Алесь Рыбак - На раздарожжы

— Вы мне цэлы вулей уратавалі. Ну, з мяне магарыч, але, паколькі вы не п’яце, то трохлітровы слоік мёду, лічыце, ужо зарабілі. Хутка буду вымаць рамкі і качаць. У мяне ж медагонка ёсцека.

У той вечар усе былі шчаслівыя.

А праз два дні Сяргейка моцна параніў правую руку. Поўзаючы каля адной з бярозак, ён натрапіў на пабітую бутэльку і калі ўдумаў стаць на ножкі, вострае шкло зрэзала яму на далоні, бліжэй да кісці, ладнаваты кавалак жывога мяса, якое завісла на адной шкурцы. На сынаў крык і енк прыбегла мама і, глянуўшы на руку, ледзь не страціла прытомнасць. Вадзім гэты раз не рыбачыў, быў акурат дома і таксама падбег да Сяргейкі.

— Божа, што ж рабіць? — роспачна ламала пальцы Люся. — У нас жа ні ёду, ды і бінт ці ёсць. Трэба хуценька ў бальніцу. А хто адвязе?

Рану прамылі кіпячонай вадой, завязалі чыстай анучкай.

— Я хутка дамчу яго ў Мікуцічы. Там ёсць фельчарскі пункт, — супакоіў Вадзім жонку. — Усякае бывае.

Аднак Люся не знаходзіла сабе месца:

— А як заражэнне крыві? Я тады таксама памру.

Вадзім не стаў марудзіць і з сынам на руках пусціўся праз лес да мястэчка. Баяўся, хаця б медпункт не быў зачынены, хаця б там хто быў. Прыбег запыханы і абрадаваўся: народу нікога не было, і стары, у акулярах фельчар, паглядзеўшы рану, супакоіў:

— Вы, малады чалавек, прыбеглі ў свой час і ў патрэбнае месца. Ёсць яшчэ магчымасць, пакуль не засохла, прышыць шкурку, што мы зараз і зробім, толькі спачатку дэзінфіцыруем.

Сын, на шчасце, не вельмі крычаў, бо таксама быў напалоханы і не ведаў, што дзядзя робіць з яго ручкай. Калі ўсё было зроблена і забінтавана, фельчар раптам ні з таго ні з сяго папытаў:

— Вы часам не той Гурко, які вучыўся ў нас, а зараз піша гумарэскі і апавяданні?

Вадзім здзівіўся, што і дасюль даходзяць яго творы і нехта іх чытае. Сціпла адказаў:

— Так, гэта я. Але ж я так мала напісаў.

— Мала, ды ўдала, — адказаў фельчар. — Рады быў пазнаёміцца.

Вадзім хацеў спытаць у яго пра Аляксея Мітрафанавіча, але зайшла аку­рат пажылая жанчына з дзяўчынкай, ды і сын моцна захныкаў, і ён, падзякаваўшы і цёпла развітаўшыся, пайшоў у Лядзіны тым жа самым шляхам. Люся з Ірынкай сустрэлі іх на паўдарозе. Убачыўшы сынка жывым і здаровым, яна зацалавала яго, узяла на рукі, прытуліла да грудзей.

— Я месца сабе не знаходзіла, сыночак мой родненькі. — І ўжо да мужа: — А добра ачысцілі рану? І што з той шкуркай?

Вадзім супакоіў:

— Вопытны фельчар трапіў. Ён прамыў ранку, адарванае прыклаў на месца і зашыў, сказаў, каб праз тыдзень паказалі. А зараз нельга трывожыць, каб нічога не парушыць. І мачыць не трэба.

— Я буду берагчы цябе, сынулька мой любы. І ты, дочачка, прыглядвай за ім, калі я куды адхінуся. Ён жа такі яшчэ маленькі.

— А я ўжо вялікая, — пахвалілася Ірынка. — І ваўкоў не баюся.

— Іх тут няма, — сказаў тата. — Яны жывуць далёка, у цёмным лесе.

Гаспадыня, сустрэўшы іх, павінілася:

— Гэта ж я вінаватая, што не ўбачыла тога бітага шкла. Нейкі п’яніца, відаць, шпурнуў бутэльку, якая і разбілася аб ствол. Я ўжо ўсё абшнарыла, каб болей не было асколкаў.

У той вечар, як ні хацелася, на рыбалку ён не пайшоў, быў з сынам.

11

Два месяцы праляцелі бы адзін дзень. Люся з дзецьмі вярнулася да маці, а Вадзім пачаў шукаць сталую працу. Дні стаялі гожыя, без дажджу і ветру, але ўжо адчувалася недалёкая восень. Лістота ўвачавідкі жаўцела, падала долу, а ў небе не-не дый з’яўляліся кліны журавоў, якія, тужліва курлыкаючы, клінам адплывалі кудысь у райскія краіны. Была тая пара, калі дзеці рыхтаваліся да школы, бацькі куплялі ім сшыткі, пеналы, новую форму, бо са старой яны ўжо вылузаліся.

Пасля Лядзін у горадзе дыхалася цяжка, неставала паветра, і Вадзім, не вытрымаўшы адзіноты, не знайшоўшы пакуль што нічога абнадзейваючага, паехаў у Жорнаўку. Хацелася яшчэ хоць пару дзён пацешыцца воляй, да якой прывык у Лядзінах, бо, ведаў, пасля як упражэцца, то ўсё летняе будзе здавацца яму казачным сном, нерэальнасцю. Рупіла папоўніць кашалёк, бо з прыездам сюды выдаткі на ўсё патроіліся. Гэта там было ўдосталь бясплатнай рыбы, малака, а тут толькі і паспявай бегаць у магазін. Ехаць жа ў камандзіроўкі ад таварыства «Веды» чамусьці не хацелася, тым больш напярэдадні дажджлівай восені, затым зімы. Але ж нястача грошай вымушала не лічыцца з сабой. Пабыўшы два дні з жонкай і дзецьмі, ён зноў апанурана падаўся ў Мінск. Перш чым зайсці ў таварыства, рашыў наведаць Рыгора. У таго ўжо быў свой кабінет, абстаўлены неблагой мэбляй: паўкруглы стол