Максім Клімковіч - Янкі, альбо Астатні наезд на Літве

-- Што ты так расхваляваўся? -- знізаў плячыма кіроўца. -- Спадзяюся, твой капэзэбовец усё правільна растлумачыў таварышу Сміту-Весону: схованка пад балотнай купінай, гумовы мех і вялікі амерыканскі самохуд. Хіба ў гэтых мясцінах можа трапіцца другі амерыканскі аўтамабіль?

7.

Магутны даўжэзны “Студэбекер” упэўнена прасаваў гасцінец. Шырокія колы калаціліся на камянях брукаванкі. Сонца крышылася ў бакавым шкле, і Хросны павярнуўся да дзвёркі спіной.

-- Ой, дзядзька, я ж назвацца забыўся, -- кіроўца добразычліва падаў руку, -- Янка я. Янка Лабановіч. Не чуў? Пачуеш яшчэ. Мяне нават у Амерыцы кожны сабака ведае.

-- Хросны, -- уцякач з Бярозы-Картузскай са шчырай павагай паціснуў шырокую далонь.

Кіламетраў дзесяць ехалі моўчкі. Абапал гасцінца блішчэла збожжа ў яснай далі, сінелі міла васількі. Былы чыкагскі бутлегер асцярожна касавурыўся на маладога кіроўцу і прыкідаў ягоную вагу ў беларуска-амерыканскіх мафіёзных колах. Сам Лабановіч амаль не зважаў на позіркі пасажыра, насвістваў “Янкі дудль” і раз-пораз садзіў па рулі кулаком, нібы біў у лыч.

Нечакана ў перспектыве брукаванкі з’явіўся нейкі шляхотны легкавік. Хросны абачліва схіліў голаў, прыкрыў твар далонню і асцярожна глянуў на гасцінец скрозь пальцы. Насустрач нахабна гнаў доўгі лакіраваны “Пакард”. Сонечныя прамяні зіхотка адбіваліся ад срэбнай крылатай фігуркі на нікеляваным радыятары. За лабавым шклом прамалёўваліся нейкія нетутэйшыя пысы.

-- Яшчэ адзін амерыканец, -- пракаментаваў Лабановіч.

-- У Амерыцы на гэткіх карах адно мудзілы і ездзяць, -- пасміхнуўся Хросны, бо згадаў, што менавіта на “Пакардзе” выправіўся ў свой апошні шлях да закінутых бойняў чыкагскі шэрыф.

-- Ды не бачыў я ў нашай Амерыцы такога самохуда, -- крыху здзівіўся Янка. -- А вось мудзілы не зводзяцца.

Хросны падазрона зірнуў на кіроўцу:

-- Не бачыў, дык не бачыў… Бывае. Дарэчы, а дзе ты ў Амерыцы атабарыўся?

-- Як табе, дзядзька, растлумачыць? Ля самага сіняга возера. Іх там тры. Вось шкада, назву забыўся, але тое возера самае вялікае.

Уцякач з Бярозы-Картузскай скасавурыўся:

-- Дзіўна, што назву згадаць не можаш.

-- Я ж у той Амерыцы зрэдку бываю. Бізнес у мяне там, ну і… пара дзевак, вядома ж.

“Студэбекер” праехаў мост. Халодным срэбрам ззялі хвалі між камянёў ліючайся ракі. На мастках вясковыя маладзіцы, стоячы рачкі, пралі бялізну.

-- А дзе ты, дзядзька, па-ангельску намайстрачыўся гаварыць? -- пацікавіўся Янка Лабановіч, разглядаючы ў аўтамабільным люстэрку вабныя жаноцкія постаці.

-- Мне мудрасці кніжнай не даў лёс пазнаці, мой бацька не ведаў раскошаў такіх, -- паэтычна ўхіліўся ад прамога адказу Хросны і пазяхнуў.

Ён не спаў больш за суткі. Доўгая дарога, мяккае сядзенне, утульная кабіна і аднатоннае шаргаценне колаў міжволі закалыхвалі. Жахлівая Бяроза-Картузская імкліва аддалялася. Уцекача хіліла ў сон. Да таго ж беларускі мафіёзі канчаткова пераканаўся, што новы знаёмец і ёсць тым самым “янкі з Чыкага”, які мусіў яго падабраць.

-- Дарэчы, а за што ты мудзілаў у Амерыцы збіў? -- былы вязень спагадліва паглядзеў на перабінтаваную руку кіроўцы.

-- А хіба мала таго, што яны -- мудзілы? -- шчыра патлумачыў Янка, -- колькі можна чакаць міласцяў ад прыроды? Ніхто нам, беларусам, не дасць рады, хіба што мы самі сабе. Бярэш кій, і…. Дзядзька Хросны, ну ты мне вось шчыра скажы: ці маю я права зламіць мудзілу хаця б адну руку?

-- Маеш! -- не вагаючыся, азваўся беларускі мафіёзі.

-- …ключыцу і пяць рэбраў, -- задуменна прымружыўся Лабановіч.

Хросны памаўчаў, разважаючы.

-- Так, -- вырак ён сур’ёзна, -- безумоўна, ты маеш права зламіць мудзілу хаця б адну руку, адну ключыцу і мінімум пяць рэбраў.

-- …сківіцу, лытку… -- засяроджана працягваў Янка.

-- М-м-м… магчыма. Што-небудзь яшчэ?

-- …і адбіць копчык! -- нарэшце скончыў кіроўца.

-- Ды я проста ўпэўнены ў тваім праве скалечыць любому бездухоўнаму мудзілу хаця б адну руку, адну ключыцу, пяць рэбраў, сківіцу, лытку і, вядома ж, адбіць копчык!

-- Я так і думаў! -- шчыра ўзрадваўся Лабановіч.

-- Толькі чаму ты такі брутальны? Няўжо жыццёвы досвед такім зрабіў? -- пазяхнуў былы палітвязень.

-- Дзядзька Хросны! Ну хіба я вінаваты, што яны прыхаднямі-мудзіламі да нас панаехалі і мой край не паважаюць?! -- драматычна прамовіў Лабановіч. -- Я ж на сваёй роднай зямлі жыву, а не на іхняй! То, як ты прыехаў на маю зямлю, шануй маю веру, маю мову, мой край і маю працу. А я буду шанаваць цябе! Гэта і ёсць нармалёвы беларускі буржуазны нацыяналізм. А тыя, хто такія прынцыпы не падзяляюць, у мяне заўсёды на горкі яблык дастаюць!