Алесь Рыбак - На раздарожжы

Раніцай, аформіўшы камандзіроўку, ён ужо ехаў маскоўскім поездам да Гродна.

10

У сярэдзіне ліпеня яны ўсе ўчатырох былі ўжо ў Лядзінах. Ад поезда дабраліся аўтобусам да Мікуціч, а адтуль дзе лясной дарогай, дзе ўзбоч Нёмана ішлі да Лядзін. Люся не пераставала вохкаць ды ахаць, любуючыся такой прыгажосцю. Сяргейку везлі ў калясцы. Ён не спаў, імкнуўся вылузацца з яе, але ж ісці ён не змог бы, а несці аніяк не выпадала. Абедзве рукі Вадзіма былі занятыя вялізнымі сумкамі. Люся таксама несла гаспадарчую сумку, у якой была на першы час яда. Яны не спяшаліся, бо да вечара яшчэ было вельмі далёка. На беразе рэчкі паслалі посцілку, пасядзелі. Выпусцілі і малога жэўжыка, які, ледзьве апынуўшыся на волі, адразу папоўз да вады.

— Во шустрык, — Люся кінулася да яго і вярнула на месца. — За ім трэба вока ды вока.

Ірынка забаўлялася з вудачкай, якую ёй даручылі несці. Пасля, разуўшыся, пачала бегаць за рознакаляровымі матылькамі, спрабуючы хоць аднаго злавіць голымі ручкамі.

— Глядзі, на пчалу дзе не наступі, — Вадзім падышоў да дачкі, памог абуць сандалікі. — А то як дасць джала, то не так заскачаш. Бачыш, колькі іх тут на кветачках, як яны збіраюць мёдзік.

— А я люблю мёдзік, — Ірынка, ужо абутая, зноў занялася вудачкай. — Татачка, а ты лыбку зловіш? Вялікую, вялікую, — яна раскінула ручкі і паказала якую.

Яны з Люсяй рассмяяліся, давольныя і гэтым пагодным днём, і тым, што доўга будуць разам на такім прыволлі.

Гаспадыня, якая даўно пахавала мужа і жыла адзінока (родны сын працаваў у Мінску на станкабудаўнічым заводзе і паказваўся дома рэдка), стрэла іх з вялікай радасцю.

— Божа, — войкала яна, — як жа вы дабраліся з такім маленькім? Гэта ж зусім няблізка ад Мікуціч. А яшчэ з Мінска ехалі.

Яна выдзеліла ім вялікі пакой, у якім было тры акны, і ўсе глядзелі ў бок бярозавага гайка, атуленага з усіх бакоў плеценым з лазы парканам. Калі трохі разгрузіліся, Сяргейку паклалі спаць у калясцы на вуліцы, пайшлі аглядаць бярозкі і наогул увесь участак пры хаце пад гонтавым дахам. З боку лесу бліз склепа стаялі тры вуллі, дзе, чуваць было нават здаля, гулі пчолы, бліжэй да хаты месціліся грады, а на другім баку хаты, ад калодзежа і далей да плоту — бярозавы гаёк. Люся, нібыта тое дзяўчо, бегала і лічыла дрэўцы. Налічыла ажно сто тры прыгажуні. Нёмана адсюль не было бачна, хоць лёгкі вецярок прыносіў з тога боку пах аеру, надрэчнай мяты.

— Божа, ды тут жа лепш, чым у тым раі. — Яна абняла аберуч бярозку, прытулілася да яе. Век бы жыла тут.

Ірынка, у лёгкай сукеначцы ў зялёны гарошак, таксама лічыла дрэўцы, бегала, хавалася ад бацькоў, гукала, каб яе шукалі.

Гаспадыня сядзела на ганку, любавалася кватарантамі, зычліва ўсміхалася.

— Таццяна Пятроўна, — крыкнуў Вадзім, — чарвякоў тут я знайду дзе? Хачу схадзіць на рэчку, мо што злаўлю. Сто гадоў не рыбачыў. Тут жа, відаць, мала хто ходзіць з вудачкамі.

— Чаму, у выхадныя дні наязджае нямала, нават з Мінска. Адзін палкоўнік у адстаўцы з самой Масквы прыехаў. Другі месяц жыве па-суседску. Ён нямала цягае шчупакоў, язёў, акунёў, а малечы дык не злічыць. Усё сушыць, адсылае пасылкамі дадому. Вы пыталіся, як з чарвякамі? А во, зараз дам рыдлёўку, каля хлява, дзе быў гной, трэба ўкапаць, там і сын неяк корпаўся, набраў цэлую бляшанку.

Пакуль Люся з дачкой бегалі між бярозак, Вадзім і сапраўды набраў няма­ла тлустых чарвякоў. Цяпер трэба было падрыхтаваць вудачку, праверыць лёску, начапіць кручок.

Дачка, дазнаўшыся, што ён ідзе на рэчку, напрасілася ўзяць яе з сабой. Вадзім паглядзеў на жонку.

— Пытайся ў мамы, — сказаў не вельмі ахвотна. — Баюся, будзеш шумець, распудзіш мне ўсю рыбку. Ды і камары ля вады могуць пакусаць, у нас жа нічога няма ад гэтай поскудзі.

— Хачу лібкі, — заенчыла малая, і Люся не вытрывала, прынесла з хаты шапачку і плашчык.

— Гэта, — сказала, — калі будзе заедзь і стане халадаць. Ахінешся, шапачку на галаву і сядзі ціхенька.

Яны пайшлі нацянькі, праз поплаў, які кішэў пчоламі, матылькамі, стракозамі, конікамі. Высокая трава даставала Ірынцы да падбародка, але дачушка, якая сама напрасілася на рыбалку, мужна прадзіралася скрозь гэта густое разнатраўе, пакуль не выйшлі на калёсную дарогу і дыхнулі вальней.

— Больш сюдою не пойдзем, — ён агледзеў яе тварык, ногі, баючыся, каб дзе не трапілася была крапіва і не пасекла пісягамі скуру. Але ўсё абышлося, і яны пакрочылі далей. Да рэчкі выйшлі неспадзеўкі. Трохі завярнулі ўправа, зялёнай куп’істай прагалінай прайшлі да лазовых кустоў і ўбачылі стужку Нёмана. Ды ён быў вузкаваты, чысты, не запаскуджаны каравяком, і яны, прысеўшы на траву, пачалі рыхтаваць снасці. Ірынка трымала лёску, а ён прыладжваў паплавок, грузік і кручок. Нарэшце выбралі з бляшанкі самага тлустага чарвяка і надзелі на кручок. Вадзім, загадаўшы дачцэ моцна не тэпаць па беразе, кінуў вуду на глыбокае, пачаў чакаць. Тут, у заяміне, вада стаяла ціхая і цёмная. Відаць, глыбіня была метр-два, калі не болей. Паплавок выплыў на паверхню, пачаў рабіць невялікія кругі. Раптам яго кудысь павяло, ды так імкліва, што ледзьве вудачку не пацягнула ў ваду. Ухапіўшыся за канец, ён падсек, пацягнуў на сябе, але ў глыбіні нехта аказваў шалёнае супраціўленне.