Таіса Бондар - Гульня ў падкіднога [журнальный вариант]

Смяяўся, хоць і цішэй, доўга: што ўжо там нашкрабе ў свае дваццаць тамінаў сівагаловы паэт, не так і важна, а вось тое, што ўсё ў рыфму...

Прыму свайго тэатра заўважыў здалёк. Здзівіўся: так рана? Здзівіўся яшчэ больш, калі тая паспрабавала адвярнуць з дарожкі ўбок, яўна пазбягаючы стрэчы з ім: куды ці адкуль яна прастуе, як да ранішняй рэпетыцыі яшчэ добрых дзве гадзіны? Знарок памахаў рукой: бачу, маўляў... Знарок крыху запаволіў хаду: няхай звыкнецца з думкаю, што хавацца недарэчы. I позна. Сышліся - і разыдуцца, але прычына нечаканай для абоіх сустрэчы высветліцца. Каб ці забыцца, ці застацца ў памяці.

- Прыемна, прыемна! - цмокнуў Ганну ў абедзве шчакі. - Каб так неспадзявана сустрэць сваю народную артыстку! - Дзень наперадзе - яўна дабро прынясе.

- Дабро? Якое дабро? - не зразумела тая. - Усё рушыцца...

Апошняе вырвалася міжволі - проста падумала ўголас, хоць у гаворцы з рэжысёрам трэба было быць больш асцярожнаю і пільнаю: а то яна яго не ведала! Востры, як лязо, з’едлівы розум перамагаў у ім усё - ні грана спачування, ні грана літасці да каго б там ні было, калі пачыналася гульня ў «хто каго». Гульня ў падкіднога, як сам Глінскі вызначаў пад настрой, і ў гэтай гульні ён не тое што толк ведаў - роўных яму не было! Вось і цяпер...

- Усё парушыцца і пасыплецца ў пыл толькі ў дзень Страшнага Су­да, - абняў яе за плечы. - Мяркую, ты - пра іншае? Пра тое, што ру­шыцца кар’ера...

- Пра гэта ўжо ўсе гавораць?, - павярнулася яна да рэжысёра, не ўмеючы схаваць трывогу. - Усім усё вядома?

- Ды што - усё? Адкуль такі песімізм, радасць мая? Адзін начальнік аддасць кабінет і службовую машыну другому, гэтаксама часоваму гаспадару - дзе, у чым ты бачыш трагедыю?

- Бог мой, - крыху тэатральна (па звычцы) заламала рукі тая. - Ды зірні, зірні, хто ідзе на змену! Дзікуны! Гарлапаны з перакошанымі ад злосці тварамі, якія растопчуць, раструшчаць усё, што было да іх!

- Было - рознае, - падкінуў ён паленца ў агонь жаночага гне­ву, каб яшчэ больш распаліць яго. - I дрэнь вадзілася, і кроў пралівалася не мерана...

- Ты не разумееш, - выкруцілася Ганна з-пад ягонай рукі. - Калі гэныявозьмуць верх, мы, людзі культуры, станем нікому не патрэбнымі. Нават дзеля галачкі ў справаздачы. Ім - з іх лозунгамі пра адраджэнне мовы і патрабаваннямі незалежнасці - патрэбна толькі ўлада, а потым... Потым не адраджаць, а бэсціць усё пачнуць, у чужых грахах корпаючыся.

- Ганя! Радасць мая! - цішком пасміхаўся Глінскі, назіраючы за залішне ўсхваляванаю артысткаю: у чым, у чым, а ў цікавасці да палітыкі яе ніхто ніколі не папікнуў бы. - Ну, якія ў такой прыгожай бабы, як ты, грахі перад сваёй краінаю? Каго любіла, таго любіла. Каму дарыла любоўныя ўцехі, той быў удзячны. У той ці іншай ступені... Вось і ўвесь расклад!

- Ды не пра сябе я... - неяк раптам згасла Ганна, упершыню зірнуўшы на спадарожніка і, вядома ж, заўважыўшы яго гнюсную ўхмылку: знайшла перад кім спавядацца ў такую хвіліну!

- А трэба - пра сябе. Толькі пра сябе! - пасур’ёзнеў той. - Ніхто не адбярэ ў цябе ні таленту, ні хараства, ні права карыстацца ім ці нават гандляваць ім - на выбар! на той выбар! Каму гэта падабаецца, каму не падабаецца - іх праблема. Табе дадзена тое, што не купіш ні за якія гро­шы, ні за якія званні.

- Пры чым тут званні, калі гаворка пра лёс? - паспрабавала яна запярэчыць, хоць і не вельмі ўпэўнена. - Пра лёс культуры.

- Кінь, радасць мая! - не паварочваўся да яе, ішоў, скрыжаваўшы рукі на грудзях, Глінскі. - Не ад кагосьці аднаго, нават калі гэты адзін - кіраўнік самага высокага рангу, залежыць лёс культуры, ды і не за культуру ў цябе душа баліць... Так, так, не падманвайся! - не за куль­туру. I гэта нармальна! Не твая бабская справа - нечые крэсла аголеным плечыкам падпіраць.

- Цынік ты, Глінскі. Быў цынікам, і застаешся ім.

- А што, быць палітычным кастратам, які ў цяжкую хвіліну чапляецца за ачмурэлую ад любві да яго актрысу, - лепш? Прыгажэй? Інтэлігентней? - зазлаваў раптам Глінскі - не на яе, на сябе: знайшоў пе­рад кім пёркі чысціць!

- Я люблю яго. Заўсёды любіла. I толькі цяпер зразумела гэта, - ціха азвалася Ганна.

- Ты яшчэ заплач! - павярнуўся ён да не падобнай на сябе ў гэту хвіліну прымы. - Мо я і самы мярзотны на гэтым свеце цынік, але павер: ніводзін мужык не варты слёз жанчыны. Нават такой, як ты, з курынымі мазгамі. Любі, мучайся, куражся, прыкідвайся шчасліваю і - пасылай усіх час ад часу куды-небудзь. Усіх! I мяне.

- Нешта ты сёння задужа лагодны, - змахнула набеглыя слёзы кра­ем далоні Ганна. - Ужо і не памятаю цябе такім...