У маладосці яна была вельмі прыгожая жанчына, і таму яе вельмі часта запрашалі розныя начальнікі аддзелаў, сакратары райкамаў пасля напружанага паседжання ці семінара па абмене перадавым вопытам папарыцца ў лазні ці з’ездзіць на прыроду. У гады яе маладосці такіх мерапрыемстваў было нагэтулькі шмат, што думаць пра стварэнне сям’і не было часу. Потым кватэра ёй стала непатрэбнаю. У інтэрнатах, дзе моладзь, было весялей. Весялей было і ад таго, што яе як былую падпольшчыцу часта запрашалі на розныя злёты, у школы. Раней тое рабілася часцей. Цяпер пра яе зусім забыліся. Раней яна сяды-тады атрымлівала юбілейны медалік ды канверт, у якім было дзесяць рублёў. Грошы яе тады не вабілі. Цешыла душу павага. Потым - а гады прабеглі так хутка - пайшла на пенсію, і ёй перасталі па-святочнаму ўручаць медалі з канвертамі.
Праўда, да розных рэвалюцыйных святаў дасылалі паштоўкі. Урэшце не стала і гэтых віншаванняў. На яе ўвогуле ўсе забыліся. Так знакамітая падпольшчыца Яўгенія Максімаўна Лазарэвіч ператварылася ў звычайную прыбіральшчыцу бабу Жэню, старую і сварлівую жанчыну.
З’яўленне ў яе пакойчыку людзей было промнем святла ў сённяшні хмурны дзень. Яна, як у лепшыя гады сваёй маладосці, калі даводзілася сустракаць пажаданых начальству гасцей, шырока развяла рукі ўбакі, заплюшчыла вочы і падалася ўперад. Звялымі губамі чмокнула ў шчаку Мармулка. Антон Паўлавіч, які ішоў следам, зразумеў усё на свой лад.
- Вядома, вось чаму ты хацеў быць апранутым ад Валянціна. I даўно гэта ў вас?
- Я пазнаёміўся з бабаю Жэняю, як толькі паступіў ва універсітэт. Ужо болей як шэсць гадоў.
- Багата часу прайшло, - усё з той жа іроніяй працягваў гутарку адвакат. - Вы свае адносіны зарэгістравалі ці проста так?..
- Ды не, што вы! Якая рэгістрацыя, - тут Мармулак зразумеў, што з яго проста смяюцца. - Вы што, мяне за дурня лічыце, ці як? Каб я...
- Супакойся. У жыцці ўсялякае бывае. Але давай хутчэй да справы. Мяне чакаюць кліенты.
- Баба Жэня, - звярнуўся да яе былы студэнт, якога яна не раз лупцавала шчоткаю і не баялася, што той можа адказаць. - Мы да вас па справе.
- Без былой падпольшчыцы ніхто не можа абысціся, - расквакталася старая ды падалася да тумбачкі. - У мяне тут ёсць кавалачак лівернай каўбаскі, - з гэтымі словамі яна паклала на стол нешта шэра-цёмнага колеру. Пакой запоўніў ванітоўны пах.
- Спадзяюся, хлопцы прынеслі з сабою па сто грамаў для апетыту.
Антон Паўлавіч палез у кішэню па насоўку. Мармулак атуліў нос рукавом.
- Кейс давай, старая карга! - адкінуўшы ўсялякія культурныя выкрунтасы са словамі, закрычаў адвакат.
- Пецечка, ты чаго мне немца сюды прывёў? Я ж іх, фашыстаў, у вайну сваімі рукамі душыла, і гэтага задушу.
Жанчына была настроена рашуча і па старой партызанскай звычцы ўхапілася за нож.
- Баба Жэня! Баба Жэня! Супакойцеся. Антон Паўлавіч - свой чалавек. Ен мяне ад турмы выратаваў.
- А чаго ён тут мне па-нямецку гергеча? "Кейс, кейс"... "Аўсвайс, аўсвайс"...
- Вы той чамадан збераглі?
- Голубе ты мой! - прыбіралынчыцу пацягнула на лірычны лад. - За каго ты мяне лічыш?! Не верыш слову старой баявой падполынчыцы?
- Верым, верым, - азваўся наваспечаны іншаземец. - Толькі паклажу хутчэй давай.
- Не загадвай мне тут, уласаўская морда, - тупнула нагою старая. - Я вас, гадаў, за тысячу кіламетраў нюхам чую... Даў мне Пецечка рэч на схову, яму і аддам.
Старая выйшла, а сэрца былога інваліда забілася ў хваляванні. "А калі там нічога няма? Калі хтосьці такі, як ён, праверыў, што там знаходзіцца, і з’ехаў ужо на Канары?"
Час цягнуўся неймаверна павольна. Мінула толькі пяць хвілін, а здавалася, што прайшло некалькі гадзін. Раптам дзверы адчыніліся і ў праёме з’явілася кучаравая галава.
- Ёсць тут мужчыны ці няма?
Антон Паўлавіч з Матылём, сапучы ды крэкчучы, зацягнулі дыпламат у пакой. Падняць яго аднаму было проста немагчыма.
- Давай, Пецечка, адчыняй сваю скрынку ды лічы свой капітал. Я нічога не брала.
Мармулак дрыготкімі рукамі пачаў адчыняць дыпламат. Яго напарнік лічыў, што грошы не могуць быць такімі цяжкімі, ды з’едліва пасміхаўся. У рэшце рэшт, шчоўкнулі замкі і кейс адкрыўся. У вачах адваката і былога падсуднага зазелянела.
Мармулку хацелася спяваць і плакаць адначасова.
- Бярыце, - звярнуўся ён да прыбіральшчыцы і Антона Паўлавіча.
- Патрэбна мне гэта зелень!.. Я яе і задарма не вазьму, - фыркнула кабета. - Лепш савецкіх рублёў не было і не будзе валюты.
- Правільна кажаце, таварыш падпольшчыца, - на поўным сур'езе сказау адвакат ды ўзяў адзін пачак і паклаў сабе у кішэню.
Читать дальше