Jodi Picoult - Bez mojej zgody

– Trzymamy się – mówi, ale nie jest to odpowiedź na moje pytanie.

– Panie Fitzgerald, czy zdarzyło się, że między panem a pańską żoną wystąpiły różnice zdań dotyczące udziału Anny w terapiach mających na celu ratowanie życia jej siostry?

– Tak. Na początku lekarze twierdzili, że potrzebna będzie tylko krew pępowinowa. Pobiera się ją z fragmentu pępowiny, który po porodzie zwykle wyrzuca się do kosza. Nie jest on zatem potrzebny dziecku, a taki zabieg z całą pewnością nie mógł wyrządzić Annie krzywdy. – Brian szuka wzrokiem córki, uśmiecha się do niej. – Przez jakiś czas wszystko było w porządku. Transfuzja krwi pępowinowej doprowadziła do remisji. Jednakże w roku tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątym szóstym nastąpił nawrót choroby. Lekarze postanowili pobrać od Anny limfocyty. Ta terapia nie miała na celu wyleczenia Kate, ale utrzymanie jej przy życiu jeszcze przez pewien czas.

Staram się wyciągnąć od niego coś więcej.

– Rozumiem, że pan i pańska żona nie zgadzali się w kwestii tej metody leczenia?

– Nie byłem przekonany, że to jest dobre rozwiązanie. Tym razem Anna miałaby pełną świadomość tego, co się dzieje, a sam zabieg nie należy do przyjemnych.

– W jaki sposób żona przekonała pana do zmiany zdania?

– Powiedziała mi, że jeżeli teraz Anna nie odda trochę krwi, to i tak wkrótce będzie trzeba pobrać od niej szpik kostny.

– Jakie były wtedy pańskie odczucia?

Brian potrząsa głową. Minę ma mocno niewyraźną.

– Nie można przewidzieć, co się uczyni w sytuacji, kiedy widzi się własne dziecko o krok od śmierci – mówi cicho. – Nagle człowiek zaczyna mówić i robić rzeczy, o których nie chce nawet myśleć. Wydaje się, że zawsze jest wybór, trudny, ale jest. Tymczasem dopiero w takiej sytuacji wyraźnie widać, jak bardzo złudne jest takie myślenie. – Brian podnosi wzrok na Annę, która siedzi tuż obok mnie tak cicho, jakby zapomniała o oddychaniu. – Nie chciałem, żeby Anna przez to przechodziła, ale nie mogłem stracić Kate.

– Czy Anna ostatecznie oddała szpik kostny?

– Tak.

– Panie Fitzgerald, czy jako dyplomowany ratownik paramedyczny, poddałby pan operacji pacjenta, który cieszy się dobrym zdrowiem?

– Oczywiście, że nie.

– Zatem w jaki sposób doszedł pan do wniosku, że dla dobra Anny należy poddać ją operacji chirurgicznej, która zagrażała jej zdrowiu, a jednocześnie nie miała jej przynieść absolutnie żadnych korzyści?

– Nie mogłem pozwolić, żeby Kate umarła – odpowiada Brian.

– Czy przy jakiejś innej okazji między panem a pańską żoną wystąpiły różnice zdań co do wykorzystania tkanek Anny w leczeniu państwa starszej córki?

– Kilka lat temu Kate znów trafiła do szpitala. Straciła tyle krwi, że nikt już nie wierzył, że przeżyje. Byłem zdania, że może tym razem należy pozwolić jej odejść. Sara sądziła inaczej.

– Co się wtedy stało?

– Lekarze podali Kate arszenik i to podziałało. Objawy białaczki ustąpiły na cały rok.

– Czy mam rozumieć, że istniała terapia, która uratowała życie Kate bez konieczności wykorzystania tkanek Anny?

Brian potrząsa głową.

– Chcę tylko powiedzieć… Chcę powiedzieć, że byłem wtedy pewien, że Kate musi umrzeć. Sara walczyła ze wszystkich sił i Kate powróciła między nas. – Rzuca spojrzenie żonie. – Ale jej nerki tego nie zniosły. Przestają już funkcjonować. Nie chcę, żeby Kate cierpiała, ale nie chcę również popełnić dwa razy tego samego błędu. Nie poddam się i nie powiem, że to koniec, kiedy jeszcze można coś zrobić.

Brian jest rozemocjonowany. Przypomina lawinę. Muszę go przeciągnąć na moją stronę, zanim osunie się prosto na ten domek z kart, który z takim trudem i pieczołowitością wzniosłem.

– Panie Fitzgerald, czy wiedział pan, że Anna ma zamiar po zwać pana i pańską żonę do sądu?

