Владимир Степан - Няўлоўнае

Мінулым летам угаварылі мяне вясковыя прыяцелі схадзіць з крыгай. Прайшлі па малой рэчцы. Стаміліся, ледзь на бераг ускараскаліся. А калі рыбу на трох расклалі, то я смяяўся. Кожнаму па сем рыбінак атрымалася.

Чаму крыгу забараняюць, я не разумею?

Пётр і Андрэй

Апосталы Пётр і Андрэй былі патомнымі рыбакамі. Закідалі свае сеткі, а потым выцягвалі і выбіралі рыбу. Бывала, шчасціла, а бывала, вярталіся і без рыбы. Перабіралі сеткі, рамантавалі, сушылі, а потым зноў выпраўляліся ад берага. Сустрэлі Хрыста і зрабіліся «лаўцамі душ чалавечых».

Рыбацкае мінулае братоў Пятра і Андрэя мне блізкае і зразумелае. Нават хочацца думаць, што калі-нікалі апосталы згадвалі свой човен, вёслы, адпаліраваныя далонямі, хвалі, і тое, як сыходзіць з рук у ваду сетка, сплеценая з суворых нітак.

Дарога з рыбы

На карычневым і бясконцым, роўным, як стол, тарфяным полі мелася адна звілістая зялёная лінія. Гэта была старая вузкакалейка. Па ёй ездзіў малы і брудны паравозік з адным зялёным вагонам без дзвярэй і адной іржавай платформай. У вагончыку ездзілі рабочыя, а на платформе вазілі рознае жалеззе для дымных незразумелых трактароў, якія шнуравалі па тарфяным полі. За імі, як дым, цягнуўся карычневы тарфяны пыл. Невялікі і ціхі паравозік звалі «кукушкай».

Аднойчы, калі мы з сябрам цягнуліся па зялёнай вузкакалейцы з далёкіх кар’ераў, паравозік спыніўся і падвёз нас з Валодзькам амаль да Цэнтралкі, да чыгуначнага моста. Цэнтралкай мы называлі галоўную міліярацыйную кана­ву. Ад яе да нашага дома, калі наўпрост, тры кіламетры. Мы з сябрам адчувалі сябе шчаслівымі, быццам на самалёце пакаталіся.

Дзе-нідзе на зялёным полі, на ранейшым тарфяніку засталіся кавалкі той дзівоснай чыгункі. Ідзеш-брыдзеш па ёй, а яна раптам абрываецца, як жыццё.

Мой бераг

Не памятаю той момант, калі ўзяў у руку аловак і накрэмзаў на паперы першы малюнак. Не памятаю, калі ўзяў пэндзлік і дакрануўся да фарбы, а потым да паперы. Не памятаю і першы «літаратурны» тэкст. Калі, як, што напісаў і пра што? Шмат разоў кляў сябе і абяцаў, што не буду маляваць, кіну пісаць, хопіць складаць словы. Усё не так, не тое, кепска, крыва-коса. Абяцаў-абяцаў, але потым абяцанні не выконваў.

Але добра памятаю той дзень і момант, калі першы раз узяў у рукі бамбу­ковую вуду з тоўстай жылкай. І першую, выхапленую з вады, рыбіну, чорнага лінька, памятаю. Тая рыбіна, з яе дзіўным балотным пахам — торфам, травой, дрыгвой, цёплай рудой вадой кар’ера — стаіць у вачах, адбілася ў памяці. Засталася, як і ўвесь той шчаслівы дзень. Ніколі, нават калі вяртаўся дамоў без рыбы, галодны, мокры, замерзлы і стомлены парожнім швэнданнем па рацэ, ніколі не казаў сабе, што хопіць цягацца з вудай, досыць марнаваць час.

Бывае, думаю, што, можа, лёсам мне было наканавана зрабіцца рыбаком, а я пайшоў насуперак? А потым думаю, што я стаміўся і трэба паехаць да вады, прыйсці на бераг, закінуць вуду і ўсё будзе добра.