаў чытаць загад па бальніцы, у якім Серафіме Гаўрылаўне Мархель выносілася падзяка за шматгадовую сумленную працу.

Калі доктар скончыў чытаць, ёй падалі пяць чырвоных гваздзікоў — разам з вазачкаю, гэта быў падарунак ад усяго аддзялення. I ўсе зноў запляскалі ў далоні, а Фімка выхапіла з халата шматок марлі, які служыў ёй насоўкаю, і пачала выціраць вочы, нос.

— Дзякуй, дзякуй,— кланялася яна ўсім і больш нічога не магла сказаць, апроч гэтага — дзякуй. Яе сэрца было поўнае любві да гэтых людзей, каб магла, яна кожнага з іх абняла б, пацалавала, яна адчувала сябе зусім маладою і поўнаю жадання рабіць, рабіць нешта для іх, для хворых, для ўсіх людзей на свеце.

Калі скончылася віншаванне і ўсе пачалі разыходзіцца, доктарка Вера Сяргееўна, іхняя мясткомаўка, узяла Серафіму за руку.

— Паслухайце, вось у вас у біяграфіі напісана, што ў час вайны вы былі ў партызанах. Гэта мне наш кадравік сказаў. А дакумента на гэта ў вас ніякага няма... Вы б аформілі сабе дакумент, гэта ж і ўзнагароды палагаюцца, і льготы цяпер, і ваабшчэ...

Фімка шукала, у што схаваць, як данесці дадому кволую прыгажосць, каб не змерзла на марозе. Загортвала ў газету кветкі і гаварыла:

— От, Вера Сяргееўна, няма ў мяне дакумента. Ці думала я там, адразу па вайне, пра тыя дакументы... Дзякуй богу, што жывая засталася. Параненая была...

— От бачыце, і параненая была,— устрэў у размову палатны доктар.— I акрамя дзірак на целе — ніякага знаку... Афармляйце дакумент, Серафіма Гаўрылаўна.

Загарнула ўжо ў газету гваздзікі, узяла ў руку вазачку, пагладзіла тоўстае, з гранямі, шкло, якое іскрылася, адбівала промні дня. Падняла вочы на Веру Сяргееўну, глянула на палатнага доктара, паціснула плячмі.

— А як жа цяпер аформіш?.. Трыццаць гадоў пасля вайны...

— Шукаць людзей трэба... Што з вамі былі... Сведкі трэба... Па сведках можна аформіць дакумент,— сказаў палатны доктар.

— А,— махнула рукою Серафіма.— Столькі гадоў пражыла без дакумента... Што ўжо цяпер...

Яна ехала дадому, трымаючы загорнутыя ў газету кветкі, абараняючы іх ад штурханіны ў аўтобусе, каб не зламалі, не пакамечылі. Свежыя гваздзікі зімою, гэта ого-го, яны і грошай вялікіх каштуюць. Крыштальная вазачка ляжала ў гаспадарчай сумцы, без якой Фімка ніколі не выходзіла з дому, без сумкі Фімка не ведала б, што рабіць з рукамі, яна быдта прырасла да пальцаў, гэта выцертая ўжо, з зялёнай цыраты, сумка. Пустая яна сплюшчвалася і худзела, напакаваная прадуктамі, напіналася. Калі Фімка адчыняла дзверы ў кватэру, то і Таня, і дзеці найперш кідалі позіркі на сумку, і калі была яна тоўстая, то дзеці не давалі і да кухні данесці, распакаваць, залазілі ў сумку рукамі, шукалі ў ёй сабе радасці. I Фімка ніколі не забывалася купіць малым хоць сто грам ледзяшоў, хоць пачак пячэння, каб не ашукаць іх надзеі на ласунак.

I сёння, хоць вельмі хацелася скарэй дадому, каб расказаць, як яе прывячалі, паказаць кветкі, вазачку, усё ж забегла ў магазін, накідала ў сумку прадуктаў і дзецям, хоць не маленькія ўжо, купіла загорнуты ў цэлафан пачак цукерак.

Жыла Фімка ў тым самым доме, у якім жылі яны некалі да вайны і дзе, вярнуўшыся пасля ранення, знайшла яна сваю, дужа парадзелую, сям’ю. Два гады не бачыла Фімка мацеры, не бачыла братоў і сясцёр. За тыя два гады маці пастарэла, можа, год на дзесяць. Пахавала дваіх дзяцей — хлопчыка Колю і дзяўчынку Валю, памерлі ад нейкай цяжкой дзіцячай хваробы. Не было пры немцах дактароў, не было бальніц, лякарства, каб лячыць. Бацьку схапілі ў аблаву немцы. Пайшоў на базар яды якой расстарацца — дала яму маці дзесяць марак, недзе раздабытых. I не вярнуўся бацька. Усё чакала маці — можа, на якую работу пагналі, можа, пусцяць потым дадому. Але бацька не вярнуўся, хоць маці і не верыла ў яго смерць, да сваёй канчыны ўсё чакала.