Зинаида Дудюк - Закон захавання кахання

Яна, супрацоўнік раённай газеты, мела магчымасць без білета наведваць культурныя мерапрыемствы, якія адбываліся ў горадзе. Сядзела ў шумлівай зале і з хваляваннем чакала барда. Людзі пачалі нецярпліва пляскаць у ладкі. Шырма рассунулася, на пустую сцэну з-за кулісаў выйшаў прыгожы малады мужчына з хвалістымі светлымі валасамі і сінімі вачамі. Ён пакланіўся, пашчыпаў струны гітары і пачаў спяваць. Голас у яго быў прыемны, мяккі, такім бы спяваць калыханкі. Здавалася, што бард рухаўся ў прасторы гукаў, чутных толькі яму. Ягоныя жэсты, поступ, позіркі падпарадкаваліся дзіўнаму рытму. Ада не магла адарваць ад спевака вачэй, і яшчэ не розумам, а падсвядома разумела: менавіта гэтага чалавека яна кахала з таго самага моманту, як убачыла Лятаўца ў сне.

Калі прагучалі апошнія акорды, слухачы, зачараваныя спевамі, колькі хвілін маўчалі, а потым зала ўзарвалася магутнымі воплескамі. Нецярплівыя дзяўчаты пабеглі на сцэну з кветкамі. Спявак галантна цалаваў ім ручкі і дзякаваў. Ада тым часам накіравалася за кулісы. Там яна сустрэла Касьяна. Ён нёс бярэмя букетаў, убачыўшы яе, спыніўся. Яна сказала яму, што з’яўляецца супрацоўнікам мясцовай газеты і што ўражаная яго выступленнем і хацела б узяць інтэрв’ю, каб шырэй расказаць пра яго чытачам.

— Аглядальнік? Хочаце мяне агледзець? — іранічна пасміхнуўся бард. Ада сумелася ад пачутага. — Праз гадзіну ў мяне яшчэ адна сустрэча ў клубе санаторыя. Можа, толькі пасля таго пагутарым, — дадаў ён.

— Добра, — згадзілася яна.

— А ведаеце што, пачакайце хвілінку, я збяру рэчы, і на маёй машыне паедзем на новую сцэнічную пляцоўку. Што ж гэта я кветкі трымаю? Гэта вам.

Ада адхіснулася, прамовіла:

— Не трэба! Гэта ж вашы кветкі!

— А куды я іх падзену? У гасцініцу павязу ці што? Бярыце, вам яны вельмі пасуюць.

Ада прыняла кветкі, паклала іх на абшарпаны стол, што стаяў за кулісамі, склала з іх, калі Касьян выйшаў з грымёркі, гожы акуратны букет.

Калі ён неўзабаве вярнуўся, Ада ўжо трымала той букет у руках.

— Якое хараство! Давайце я вазьму вас на працу кветканосцам! — пажартаваў ён.

— Згодная, — адказала Ада, ледзьве хаваючы хваляванне.

Вельмі ж недасяжна прыгожы быў гэты чалавек. У Ады, як яна лічыла, была сціплая знешнасць: сярэдні рост, звычайны круглы твар з дробнымі рысамі, зялёныя вочы, каштанавыя валасы. Але на яе звярталі ўвагу хлопцы, можа, таму, што было ў яе паставе, вачах, аблічы нешта ўзнёслае, рамантычнае.

— У такім разе едзем у санаторый, будзеце яшчэ і маім навігатарам, бо ў вашым горадзе я ўпершыню, — прапанаваў Касьян.

— З задавальненнем. Паедзем туды, — Ада ўзмахнула рукою, паказваючы напрамак і не ўтрымалася, каб не спытаць. — Ці даўно вы выступаеце?

— Ды ўжо гадоў пяць.

— Шкада, што раней да нас не прыязджалі. Гледачы атрымалі вялікае задавальненне. Я — таксама.

— Дзякуй, — адказаў Касьян, на імгненне адрываючы позірк ад дарогі. — Калі адчуваеш, што твая праца прыносіць радасць людзям, што ты — не проста блазан на сцэне, які выйшаў павесяліць публіку, а крануў іхнюю душу, самыя патаемныя струны, дык жыццё набывае сэнс.

— Дзе ваша сталае месца працы?

— У гродзенскай філармоніі, а раней сам па сабе трэнькаў.

— Не кажыце так. Вы цудоўна спявалі і ігралі. У вас нават прозвішча музычнае.

— Усе мае дзяды і прадзеды займаліся тым, што рабілі цымбалы, гуслі, скрыпкі ды гралі на гэтых інструментах на вяселлях. Адсюль і прозвішча пайшло. А я выбраў гітару як найбольш папулярны інструмент. Але ёсць у мяне задума сабраць аўтэнтычны аркестр з традыцыйнай дудою, барабанам з бразготкамі, скрыпкаю ды цымбаламі. Як грымнем разам, дык увесь свет заскача. Толькі вы пра маю мару не пішыце, бо не здзейсніцца.

— Як жа можна не сказаць пра мару?

— Можна напісаць, што мару яшчэ раз наведаць ваш горад. А якія тут ёсць славутыя мясціны?

— Найперш — крэпасць.

— Ведаю, учора паразглядваў бастыёны, пахадзіў па сутарэннях. Цікава, ці ёсць якія адметныя факты, якія датычацца гісторыі крэпасці?

— Ёсць звесткі пра так званы «Бабруйскі план», прыдуманы дзекабрыстамі Мураўёвым-Апосталам і Бястужавым-Руміным, якія ў той час камандавалі Палтаўскім і Чарнігаўскім палкамі ў крэпасці. Яны хацелі ўзяць у закладнікі цара Аляксандра Паўлавіча, які меўся наведаць Бабруйск у 1823 годзе. Потым мелі намер рухацца на Пецярбург разам з высокапастаўленым палонным. Гэтую задуму аспрэчыў Пестэль. І яна не здзейснілася. Цар без прыгод агледзеў Бабруйск, крэпасць і ад’ехаў. Потым, як вы ведаеце, дзекабрыстаў-зачыншчыкаў павесілі, вось такая гісторыя. Яшчэ кажуць, што ёсць пад крэпасцю шмат падземных хадоў, але я ніколі не адважвалася хадзіць па падзямеллях, і, думаю, там ужо ўсё завалена.