Язэп Палубятка - Вайсковае евангелле [Горкае дабравесце радавога Міхася Лабуты]

6.4/ Некаторыя афіцэры-беларусы іх вайсковай часці добраахвотна вярталіся на Радзіму.

6.5/ I казаў радавы Лабута новаму камандзіру, што ён не хоча служыць у расійскім войску, што хоча служыць Бацькаўшчыне

6.6/ Адзін дзень казаў камандзіру, другі дзень казаў камандзіру, тыдзень казаў. На службу не хадзіў. Камандзір напачатку аб'яўляў пазачарговыя нарады на службу. Лабута не падпарадкоўваўся. Так цягнулася месяц часу.

6.7/ Аднойчы камандзір часці вывеў яго за браму, піхануў у плечы і сказаў: “Прэч ідзі, неслух! Не хачу цябе бачыць. Шыбуй пехам у сваю Беларусь”.

6.8/ Ён не меў з сабою ні рэчаў, ні грошай. Напачатку з'явілася жаданне вярнуцца назад, але ўласны гонар узяў верх, і ў вайсковую часць ён не пайшоў.

6.9/ Лабута падаўся на чыгуначную станцыю. Прайшоў пехам болей чым дваццаць кіламетраў. На вакзале яго затрымаў патруль за парушэнне вайсковага строю. Прывялі ў камендатуру, правялі дазнанне Казаў салдат, што яго выгнаў камандзір часці за тое, што не хоча служыць у расійскім войску, а прагне служыць Беларусі.

6.11/ Пазбыткавалі, пасмяяліся, пастрашылі трыбуналам, а ўрэшце, каб не мець лішняга клопату, вярнулі ў вайсковую часць.

6.12/ Назаўтра камандзір часці паўтарыў усё тое, што зрабіў напярэдадні.

6.13/ Толькі ўтрэці раз, калі вайсковы патруль проста абышоў яго, Міхась Лабута змог сесці ў цягнік.

ЧУЖЫЯ РОДНЫЯ СЦЕНЫ

7.1/ Маці была радая, смяялася, плакала ды цалавала. Бацька ў адначассе наладзіў шыкоўную вячэру.

7.2/ Прыйшлі сваякі, бо грошай даваць не трэба было. Прыйшлі сябры са сваімі пляшкамі ды юдзілі выпіць у ціхім закутку. 3 дзяўчат прыйшла рыжая Светка.

7.3/ Забава была шумная. Напрыканцы толькі адзін раз пабіліся далёкія сваякі. Свае хлопцы ўставілі ім розуму. Потым усе разам пілі зноў.

7.4/ Назаўтра сусед запытаў, чаму я дома. Патлумачыў, што ў адпачынку. Хітра ўсміхнуўся.

7.5/ Запытаў старшыня сельсавета, чаму не збіраюся станавіцца на вайсковы ўлік.

7.6/ На трэці дзень і маці з бацькам увечары запыталі. “Сынок! Чаму ты не служыш?”

7.7/ Распавядаўусё, як было на самай справе. 3 жахам у вачах маці выслухала, бацька вылаяўся і коратка зазначыў: “Вырадак!”

7.8/ Назаўтра маці на сняданак падала нішчымную кашу ды кіслае малако. Бацька не размаўляў.

7.9/ Так цягнулася ўсе наступныя тры дні. На чацвёрты Міхась Лабута, як і раіла маці, вырашыў звярнуцца ў раённы камісарыят.

ЗНОЎ У ВАЕННЫМ КАМІСАРЫЯЦЕ

8.1/ 3‘явіўся. Па праўдзе ўсё распавядаў. Пасмяяліся ды не паверылі.

8.2/ Паказаў паперы, што ўсё зроблена акуратна. Паказаў дый сказаў: “Я хачу служыць на Беларусі”

8.3/ I адказваў раённы камісар: "Ты будзеш служыць там, куды я цябе пашлю. Ты будзеш служыць у Туркменіі”

8.4/ “Не буду, — цвёрда адказаў Міхась Лабута. — Не буду я вам, бальшавікам, служыць. Я буду служыць сваёй Бацькаўшчыне”.

8.5/ “Вязніца па табе плача, але не той час”, — цвердзіў сваё пуцаты палкоўнік.

8.6/ “Усе вы здраднікі сваёй Бацькаўшчыны, але я вас усё роўна не баюся, бо мне не тое давялося бачыць", — стаяў на сваім салдат

8.7/ “Добра! Ты будзеш служыць сваёй Бацькаўшчыне, але пашкадуеш аб гэтым”, — тросся ад злосці камісар.

8.8/ Радавы Лабута быў накіраваны ў штаб ваеннай акругі для прызначэння месца службы.

РАЗДЗЕЛ СЁМЫ

РАЗУМЕНИЕ СВЯТОЙ ІСЦІНЫ

1.1/ Міхась Лабута здзівіўся свайму непрыкрытаму нахабству, з якім ён размаўляў з ваенным камісарам.

1.2/ Усю дарогу адольваў роздум над простымі і ўсім зразумелымі ісцінамі: Радзіма і маці.

1.3/ “I справа ў тым, — разважаў ён, — што можна стаць маршалам і не кахаць сваю Радзіму. Можна быць салдатам і не па загаду, а з сыновай павагі, аддаць без роздуму за яе жыццё".

1.4/ Нават можна варагаваць са сваёй маці, што вельмі сумна, але не паважаць сваю Радзіму нельга. Проста нельга, бо тады ты звычайны манкурт.

1.5/ I жахнуўся Міхась сваёй думкі. Колькі вакол такіх бязродных.

1.6/ Вырашыў Лабута надалей размаўляць толькі на беларускай мове. Вырашыў, як ён лічыў, пачаць з самага дробязнага, хоць не ведаў, што тое адначасова ёсць самае вялікае.

У БЕЛАРУСКІМ ВОЙСКУ

2.1/ Размеркавалі радавога Лабуту ў вайсковую часць, што знаходзілася на Палессі пасярод пушчы.

2.2/ Салдат зайшоў у штаб часці і здзівіўся. “Box! Колькі знаёмых твараў”. Ад начальніка штаба, задраўшы ўверх пысу, выйшаў лейтэнант Бусловіч, які камандаваў суседнім узводам у Падмаскоўі. Ад камандзіра часці выскачыў, як ашпараны, капітан Берагавы.

2.3/ Капітан Берагавы напачатку прайшоў міма, але потым нечакана спыніўся і здзіўлена запытаў: “Лабута, што ты тут робіш?”