– Nie.

– Czy po otrzymaniu pozwu rozmawiał pan z córką o tym?

– Tak.

– Jakie były konsekwencje tej rozmowy?

– Wyprowadziłem się razem z Anną na jakiś czas z domu.

– Dlaczego?

– Ponieważ uznałem, że ma ona pełne prawo przemyśleć swoją decyzję, a w domu nie miała warunków, żeby spokojnie się nad tym zastanowić.

– Podsumowując: wyprowadził się pan wraz z córką z domu. Dyskutował pan z nią długo i szczegółowo, starając się zrozumieć, dlaczego postanowiła rozstrzygnąć tę sprawę na drodze sądowej. Czy zatem teraz popiera pan wniosek pańskiej żony, aby Anna w dalszym ciągu pozostała dawcą tkanek i narządów dla Kate?

Odpowiedź mamy przećwiczoną. Brzmi ona: nie. Na tym jednym słowie opiera się cała moja taktyka. Brian garbi się lekko i odpowiada:

– Tak, popieram wniosek mojej żony.

– Panie Fitzgerald, czy pańskim zdaniem… – zaczynam i dopiero po chwili dociera do mnie, co ten człowiek powiedział. – Słucham? – Nie dowierzam własnym uszom.

– Chciałbym, żeby Anna oddała siostrze nerkę – mówi Brian.

Gapię się na niego jak cielę na malowane wrota; świadek zrobił mnie w jajo! Czuję, że tracę grunt pod nogami. Jeśli Brian nie poprze Anny i jej decyzji o uwolnieniu od obowiązku bycia dawczynią dla siostry, o wiele trudniej będzie skłonić sędziego, aby orzekł o usamowolnieniu.

Jednocześnie z niespotykaną wyrazistością dociera do mnie cichutkie westchnienie, które wyrywa się z piersi Anny, krótki krzyk pękającego serca. Ten dźwięk zna każdy, kto choć raz zobaczył tęczę, która przy drugim spojrzeniu okazała się zwykłą grą świateł.

– Panie Fitzgerald, czy mam rozumieć, że życzy pan sobie tego, aby Anna, w celu udzielenia pomocy Kate, poddała się skomplikowanej operacji chirurgicznej i straciła jeden z narządów wewnętrznych?

To naprawdę przedziwny widok, kiedy wielki, silny mężczyzna załamuje się na twoich oczach.

– A czy pan sam zna właściwą odpowiedź na to pytanie? – Głos Briana jest ochrypły, gardłowy. – Bo ja nie wiem, gdzie jej szukać. Wiem, co jest dobre, i wiem, co jest uczciwe, ale w tej sytuacji kategorie dobra i uczciwości nie mają zastosowania. Mogę siedzieć i rozmyślać nad tym dowolnie długo, mogę potem panu powiedzieć, co powinno było się wydarzyć i jak to wszystko powinno teraz wyglądać. Mogę nawet dojść do wniosku, że istnieje lepsze wyjście z tej sytuacji. Ale szukam go już trzynaście lat, panie Alexander, i do tej pory nie znalazłem.

Powoli, bardzo powoli Brian Fitzgerald zgina się wpół. Jego wielka sylwetka ledwo mieści się w ciasnym ogrodzeniu, gdzie stoi krzesło dla świadka. Jasnowłosa głowa opada coraz niżej, aż w końcu czoło opiera się o chłodną drewnianą poręcz.

Zanim Sara Fitzgerald rozpocznie swoje przesłuchanie jako adwokat strony przeciwnej, sędzia DeSalvo ogłasza dziesięciominutową przerwę, aby świadek mógł pobyć przez chwilę sam. Anna i ja schodzimy na parter, gdzie stoją automaty, w których za dolara można kupić słabą herbatę albo jeszcze bardziej rozwodnioną zupę. Dziewczyna przysiada na stołku, kolana wysoko, pięty oparte na szczebelku. Przynoszę jej kubek gorącej czekolady, ale ona odstawia go na podłogę, nie umoczywszy nawet ust.

– Nigdy nie widziałam, żeby tata płakał – mówi. – Mama, owszem co jakiś czas ją brało, kiedy Kate chorowała, ale on… Jeśli zdarzało mu się rozkleić, robił to tak, żeby nikt nie widział.

– Posłuchaj…

– Uważasz, że to moja wina? – Anna podnosi wzrok na mnie. – Że źle zrobiłam, prosząc go, żeby przyszedł dziś do sądu?

– Sędzia tak czy inaczej wezwałby go na świadka. – Kręcę głową w zakłopotaniu. – Muszę ci coś powiedzieć. Będziesz musiała zrobić to co on.