Михась Южик - Лесвіца

— Ну ён жа павінен разумець, што гэтага не будзе, што ты дарослы чалавек і ён табе не ўказ!

— Гэта ты, мам, разумееш. Гэта я і Пеця разумеем. А як яму, ідыёту, давесці? — усклікнула Тамара.

— Ну-ну, дачушка, не трэба на бацьку такімі словамі. — пралепятала Вера Генадзеўна. Есці яна ўжо не змагла, хоць некаторыя стравы стаялі перад ёй некранутыя; аднак узяла келіх і адпіла тры чвэрці з налітага.

— А якімі яшчэ на яго словамі, калі ён па-людску не разумее?! — усё больш закіпала Тамара. — Ты ж зразумей, мам, што, калі ён не спыніць свае дамаганні, калі не сунімецца, то Пеця. — тут яна секунду павагалася, — то Пеця прыме самыя жорсткія захады.

— Пачакай, Томік, якія захады? — насцярожылася Вера Генадзеўна.

— Не бойся, — супакоіла яе дачка, — біць яго ніхто, канешне, не будзе. Але ж ёсць законныя структуры, закліканыя абараняць спакой сваіх грамадзян. Ёсць тая ж міліцыя, ёсць прымусовыя медыцынскія ўстановы, дзе будуць высвятляць прычыны ягонага шалу.

— Не, дачушка, тут ты, здаецца, перагібаеш. Бацька, канешне, чалавек неўраўнаважаны, псіхаваты, але і ты яго зразумей. Ён (як, дарэчы, і я) хвалюецца за твой лёс.

— А вось не трэба за мяне хвалявацца! — запальчыва ўсклікнула дачка. — Сама як-небудзь.

— Ну-ну, Томік, навошта ж так нервавацца? Ужо ж мне ты павінна верыць, ужо ж я толькі дабра табе магу пажадаць.

— Табе я веру, мам, — Тамара зляпіла грымасу пакрыўджанай дзяўчынкі, — для таго і сустрэлася тут з табой. Дык памажы, парай, што рабіць.

— Асноўнае, чым бацька незадаволены, як я разумею, гэта, дачушка, твой сацыяльны статус. Прабач, але ён і мяне хвалюе. Жыгоцкі, вядома ж, чалавек станоўчы, харошы. Але не дай Бог у вас разлад, — загаварыла шэптам Вера Генадзеўна, — і ўсё рэзка для цябе зменіцца.

— Нічога не зменіцца, мы кахаем адно аднаго, і больш я нічога не хачу ведаць! — Тамара ўзяла ў руку келіх, адпіла зусім трошкі віна, вярнула на стол.

— Ты зноў гарачышся, — з любасцю пазірала на яе маці, — а я прасіла выслухаць мяне памяркоўна.

Дачка скрывілася і прамаўчала.

— Дык вось, Тамарачка. У Пятра Вацлававіча ёсць двое дарослых сыноў, жонка, з якой ён так дагэтуль і не развёўся. Усе яны, хочаш не хочаш, а прэтэндэнты на яго грошы, а ты ім — саперніца. Як ні круці. Гэта, дачушка, трэба заўсёды памятаць. Скажы, чаму ён не развядзецца?

— Няўжо ты думаеш, што я вось так у лоб і спытаю: «Пець, а чаму ты не ў разводзе?»

— Не, не думаю, — сур’ёзна сказала маці, — але празандзіраваць, тактоўна выведаць усё — табе неабходна. Каб не было потым расчараванняў. Я вось, напрыклад, ад цябе ніколі не чула пра яго малодшага сына. А між тым ведаю, што сыноў у Жыгоцкага двое: малодшы Андрэй і старэйшы Саша.

— Ён з ім не жыве, — буркнула Тамара, маючы на ўвазе малодшага.

— Чаму, цікавілася?

— Не цікавілася, але падазраю, што яны з ім у напружаных адносінах. Дакладней — у ніякіх адносінах. Больш таго, я адчуваю, што ўсякія размовы такога плана для Пеці балючыя, а таму не прыстаю.

— А ты не прыставай, — крыху пасунулася да яе Вера Генадзеўна, — аднак ведаць павінна. Можа, гэта пастка для цябе якая, можа, там што нячыста?..

— Дык што ты мне прапаноўваеш? — утаропілася на яе дачка.

— Канкрэтна — нічога. А ўвогуле — быць асцярожнай і лавіць кожную чутку, кожны намёк. Мабыць, дакументы якія, фотаздымкі ў доме захоўваюцца. Можа, у размове са старэйшым сынам што прамільгне.

— Сашка — гэта правая рука бацькі, самы адданы яму чалавек. Ён нічога не скажа. — Тамара зноў задыміла цыгарэтай. — І наогул, нікуды я лезці не буду.

— І ўсё-ткі, — настойвала маці, — чаму ён з жонкай не развядзецца, як думаеш?

— Ай, ну мам! Ты хочаш, каб я табе намалявала ўсю паднаготную іхняй сям’і. Я магу толькі здагадвацца, разумееш?.. — Дачка памаўчала надзьмуўшыся. — Ну, я мяркую, што ці то яна не дае яму разводу, ці то ўмовы, пры якіх ён можа адбыцца, Пецю не здавальняюць. Па законе ж, мабыць, нешта і ёй належыць.

— Належыць, і думаю, што нямала. А адкупіцца ён не спрабаваў?

— Ат, мам! — абурылася Тамара. — Ты пераходзіш усякія межы разумнага! Ну адкуль жа мне гэта знаць? — І істэрычна: — Госпадзе, ды дайце ж мне проста спакойна пажыць!

— І зноў ты хвалюешся, — працягвала дапытлівая маці, — а між тым твой спакой залежыць іменна ад ведання сітуацыі.

— Мой спакой залежыць ад роднага бацькі! Вось ад каго мой галаўны боль. Ён жа, напэўна, мне нейкую падлянку задумаў. Ды што там задумаў — ён адкрыта гаворыць, што сапсуе мне жыццё, што не дасць нам з Пецем быць разам. — На Тамарыных вачах навярнуліся слёзы. — Скажы, хіба так можна, як ён паступае? Пеця аднойчы з ім гаварыў (да тэлефона падышоў першы), дык татка мой яго мацюкамі накрыў. Пеця, калі хочаш знаць, з таго дня спіць дрэнна, раздражнёны, а ў яго, ведаеш, якая нагрузка. Яму ж з людзьмі кожны дзень працаваць, вырашаць найважнейшыя справы. І хоць ён нічога такога не казаў, думаю, што зробіць усё магчымае, каб захаваць наш спакой.