Михась Южик - Марыянеткі і лялькаводы

Падобныя прыступы раз за разам паўтараліся з Сяргеем і ў школе. Асабліва на ўроках фізікі, якую вяла суровая дырэктарка. І чым больш гнятлівай і адказнай была атмасфера ў класе, тым часцей карцела Пугачу выкінуць нейкае штукарства. На кантрольных, калі ўсе тужыліся над складанымі задачамі, а строгая настаўніца хадзіла па радах, каб не дапусціць спісвання, Сяргея душыў рогат. Нярэдка ён быў пакараны за гэта двойкамі, выгнаннямі з урокаў і выклікамі ў школу бацькі. Затым хлопец стаў хітраваць і, апярэджваючы прыступ неўтаймоўнага смеху, закрываў твар хусткай, імітаваў насавое кровацячэнне і выбягаў з класа. Насоўку ён насіў у кішэні папярэдне заляпанай чырвонай гуашшу.

Вельмі няпроста было Сяргею і ў час службы ў войску, дзе не дапускалася парушаць цішыню ў страі перад якім-небудзь грозным палкоўнікам ці генералам. Таму ён навучыўся заўсёды станавіцца ў другі рад, і не многія бачылі, што за страшная барацьба адбывалася на яго твары, якія высілкі прыкладаў гэты салдат, каб не заржаць сваім недарэчным, вар’яцкім рогатам.

Пугач нежартоўна баяўся сябе, нібы сядзеў у ім нейкі іншы, непадуладны яму чалавек, здатны на самыя эксцэнтрычныя ўчынкі, што ніяк не стасаваліся з агульначалавечымі правіламі.

Толькі за апошні тыдзень яму тры разы карцела на рэпетыцыях падскочыць да Бабаеўскага і заляпіць поўху, два разы Сяргей змагаўся з жаданнем прылюдна пацалаваць яго палюбоўніцу — Таньку Зарэмбу, адзін раз — даць у калідоры падножку народнаму артысту Дамаронку, старому паважанаму чалавеку, а яшчэ раз — сарваць афішу на тумбе перад тэатрам.

…Па меры таго як акцёр здымаў з сябе мудрагелістыя вопраткі і сціраў грым, праступала сапраўднае яго аблічча.

Гэта быў бялявы малады чалавек сярэдняга росту, нядрэннага целаскладу, з худым і нервовым тварам. Выглядаў ён маладзей за свае пашпартныя дваццаць дзевяць гадоў. Але асноўнай адметнасцю яго твару быў невялічкі шрам над левым брывом, атрыманы Сяргеем яшчэ ў дзяцінстве. Ён як бы падаўжаў гэтае брыво і загінаў яго дагары, надаваў твару нешта мефістофелеўскае і адначасова камічнае. Пугач з дзяцінства камплексаваў з гэтай прычыны, бо якіх толькі мянушак і клічак не прыцягвала на яго галаву гэтая хіба. Але, можа, дзякуючы шраму і паступіў ён калісьці ў тэатральны.

Сяргей памыў твар і рукі, нахапкам апрануўся і выйшаў на калідор. Па дарозе ён хацеў стрэльнуць пару цыгарэт у Тышкевіча і таму скіраваў да кабінкі, адкуль даносіўся зухаваты перасмех акцёрскіх пасядзелак. Але, калі наблізіўся да дзвярэй, то расчуў там голас Альберта Сычова, свайго заклятага нядобразычліўца і халуя Бабаеўскага. Альбертаў тонкі гугнявы голас, перабіваючы суразмоўнікаў, нёс нейкую несусвеціцу… “Мярзотная душа!” — вылаяўся Пугач і прамінуў дзверы.

У фае, перад гардэробам, ён сустрэў Людку Дробаш, маладую актрысу, сваю добрую прыяцельку.

— Прывітанне ўніжаным і абражаным, — сказала яна, жартаўліва ўшчыпнуўшы Сяргея за вуха.

— Прывітанне ўзвышаным і знакамітым, — буркліва адказаў Пугач. — У цябе курыць ёсць?

— “Гродна”.

— Давай перакурым.

— Я, увогуле, у буфет збіралася. Хадзем, са мной пасядзіш.

— Угаварыла.

Адносіны Сяргея Пугача з Людкай Дробаш былі неадназначнымі хаця б таму, што гады тры назад яны перажылі бурны і кароткі раман. Каханне доўжылася які месяц, потым адбылася невялікая размоўка — з тых, што звычайна вядуць да прымірэння. Але прымірэння не адбылося, таму што Людка, нечакана нават для сябе, праз два тыдні выскачыла замуж за нейкага журналіста. І, як бывае ў абсалютнай большасці падобных выпадкаў, стаўся гэты шлюб няўдалым. Журналіст, што літаральна зачараваў Людку красамоўствам і густымі чорнымі вусамі, насамрэч аказаўся чалавекам даволі пустым і нікчэмным: ныцікам, фантазёрам ды яшчэ і п’яніцам. Ён кінуў яе праз паўгода, з’ехаўшы ў іншы горад, — кінуў на трэцім месяцы цяжарнасці, а таксама з даўгамі за кватэру, якую яны здымалі. І мусіла бедная Дробаш вяртацца ў свой камунальны пакойчык. Блізкіх родзічаў у яе не было і таму, як ні балела душа, давялося ёй паспяшацца з абортам. Вось такая гісторыя.

Людку, што раней была вяртухай і рагатухай, з год было не пазнаць. Яна пацямнела з твару, зблажэла целам, замкнулася, і Пугачу, які ведаў толькі пра няўдалы шлюб, адно заставалася здагадвацца, якія буры бушуюць у душы яго колішняй каханкі. Толькі яе ігра на сцэне — гэта таксама кідалася ў вочы — стала куды больш глыбокай і драматычнай. Неўзабаве Дробаш пачалі даваць небывала значныя ролі, яе імя зачасціла на старонках культурніцкіх газет, а праз некаторы час яна патрапіла ў расейскі тэлесерыял і прагрымела на ўсім постсавецкім абсягу.