А доктар раз за разам памыляўся… І іначай скончыцца гэта не магло: пад адным з магутных удараў лязо ягонага мяча зламалася, як трэска, роўна напалам, там, дзе была асабліва небяспечная вышчарбіна…
Канец! Натоўп дружна выдыхнуў, адламаны канец мяча зазвінеў па брукаванцы, як пахавальны звон. Твару Ватмана не было відаць за забралам шлема, але ягоны задаволены рык, зусім як у звера, які нарэшце скочыў на спіну здабычы, сведчыў: найміт прадчувае хуткую перамогу!
Але з доктарам штосьці сталася… Кудысь падзелася ягоная стома і нязвыклая нязграбнасць у рухах. Ён цяпер не адступаў, а круціўся вакол Ватмана ваўчком, так што той не паспяваў у сваіх цяжкіх латах паварочвацца. Абламаны меч мільгаў маланкай, нейкім чынам спыняючы смертаносны шлях двухметровага ляза. Ватман зноў зароў, на гэты раз раздражнёна, круцячыся і прапускаючы ўдары — бо нават вачыма сачыць з-за забрала не патрапляў за пруткім супернікам, чыя зброя цяпер была ўдвая лягчэйшай, а значыць, больш звыклай…
І Вырвіч раптам уцяміў — а ці не назнарок доктар пастараўся, каб зламалі ягоную зброю? Мусіць, задумваў так ад пачатку. Цяпер і паскакаць можа…
Якраз і скочыў — пакуль супернік падымаў меч, што апусціўся зноў у паветра, а не на мудрую чарнавалосую галаву. Прыгнуўся ў скачку да зямлі, літаральна праехаўшыся па бруку, ды ўсадзіў абломак знізу, пад панцыр, роўненька ў бок найміта. З такой моцай, з якой заганяюць зброю ў холку зубра на паляванні.
Самазваны граф Пянткоўскі нейкі час пастаяў, абапіраючыся на свой здаравучы меч, а потым паваліўся набок і яшчэ глыбей загнаў сабе пад рэбры лязо. На нейкі час запанавала маўчанне. Вырвічу падалося дзіўным, што адбылося не як у летапісах. Там, калі які волат гінуў, «предвариша же смерть его знамения небесная: около полной луны, декаврия, явишася въ полудни три солнци, потом же и звезда страшная, светяше през два месяца по заходе солнца».
Усё было вельмі будзённа і звычна. Зумкалі мухі, на брукаванцы ляжала цела, чуваць было цяжкое дыханне Лёдніка. Потым лена гаўкнуў руды сабака, нібыта прыспешваючы дурных людцаў: чаго застылі слупамі?
Хтось кінуўся да пераможанага, пад бокам якога нацякала цёмная лужына крыві. Пранцішу закарцела адсячы Ватману галаву, як вупыру, каб у чарговы раз не ажыў. Але калі з суддзі знялі шлем, ашклянелыя вочы, якія зрабіліся светлымі-светлымі, несумненна мёртва люстравалі неба са шчырым здзіўленнем: няўжо забіты?
А Лёднік на нягнуткіх нагах, расштурхваючы людзей, ішоў да сваёй Пенелопы, і ніхто не наважваўся яго затрымаць. Пакуль. Пранціш разумеў, што варта надаць падзеям законнасць:
— Шаноўнае панства, вашамосці! Звяршыўся Божы суд! Мы ўсе бачылі, што бойка адбывалася сумленна…
Вырвіч ускочыў на нейкі камень, каб яго было лепей чутно. Ён цытаваў Статут і краем вока заўважаў, як абняліся Бутрым і Саламея, як ён цалуе яе лоб, валасы, вочы, а плечы жанчыны ўздрыгваюць ад перажытага жаху і палёгкі…
— Нашчадкі захаваюць у памяці слаўную гісторыю сённяшняга паядынку, які прыгожай вікторыяй завяршыў сесію Менскага гродскага суда!
Самазваны рытар пачуваўся зусім як у Лонданскім Гайд-парку, які неяк давялося сузіраць. Здаецца, удалося змусіць сябе слухаць… Вырвіч выцер лоб рукавом і рыхтаваўся саскочыць са свайго каменя на траву.
— Дык што, пане-браце, сесія суда скончаная? — пакрыўджана папытаўся шляхцюк у сабаліным футры, зусім недарэчным пад ліпеньскім сонцам. Але собаль быў такі пацёрты, што неадменна з’яўляўся ўспадчыненнай і адзінай параднай вопраткай. — Гэта няправільна! Пан суддзя абяцаў, што разгледзіць яшчэ і маю справу!
— І маю! — загарлаў хтось побач.
Такіх пакрыўджаных выявілася яшчэ з дзясятак. Падобна, Ватман сур’ёзна ставіўся да двубою і замест судовых паседжанняў таксама трэніраваўся.
— Суд не можа адбыцца без суддзі, вельмішаноўнае панства! А ён, самі бачыце…
Падстароста кінуў грэблівы пагляд на мёртвае цела. У паглядзе можна было заўважыць палёгку.
Панства засталося незадаволеным.
— Згодна са Статутам, суддзю ніжэйшага замкавага суда не выбіраюць на элекцыйным сойме, а прызначае ваявода! — закрычаў хтось абазнаны. — Вось няхай пан падстароста, ягамосць Ваньковіч, і прызначыць суддзю, паколькі староста, ягамосць Тадэвуш Бужынскі, з’ехаў у Варшаву і не выконвае абавязкаў! Трэба працягнуць сесію!
Люд паспаліты ўхвальна загуў.
Гэта ж невядома, калі яшчэ ўдасца сабрацца, а справы вырашыць хочацца неадкладна, бо заўтра, чаго добрага, на вайну адправяцца…
Читать дальше