Юлія Шарова - Don Giovanni, або Памілаваны свавольнік

— Праз год. — рэхам паўтарыў Грынкевіч, і Анна зірнула на яго амаль з жахам. — А ты кажаш — сімвалізм.

Яе так уразіла гэтае супадзенне, што яна змоўкла недзе на хвіліну. Затым падышла да Грынкевіча, узяла яго за рукі і моцна іх сціснула, як у апошняй нямой просьбе. У гэты момант далі першы званок.

— Табе ўжо, мусіць, трэба ўбірацца. Я пайду, — хутка прамовіла Анна.

— Пачакай.

Ён узяў у далоні твар Анны і пацалаваў яе ў вусны праз вэлюм.

— Я цябе кахаў. Але яшчэ болей я любіў цябе. І з табой у мяне цалкам сціралася розніца паміж гэтымі двума словамі. Можа быць, гэта таксама нашкодзіла нам, бо табе, як жанчыне, трэба было адчуваць сэнсавыя нюансы.

— Не варта гэта казаць. Я магу зараз заплакаць, і тады я не ведаю што будзе. Удачы табе!

— Бывай. — адказаў ён, выпускаючы Анну з абдымкаў.

На самым парозе яна азірнулася на яго, бо не адразу ўсвядоміла сэнс гэтага «бывай». Яна зняла вэлюм і скамечыла яго ў руках. «Спыні мяне», — прасіла яна позіркам. «Я не маю права», — гэтаксама без словаў адказаў ён.

— Ты. Ты толькі беражы сябе. — ужо ўголас сказала Анна і выйшла з пакоя.

Донна Анна сыходзіць.

Рэчытатыў.

Дон Атавіа адзін.

Размова з Аннай прынесла Грынкевічу нечаканую палёгку. У такія моманты нельга браць на сябе ніякіх абавязанняў. Глупства, забабоны? Хай сабе і так. І лепей, калі ён пасмяецца з іх пасля, а не цяпер. Што і як далей — ён не загадваў. Ён увогуле перастаў бачыць сваю будучыню далей за дзясятую вечара, калі скончыцца спектакль. Аляксей быў цяпер настолькі засяроджаны на сваёй справе, што нават забыўся, як уначы ўгаворваў уласнае сэрца пацярпець і перачакаць. Перасталі існаваць адчуванні, і толькі музычныя гукі ён цяпер успрымаў з асаблівай вастрынёй — як чалавек, пазбаўлены зроку і ўсіх астатніх пачуццяў апроч слыху.

Дон Атавіа ў роздумах пра сваю няшчасную нявесту.

Апрануўся ён хутка, пасля другога званка, паспеўшы да трэцяга. Пад сваю знакамітую кашулю колеру чырвонага парфіру ён надзеў сёння фут­болку: невядома, як цела будзе рэагаваць на вялікую нагрузку, усё ж такі ён здаровы не на сто адсоткаў. Затым Грынкевіч некаторы час аглядаў сябе ў люстэрку. Раней ён здаваўся крыху маладзейшым за свой век, а сёння раптам заўважыў, што неяк вельмі рэзка ці то пасталеў, ці то пастарэў. На скронях было ўжо нямала сівізны, зморшчыны ад крылаў носа да куткоў вуснаў, якія раней не кідаліся ў вочы, цяпер сталі больш рэзкімі. Пэўна, гэта ўсё ж ад перажыванняў і хваробы — схуднеў крыху. Але цяпер ён зразумеў, што сапраўды стаў падобны да ўласнага бацькі. Такая ж самая была міміка, гэтаксама гулялі мускулы сківіцы, падціскаліся вусны. Такім самым рухам, як калісьці бацька, ён правёў грэбнем па валасах і памацаў шчокі — ці добра паголеныя. Гэтаксама ён расправіў рукавы на кашулі, калі зашпіліў манжэты.

Трэці званок прымусіў яго згадаць пра спек­такль. Шчаслівага прадчування выхаду на публіку сёння не было, у грудзях застаяўся нейкі халадок. Не, гэта быў не страх, не хваляванне. Гэта было чаканне самага важнага моманту ў жыцці. Ён стаяў на парозе дырыгенцкай, як бягун на стар­це. Калі вядоўца спектакля абвясціў праз унутраную сувязь, што яго запрашаюць у аркестравую яміну, Грынкевіч выйшаў з пакоя і рушыў калідорамі звыклай яму дарогаю.

Ягонай нявесце цяжка, але ён усё ж паспрабуе аблегчыць яе пакуты сваім каханнем... Няшчасны дон Атавіа, хіба ён разумее, што адчувае дон­на Анна?..

Дон Атавіа сыходзіць.

У гэтыя пару хвілінаў, што трэба было патраціць на дарогу да аркестравай яміны, яму падавалася, нібы ў яго за спінай абвальваецца зямля. Тэатральная абслуга, што таўклася за сцэнай, шаптала яму: «Удачы». Ён машынальна адказваў кіўкамі галавы. Вось апошні калідорчык, дзверы з якога вядуць якраз у яміну. Ён нырнуў у яго, а праз імгненне ўжо праходзіў праз шэрагі басэтляў і скрыпак. Звычайна ён вельмі весела вітаўся з аркестрантамі, сёння ж ён толькі ціха прамаўляў: «Удачы нам усім», рукаючыся з канцэртмайстрамі розных груп. Затым ён кланяўся публіцы. Адзіным звыклым момантам было нядоўгае асляпленне, калі асвятляльнікі ўзялі яго «на гармату». Ён за столькі гадоў працы так і не здолеў прызвычаіцца да гэтага. Трэба было счакаць, пакуль каляровыя мушкі не перастануць бегаць перад вачыма, а ўжо потым наладзіцца на музыку. Сёння, аднак, ён засяроджваўся долей, чым звычайна. Ён разгарнуў партытуру, як магічную кнігу, узяў палачку з выглядам жраца ў старажытным храме. Аркестранты ўжо даўно наладзіліся і чакалі.