Jodi Picoult - Bez mojej zgody

Anna patrzy na mnie z niedowierzaniem.

– Co będę musiała zrobić?

– Złożyć zeznanie.

Anna mruga oczami, wciąż nie mogąc uwierzyć.

– Kpisz sobie?

– Byłem przekonany, że jeśli sędzia zobaczy, że ojciec popiera twoją decyzję, wtedy bez dłuższych ceregieli orzeknie na twoją korzyść. Niestety stało się inaczej. W dodatku nie mam zielonego pojęcia, co powie Julia, ale nawet jeśli stanie po twojej stronie, sąd będzie chciał się przekonać, że jesteś na tyle dojrzała, żeby sama decydować o sobie, bez wsparcia ze strony rodziców.

– Chcesz powiedzieć, że mam zeznawać jak normalny świadek?

Wiedziałem od samego początku, że nadejdzie taki moment, kiedy Anna będzie musiała złożyć zeznanie. Kiedy sprawa toczy się o usamowolnienie osoby nieletniej, wydaje się logiczne, że sędzia zechce wysłuchać, co nieletnia osoba ubiegająca się o to ma do powiedzenia. Zresztą moim zdaniem Anna, choć tak się płoszy na myśl o składaniu zeznań przed sądem, w głębi duszy chce to zrobić. Bo po co zadawałaby sobie tyle trudu ze złożeniem pozwu, z procesem, gdyby nie chciała dostać szansy wypowiedzenia na głos tego, co myśli?

– Wczoraj mówiłeś, że nie będę musiała zeznawać. – Anna jest wyraźnie wzburzona.

– Pomyliłem się.

– Wynajęłam cię, żebyś to ty powiedział wszystkim, czego chcę.

– Tak się nie da. – Wzdycham. – To ty złożyłaś skargę. Ty chciałaś uwolnić się od roli, którą rodzina narzuciła ci trzynaście lat temu. A to oznacza, że sama będziesz musiała uchylić kurtyny i pokazać nam, kim naprawdę chcesz być.

– Połowa dorosłych ludzi na tej planecie nie wie, kim jest, a mimo to codziennie mogą decydować o sobie – ripostuje Anna.

– Żaden z tych dorosłych nie ma trzynastu lat. Posłuchaj mnie – kieruję rozmowę na kwestię, która wydaje mi się w tej sprawie kluczowa. – Wiem, że do tej pory głośne wyrażanie swoich opinii nigdy nic ci nie dało. Tym razem obiecuję, że kiedy otworzysz usta, nie będzie nikogo, kto by cię nie słuchał.

Ten argument przechodzi jednak bez echa. A właściwie odnosi wręcz przeciwny skutek. Anna splata ramiona na piersi.

– Nie wracam na górę – oświadcza.

– Składanie zeznań to pryszcz, naprawdę…

– To nie jest pryszcz, Campbell. To ponad moje siły. Nie zrobię tego za nic w świecie.

– Jeżeli odmówisz złożenia zeznań, przegramy – tłumaczę jej.

– To wymyśl jakiś inny sposób, żebyśmy wygrali. Kto tu jest prawnikiem, ty czy ja?

Na to złapać się nie dam. Bębnię palcami po blacie stołu, siląc się na cierpliwość.

– Wyjaśnisz mi, z jakiego powodu tak się zapierasz?

Patrzy na mnie.

– Nie.

– Co to znaczy nie? Nie złożysz zeznań czy nie powiesz mi dlaczego?

– Są rzeczy, o których nie mam ochoty rozmawiać. – Rysy Anny twardnieją. – Wydawało mi się, że kto jak kto, ale ty powinieneś mnie zrozumieć.

Spryciara. Wie, jak podejść człowieka.

– Prześpij się z tym – radzę jej krótko.

– Nie zmienię zdania.

Wstaję z krzesła i wrzucam nietknięty kubek z kawą prosto do kosza na śmieci.

– A więc proszę bardzo – odpowiadam. – Ale nie oczekuj ode mnie, że odmienię twoje życie.

Z biegiem lat można zaobserwować ciekawe zjawisko – skostnienie, utrwalenie cech charakteru. Co przez to rozumiem? Otóż jeśli światło padnie na twarz Briana pod odpowiednim kątem, wciąż mogę jeszcze dostrzec bladoniebieski odcień jego oczu, który zawsze przywodził mi na myśl wyspę na dalekim oceanie, wyspę, która jest jeszcze przede mną, do której kiedyś dopłynę. Poniżej ust, rysujących się pięknymi liniami, kiedy Brian się uśmiecha, widnieje dołeczek w brodzie, pierwsza cecha, której szukałam w twarzach moich nowo narodzonych dzieci. Od Briana bije aura zdecydowania, silnej woli oraz spokoju, płynącego z faktu pełnego pogodzenia się z samym sobą. Zawsze miałam nadzieję, że w jakiś sposób mi się to udzieli. Te cechy charakteru sprawiły, że pokochałam mojego męża; tak sobie myślę, że jeżeli teraz czasem nie potrafię go rozpoznać, to może to wcale nie jest tak źle, jak mi się wydaje. Nie wszystkie zmiany są na gorsze; skorupa, która nawarstwiła się wokół ziarenka piasku, dla jednych wygląda jak podrażnienie delikatnej tkanki, a dla innych jest perłą.

Brian spogląda to na mnie, to na Annę i z powrotem. Anna skubie strup na kciuku; Brian patrzy na mnie tak, jak mysz na jastrzębia. Wyraz jego oczu w jakiś sposób sprawia mi ból. Czy on tak właśnie o mnie myśli?

A wszyscy inni?

Żałuję, że dzieli nas sala sądowa. Żałuję, że nie mogę podejść do niego. Posłuchaj, powiedziałabym, nie tak wyobrażałam sobie nasze życie.

Możliwe, że zbłądziliśmy, ale wolę zabłądzić z tobą, niż z innym dojść do celu.

Posłuchaj, powiedziałabym, być może popełniłam błąd.

– Pani Fitzgerald – pyta sędzia DeSalvo – czy chce pani zadać świadkowi jakieś pytania?

Świadek. Dobre określenie małżonka. Bo na czym polegają role męża i żony, jak nie na wystawianiu świadectwa sobie nawzajem, na wzajemnym rozliczaniu się z pomyłek?

Powoli wstaję z krzesła.

– Witaj, Brian. – Mój głos wcale nie jest taki spokojny, jak na to liczyłam.

– Cześć, Saro – odpowiada.

Na tym kończą się moje pomysły na rozmowę ze świadkiem.

Nagle przypomina mi się, jak kiedyś chcieliśmy dokądś wyjechać, ale nie mogliśmy się zdecydować dokąd. Wsiedliśmy więc do samochodu i ruszyliśmy przed siebie, co pół godziny prosiliśmy jedno z dzieci, żeby wybrało, w którą stronę mamy skręcić albo którą drogą pojechać. Tak dotarliśmy do miejscowości Seal Cove w stanie Maine i nie mogliśmy jechać dalej, bo Jesse, który miał wybierać, chciał, żebyśmy skręcili prosto do Atlantyku. Wynajęliśmy chatę bez prądu i ogrzewania, wiedząc, że cała nasza czwórka boi się ciemności.

Dopiero kiedy Brian mi odpowiada, uświadamiam sobie, że przez cały ten czas mówiłam na głos.

– Pamiętam. – Uśmiecha się. – Nastawialiśmy na podłodze tyle świec, że byłem absolutnie pewien, że puścimy tę chałupę z dymem. Przez pięć dni lało jak z cebra.

– A kiedy szóstego dnia wyszło słońce, przyleciało tyle kaczek, że nie można było wyjść na dwór.

– A potem Jesse poparzył się sumakiem i tak mu spuchła twarz, że nie mógł otworzyć oczu.

– Bardzo państwa przepraszam – wtrąca się Campbell Alexander.

– Podtrzymuję sprzeciw – mówi sędzia DeSalvo. – Czemu mają służyć te pytania?

Wyruszyliśmy w podróż bez żadnego konkretnego celu, zatrzymaliśmy się w jakiejś zapadłej dziurze, a mimo to nie oddałabym tego jednego tygodnia za żadne skarby świata. Kiedy nie wiadomo, dokąd się jedzie, z reguły odkrywa się miejsca, o których nikt nawet nie wie, że istnieją.

– Kiedy Kate nie chorowała – odzywa się Brian, powoli ważąc słowa – zdarzały nam się wspaniałe chwile.

– Nie sądzisz, że Annie by ich brakowało, gdyby Kate odeszła?

Campbell zrywa się na równe nogi, dokładnie tak jak się spodziewałam.

– Sprzeciw!

Sędzia unosi dłoń i skinięciem głowy daje znać, że chce usłyszeć odpowiedź Briana.

– Nam wszystkim będzie ich brakowało – mówi mój mąż.

I w tym samym momencie dzieje się najdziwniejsza rzecz pod słońcem: Brian i ja, choć dzielą nas pręty ogrodzenia, nagle jesteśmy po tej samej stronie, przyciągamy się jak dwa magnesy. Jesteśmy młodzi i po raz pierwszy nasłuchujemy jednoczesnego bicia naszych serc, jesteśmy starzy i nie wiemy, jakim sposobem udało nam się pokonać tak niewiarygodnie długą drogę w tak krótkim czasie. Oglądamy w telewizji noworoczne fajerwerki, rok po roku, a pomiędzy nami śpi trójka dzieci, wtulonych jedno w drugie tak ciasno, że wyraźnie czuję, jak Brian pęcznieje z dumy.